شورای دفاع؛ بازوی نظامی جدید زیر سایه لاریجانی؟
با انتصاب علی لاریجانی به‌عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی و تشکیل نهادی جدید با عنوان «شورای دفاع»، ساختار تصمیم‌گیری امنیتی ایران وارد مرحله تازه‌ای شده است.
جهان صنعت نیوز، در روزهای اخیر، نام علی لاریجانی بار دیگر در صدر اخبار سیاسی ایران قرار گرفته است؛ این‌بار به‌عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی. اما انتصاب او تنها خبر مهم این روزها نیست. خبر دیگری که توجه تحلیلگران را جلب کرده، تشکیل نهادی جدید با عنوان «شورای دفاع» است؛ نهادی که ممکن است ساختار امنیتی کشور را دستخوش تحولاتی مهم کند.
آیا شورای دفاع نسخه بازطراحی‌شده شورای عالی دفاع است؟
با اعلام خبر تشکیل شورای دفاع، بسیاری از ناظران فضای سیاسی، خاطرات سال‌های جنگ ایران و عراق را به یاد آورده‌اند؛ دورانی که شورای عالی دفاع نقش محوری در هماهنگی نظامی کشور ایفا می‌کرد. اکنون این پرسش مطرح است: آیا شورای دفاع نسخه احیاشده همان نهاد پیشین است یا نهادی نو با ساختار و مأموریت‌های متفاوت؟
بر اساس گمانه‌زنی‌ها، شورای دفاع ذیل شورای عالی امنیت ملی تعریف خواهد شد و نه موازی یا بالاتر از آن. چنین ساختاری می‌تواند موجب شود تصمیم‌گیری‌ها در چارچوب سیاست‌های کلان امنیتی کشور و با هماهنگی نهادهای مسئول انجام گیرد.
ترکیب احتمالی و کارکردهای تخصصی
شورای دفاع به‌نظر می‌رسد بیشتر یک نهاد نظامی–فنی با ماهیت مشورتی خواهد بود؛ متشکل از نمایندگان دولت، فرماندهان نیروهای مسلح و کارشناسان امنیتی که وظیفه‌اش بررسی جزئیات عملیاتی، تحلیل‌های فنی و ارائه مشورت‌های تخصصی به شورای عالی امنیت ملی است. در صورت تثبیت چنین ساختاری، این شورا می‌تواند به بازوی کارشناسی و اجرایی شورای عالی امنیت ملی تبدیل شود و نقش مؤثری در افزایش دقت و سرعت تصمیم‌گیری‌های کلان ایفا کند.
با این حال، تعیین جایگاه دقیق و مرزهای اختیارات شورای دفاع، عاملی کلیدی در جلوگیری از تداخل نهادی و چالش‌های ساختاری خواهد بود. شفافیت در ساختار و کارکرد شورا، شرط اصلی کارآمدی آن است.
لاریجانی و بازتعریف دیپلماسی امنیتی
در کنار شکل‌گیری شورای دفاع، انتصاب علی لاریجانی به‌عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز سیگنالی مهم برای تغییرات بنیادین در سیاست‌گذاری امنیتی کشور تلقی می‌شود. روزنامه اعتماد این تحول را «پایان یک عصر و آغاز عصری تازه» توصیف کرده و بر عمل‌گرایی، تجربه مدیریتی و توان ایجاد همبستگی داخلی لاریجانی تأکید کرده است.
در شرایطی که جنگ ۱۲ روزه اخیر ایران با اسرائیل و آمریکا فضای ژئوپولیتیکی منطقه را تحت‌تأثیر قرار داده، بسیاری از تحلیلگران معتقدند ضرورت هماهنگی در ساختار امنیتی کشور بیش از گذشته احساس می‌شود.
جمع‌بندی: ساختار جدید، سیاست تازه؟
در صورت تثبیت ساختار شورای دفاع به‌عنوان مکمل شورای عالی امنیت ملی و حضور چهره‌ای مانند لاریجانی با رویکردی متعادل و نتیجه‌محور در رأس آن، می‌توان انتظار داشت که فضای سیاست‌گذاری امنیتی ایران وارد مرحله‌ای جدید با ویژگی‌هایی چون انعطاف، هماهنگی بیشتر، و تقویت نقش کارشناسی شود؛ مرحله‌ای که ممکن است به بازتعریف راهبردهای دفاعی و دیپلماسی امنیتی کشور بینجامد.
سیاسیلینک کوتاه :