خرید خانه در تهران یک قرن طول می‌کشد | تهران جایی برای اجاره نشین ها نیست!

جهان صنعت نیوز، داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد وضعیت دسترسی به مسکن در ایران همچنان بحرانی است. شاخص «مدت زمان انتظار با پس‌انداز سالانه» نشان می‌دهد یک خانوار شهری برای خرید خانه باید به‌طور متوسط ۴۹ سال و در تهران ۸۹ سال صبر کند. این رقم در مقایسه با استاندارد جهانی (حدود ۱۵ سال) بسیار بالاست و عمق بحران مسکن در کشور را نشان می‌دهد.

کاهش زمان انتظار نسبت به سال قبل

با وجود وضعیت بحرانی، آمارها نسبت به سال ۱۴۰۲ بهبود نسبی را ثبت کرده‌اند. سال گذشته مدت انتظار در کل کشور ۵۹ سال و در تهران بیش از ۱۵۲ سال بود. اکنون این شاخص به ترتیب ۴۹ و ۸۹ سال برآورد شده است؛ کاهشی حدود ۴۰ درصدی در تهران که نشان‌دهنده تغییر شرایط در بازار مسکن است.

سه عامل اصلی بهبود شاخص

۱. کند شدن رشد قیمت مسکن: نرخ تورم مسکن در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۵ درصد بود، در حالی که سال قبل بیش از ۶۰ درصد رشد داشت.

۲. افزایش درآمد خانوارها: رشد درآمدها به‌طور میانگین در کشور ۳۳.۶ درصد و در تهران ۲۹ درصد گزارش شد که از تورم مسکن پیشی گرفت.

۳. افزایش نرخ پس‌انداز: نسبت پس‌انداز خانوارها در کشور از ۱۸ به ۲۱ درصد و در تهران از ۱۳ به ۲۰ درصد رسید؛ هرچند این بهبود بیشتر به نفع دهک‌های بالای درآمدی بود.

شکاف طبقاتی و فقر مسکن

علیرغم بهبود شاخص‌ها، بحران مسکن همچنان جدی است. در ۱۶ سال اخیر، سهم مالکیت مسکن در دهک دهم دو برابر شده، اما در دهک اول تنها ۶۰ درصد افزایش یافته و همچنان تمامی خانوارهای فقیر مستأجر هستند. نرخ فقر مستأجران نیز در سال ۱۴۰۲ به ۴۰ درصد رسید که رکورد دو دهه اخیر محسوب می‌شود.

اجاره‌بها و ناکارآمدی ابزارهای حمایتی

افزایش مداوم اجاره‌بها، بخش زیادی از پس‌انداز خانوارها را از بین برده و عملاً امکان خرید خانه را دشوارتر کرده است. از سوی دیگر، تسهیلات بانکی نیز به دلیل ناکافی بودن و نرخ‌های بهره بالا نتوانسته نقشی جدی در تأمین مسکن ایفا کند.

هرچند کاهش زمان انتظار برای خانه‌دار شدن نسبت به سال گذشته نشانه‌ای امیدوارکننده است، اما واقعیت این است که در تهران زمان موردنیاز نزدیک به شش برابر معیار جهانی و در کل کشور حدود سه برابر آن است. این ارقام به‌خوبی گویای شدت «فقر مسکن» و ضرورت سیاست‌گذاری‌های بنیادی در این حوزه است.

مسکن