جنگ سرد در دنیای دیجیتال؛ چرا چین از دلار دیجیتال آمریکا می‌ترسد؟

جهان صنعت نیوز – قانون GENIUS در آمریکا که چارچوبی برای صدور استیبل‌کوین‌های بانکی مبتنی بر دلار فراهم می‌کند، تهدیدی جدی برای چین تلقی می‌شود. این استیبل‌کوین‌ها با پشتیبانی دلاری و قابلیت گردش جهانی در بستر بلاک‌چین می‌توانند از کنترل دولت‌ها، به‌ویژه دولت چین، خارج شوند و راهی برای دور زدن محدودیت‌های ارزی و سرمایه‌ای پکن ایجاد کنند.

تهدید دلار دیجیتال برای قدرت مالی چین

تحول در نظام پولی جهانی دیگر در انحصار دولت‌ها نیست. فناوری بلاک‌چین و رمز ارزها قواعد سنتی خلق و جریان پول را دگرگون کرده‌اند و اکنون قانون تازه‌ای در آمریکا موسوم به «GENIUS Act» (قانون هدایت و ایجاد نوآوری ملی برای استیبل‌کوین‌های آمریکایی) گام بزرگی در رسمی‌سازی این تغییر برداشته است.

این قانون به بانک‌های تحت نظارت آمریکا اجازه می‌دهد تا استیبل‌کوین‌هایی بر پایه دلار صادر کنند؛ توکن‌هایی دیجیتال که ارزش آن‌ها به‌صورت ۱:۱ با دلار یا دارایی‌های مطمئن تضمین می‌شود و در شبکه‌های غیرمتمرکز بلاک‌چینی قابل انتقال هستند.

ویژگی اصلی این نوع استیبل‌کوین‌ها، قابلیت انتقال سریع، فرامرزی و بدون نیاز به بانک‌های سنتی و مقررات سخت‌گیرانه است. برخلاف نمونه‌های قبلی که اغلب در بحران‌ها دچار کاهش ارزش می‌شدند، استیبل‌کوین‌های بانکی با پشتوانه قوی و ضمانت تبدیل‌پذیری بالا می‌توانند به دارایی‌های معتبر در سطح جهانی بدل شوند. برآوردها نشان می‌دهد که تا سه سال آینده تا ۱.۷۵ تریلیون دلار از این توکن‌ها ممکن است وارد چرخه اقتصادی شوند.

هراس چین از دلار دیجیتال

در پکن، قانون GENIUS به‌عنوان تهدیدی استراتژیک دیده می‌شود. استیبل‌کوین‌های بانکی می‌توانند بدون امکان ردیابی مؤثر، در کیف‌پول‌های دیجیتال ناشناس جابه‌جا شوند، درحالی‌که همچنان از پشتوانه دلار بهره‌مند هستند. این مسئله ساختار کنترل سرمایه چین را که متکی بر محدودسازی دسترسی به ارز خارجی است، تضعیف می‌کند.

برای حزب کمونیست چین، این فراتر از یک چالش اقتصادی است؛ این وضعیت می‌تواند نظم سیاسی مبتنی بر تخصیص انتخابی سرمایه به نخبگان را تهدید کند. با کاهش توان نظارت دولت، وفاداری سیاسی که از طریق تسهیلات مالی تضمین می‌شود نیز در معرض فرسایش قرار می‌گیرد.

استیبل‌کوین‌های دلاری می‌توانند نه تنها ابزار پرداختی کارآمد برای کسب‌و‌کارهای صادرات‌محور چین باشند، بلکه در بلندمدت جای یوان را در برخی معاملات داخلی بگیرند؛ مشابه استفاده از اسکناس دلار در برخی کشورهای آمریکای لاتین. حتی رسانه‌های دولتی چین نیز هشدار داده‌اند که این روند می‌تواند جایگاه دلار در تجارت جهانی و بازار اوراق خزانه آمریکا را تثبیت کند.

