خرید قسطی آنلاین؛ ناجی جوانان بی‌اعتبار یا بحران مالی آینده؟
روش «الان بخر، بعداً پرداخت کن» با وجود رشد سریع و پتانسیل اقتصادی بالا به دلیل ریسک‌های پنهان و کمبود شفافیت، هم فرصت و هم تهدیدی برای نظام مالی محسوب می‌شود.
جهان صنعت نیوز – نوآوری‌های مالی همواره با نگاه تردیدآمیز بخشی از جامعه مواجه بوده‌اند. از فروش اقساطی کالا در اوایل قرن بیستم گرفته تا عرضه اولین کارت‌های اعتباری در دهه ۱۹۵۰ همواره منتقدانی وجود داشته‌اند که این ابزارها را عاملی برای بدهکار کردن مردم می‌دانستند. امروز این نگاه انتقادی متوجه پدیده جدیدی است که به سرعت در حال رشد است: الان بخر، بعداً پرداخت کن.
روش الان بخر، بعداً پرداخت کن (Buy Now, Pay Later-BNPL) که به مشتریان امکان می‌دهد خریدهای آنلاین خود را به‌صورت اقساطی بپردازند، در سال گذشته بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار تراکنش را پوشش داده است. کاربران آن عمدتاً جوان‌تر و از نظر اعتباری ضعیف‌تر از میانگین جامعه هستند. نکته‌ای که نگرانی منتقدان را تشدید کرده است. مخالفان این مدل معتقدند که صنعت BNPL بر روی آسیب‌پذیری جوانان سرمایه‌گذاری می‌کند. همچنین تحلیلگران هشدار می‌دهند که بدهی‌های پنهان این حوزه می‌تواند ارزیابی ریسک اعتباری را برای نظام مالی دشوار کند.
پتانسیل اقتصادی و مقایسه با کارت اعتباری
با وجود این نگرانی‌ها BNPL می‌تواند یک نوآوری ارزشمند باشد. تجربه تاریخی نشان می‌دهد که بسیاری از محصولات مالی به‌ویژه آن‌هایی که گروه‌های کم‌برخوردار و فاقد سابقه اعتباری را هدف می‌گیرند، در صورت مدیریت درست می‌توانند تحولی در بازار ایجاد کنند. مشابه تحول کارت اعتباری در دهه‌های گذشته، BNPL نیز با تمرکز بر کارمزد دریافتی از فروشندگان (و نه سود بدهی مشتریان) مدل درآمدی متفاوتی از کارت‌های اعتباری ارائه می‌دهد.
داده‌ها نشان می‌دهد که نرخ نکول در وام‌های BNPL حدود ۲ درصد است؛ رقمی مشابه با سهم پرداخت‌های کارت اعتباری که بیش از ۱۲۰ روز معوق مانده‌اند. همچنین، ماهیت خریدهای BNPL که معمولاً کم‌ارزش و بدون تداوم بدهی هستند، احتمال گرفتار شدن کاربران در چرخه بدهی مزمن را کاهش می‌دهد.
چالش شفافیت و ریسک‌های پنهان
یکی از مهم‌ترین انتقادها به BNPL، عدم شفافیت آن در برابر نهادهای نظارتی و سایر وام‌دهندگان است. بسیاری از شرکت‌های ارائه‌دهنده، اطلاعات مربوط به وام‌گیری و بازپرداخت مشتریان را به‌طور کامل در اختیار مؤسسات اعتبارسنجی قرار نمی‌دهند. این امر باعث می‌شود بانک‌ها نتوانند تصویر دقیقی از میزان بدهی واقعی متقاضیان داشته باشند و ممکن است به افراد دارای تعهدات سنگین BNPL، وام‌های جدید اعطا کنند بدون آن‌که ریسک واقعی را بدانند.
برخی شرکت‌ها این رویه را به بی‌اعتمادی نسبت به مدل‌های سنتی اعتبارسنجی نسبت می‌دهند. اما برای برخی دیگر، این پنهان‌کاری مزیتی رقابتی محسوب می‌شود، زیرا مشتریانی را جذب می‌کند که تمایل دارند بدهی خود را از دید دیگران مخفی نگه دارند.
چشم‌انداز و الزامات آینده
برای آن‌که BNPL بتواند جایگاهی پایدار در نظام مالی پیدا کند، نیازمند افزایش شفافیت و همکاری با نهادهای اعتبارسنجی است. اقدام اخیر برخی شرکت‌ها در گزارش‌دهی داده‌ها به مؤسسات اعتبارسنجی می‌تواند الگویی برای سایر فعالان این حوزه باشد. شفاف‌سازی نه‌تنها ریسک‌های پنهان را کاهش می‌دهد، بلکه به پذیرش گسترده‌تر این مدل در جریان اصلی صنعت مالی کمک می‌کند.
BNPL همانند بسیاری از نوآوری‌های مالی گذشته با ترکیبی از فرصت‌ها و تهدیدها روبه‌روست. این ابزار می‌تواند شکاف‌های موجود در دسترسی به اعتبار برای جوانان و اقشار کم‌برخوردار را پر کند. اما موفقیت بلندمدت آن وابسته به ایجاد تعادل میان گسترش دسترسی و حفظ شفافیت و سلامت بازار اعتباری است. تجربه تاریخی کارت‌های اعتباری نشان می‌دهد که مسیر رشد چنین ابزارهایی بدون مقررات‌گذاری و نظارت هوشمندانه، می‌تواند به سمت بی‌اعتمادی عمومی و بحران‌های اعتباری سوق پیدا کند.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانلینک کوتاه :