تهران به بیابان تبدیل می‌شود ؛ فقط چند سال صبر کنید!
گزارش آینده‌نگرانه از وضعیت اقلیمی و زیست‌محیطی ایران هشدار می‌دهد که در صورت تداوم روندهای کنونی، تهران و فلات مرکزی طی چند دهه آینده به بیابان‌های غیرقابل‌سکونت تبدیل خواهند شد.
جهان صنعت نیوز، خشکسالی‌های متوالی، افت منابع آب زیرزمینی و فرونشست گسترده زمین در اطراف تهران تصویری هولناک از آینده این کلانشهر ترسیم کرده است. مطالعات نشان می‌دهد برخی مناطق جنوبی پایتخت به دلیل فرونشست بیش از یک متر در سال عملاً غیرقابل سکونت شده‌اند. تالاب‌ها و دریاچه‌های مرکزی کشور خشک شده‌اند و دشت‌های ورامین و قم به بیابان‌هایی شبیه لوت و کویر مرکزی بدل شده‌اند.
روند گرم‌تر شدن دو برابر سریع‌تر از جهان
داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی نشان می‌دهد که میانگین دمای ایران در ۶۰ سال اخیر بیش از ۲.۷ درجه سلسیوس افزایش یافته؛ این نرخ تقریباً دو برابر متوسط جهانی است. همزمان بارش‌ها ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش یافته و نسبت بارش برف به باران به‌شدت افت کرده است. این تغییر الگو به معنای افزایش تبخیر، کاهش تغذیه سفره‌های زیرزمینی و تشدید روند بیابان‌زایی است.
فرونشست؛ آستانه غیرقابل بازگشت
برداشت بیش از ۸۵ درصد منابع آب زیرزمینی در ایران، کسری ۱۰۰ میلیارد مترمکعبی آبخوان‌ها و توسعه بی‌رویه کشاورزی و صنعت موجب شده زمین در بسیاری از دشت‌ها ترک بخورد. به گفته کارشناسان، این روند به «آستانه غیرقابل بازگشت» رسیده است؛ وضعیتی که می‌تواند کل زیرساخت‌های شهری تهران از خطوط مترو تا ساختمان‌ها را تهدید کند.
مهاجرت اقلیمی؛ جمعیت به کجا می‌رود؟
با تشدید بحران آب، موج مهاجرت از جنوب و مرکز ایران به سمت استان‌های شمالی و غربی شدت گرفته است. گزارش‌ها نشان می‌دهد ثبت‌نام سالانه صدها دانش‌آموز غیربومی در مدارس مازندران و تغییر ترکیب جمعیتی این استان‌ها نشانه آغاز این مهاجرت اقلیمی است. اما ظرفیت زیست‌پذیری مناطق شمالی نیز محدود بوده و تراکم جمعیتی در حال نزدیک شدن به آستانه بحرانی است.
تجربه جهانی و درس‌های پیش‌رو
کشورهایی مانند چین با اجرای طرح‌های عظیم درختکاری و سرمایه‌گذاری صدها میلیارد دلاری توانسته‌اند بخشی از روند بیابان‌زایی را مهار کنند. در مقابل، بی‌برنامگی در ایران موجب شده تا امروز بیش از ۳۰ درصد به وسعت بیابان‌های کشور افزوده شود. کارشناسان تأکید می‌کنند تنها راه مقابله با این بحران، تغییر الگوی مصرف آب، اصلاح سیاست‌های کشاورزی، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و بازسازی اکوسیستم‌هاست.
نتیجه‌گیری؛ آینده‌ای تاریک یا فرصتی برای تغییر؟
اگر روند فعلی مدیریت منابع ادامه یابد، چشم‌انداز ۵۰ سال آینده تهران شهری متروک و بیابانی خواهد بود؛ جایی که نه تنها پوشش گیاهی، بلکه حتی گیاهان مقاومی مانند خارشتر نیز رشد نخواهند کرد. اما در صورت اصلاح ساختارها و استفاده از ظرفیت‌های فناورانه و مدیریتی، همچنان امکان مهار بخشی از بحران و حفظ زیست‌پذیری پایتخت وجود دارد.
منبع: اقتصاد نیوز
محیط زیستلینک کوتاه :