چین سال‌ها تلاش کرده تا زیرساخت‌های مالی مبتنی بر یوان ایجاد کند، اما با ظهور این استیبل‌کوین‌ها، بخشی از این پیشرفت‌ها ممکن است خنثی شود.

تجربه ناکام یوان دیجیتال

در پاسخ به تهدید رمز ارزها، چین پروژه «یوان دیجیتال» یا e-CNY را راه‌اندازی کرد. این ارز دیجیتال که از سال ۲۰۲۰ در حال آزمایش است، تاکنون با استقبال عمومی روبه‌رو نشده و تنها با پاداش‌هایی مانند «پاکت قرمز دیجیتال» در برخی فروشگاه‌ها مورد استفاده قرار گرفته است.

رئیس مؤسسه ارز دیجیتال بانک مرکزی چین تأکید کرده که e-CNY قرار نیست جایگزین پول نقد یا اپلیکیشن‌هایی مانند وی‌چت‌پی و علی‌پی شود. با این حال، عدم درآمدزایی برای بانک‌ها و ضعف در کارکرد تجاری، باعث شده که این پروژه از سوی نهادهای مالی با بی‌میلی دنبال شود.

نگاه به هنگ‌کنگ؛ آزمایشگاهی برای استیبل‌کوین‌های چینی

در شرایطی که e-CNY هنوز نتوانسته به موفقیتی قابل‌توجه برسد، هنگ‌کنگ به سکوی آزمایش استیبل‌کوین‌های چینی تبدیل شده است. تصویب لایحه‌ای در ماه مه ۲۰۲۵، صدور استیبل‌کوین‌های مبتنی بر دلار هنگ‌کنگ و یوان خارجی (CNH) را برای نهادهای دارای مجوز قانونی کرد. این پروژه با نظارت بانک مرکزی هنگ‌کنگ انجام می‌شود و با وجود سکوت پکن، بعید است بدون چراغ سبز سیاسی اجرا شده باشد.

در این چارچوب، امکان صدور استیبل‌کوین‌های مبتنی بر یوان با قابلیت‌های ردیابی، احراز هویت بیومتریک، و محدودیت‌های مکانی فراهم شده است. این استیبل‌کوین‌ها می‌توانند در مناطقی خاص مانند هنگ‌کنگ گردش کنند، بدون آنکه تهدیدی برای کنترل سرمایه در سرزمین اصلی باشند.

رقابت ایدئولوژیک در دنیای پول دیجیتال

برخلاف غرب که به‌دنبال ساختارهای باز و ناشناس برای رمزارزهاست، چین بر مدل‌های بسته و تحت نظارت تأکید دارد. در این چارچوب، پول دیجیتال نه‌تنها ابزار مبادله بلکه ابزاری برای سیاست‌گذاری، انضباط اجتماعی و مدیریت رفتار اقتصادی مردم تلقی می‌شود. قابلیت‌هایی مانند انقضای پول، محدودیت‌های جغرافیایی یا تعریف نوع کالاهای قابل خرید، همگی در مدل چینی استیبل‌کوین‌ها قابل پیاده‌سازی هستند.

در حالی‌که بیت‌کوین با هدف کاهش نقش دولت‌ها طراحی شد، چین در تلاش است تا با استفاده از بلاک‌چین، قدرت دولت را در حوزه مالی تقویت کند.

نبردی برای انحصار پول دیجیتال

رقابت جهانی در حوزه پول دیجیتال وارد مرحله‌ای تعیین‌کننده شده است. چین با شناخت تهدید ناشی از استیبل‌کوین‌های دلاری، احتمالاً به‌زودی نسخه خود را در قالب استیبل‌کوین‌های مبتنی بر یوان، به بازار عرضه خواهد کرد. این رقابت صرفاً تکنولوژیک نیست، بلکه نبردی میان دو مدل حکمرانی مالی است: مدلی باز و بازارمحور در غرب در برابر مدلی متمرکز و حاکمیتی در شرق.

اخبار برگزیدهارز دیجیتالاقتصاد کلان