تحریم‌های شش گانه باز می‌گردد ؛ بازگشت تحریم‌های پیشابرجامی

جهان صنعت نیوز، در روزهایی که موضوع «مکانیسم ماشه» یا همان Snapback به یکی از بحث‌های داغ محافل عمومی، شبکه‌های اجتماعی و تحلیل‌های سیاسی تبدیل شده، ابهامات فراوانی در میان مردم درباره ماهیت این سازوکار و پیامدهای آن شکل گرفته است. برخلاف تصور برخی افراد که آن را آغاز دور جدیدی از تحریم‌ها از سوی غرب می‌دانند، مکانیسم ماشه در واقع به معنای بازگشت خودکار تحریم‌هایی است که پیش از توافق برجام علیه ایران وضع شده بودند.

مکانیسم ماشه چیست؟

مکانیسم ماشه در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، که در پی امضای برجام در سال ۲۰۱۵ تصویب شد، گنجانده شده است. این سازوکار به اعضای توافق اجازه می‌دهد در صورتی که ایران تعهدات هسته‌ای خود را نقض کند، تحریم‌های پیشین شورای امنیت بدون نیاز به اجماع یا رأی‌گیری مجدد بازگردند. نکته کلیدی در این روند، عدم امکان وتو از سوی هیچ‌یک از اعضای دائم شورای امنیت است؛ امری که سرعت و قطعیت بازگشت تحریم‌ها را تضمین می‌کند.

طبق رویه تعریف‌شده، در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه، سازمان ملل ظرف ۳۰ روز تحریم‌ها را مجدداً اعمال خواهد کرد، مگر آنکه قطعنامه‌ای جدید برای ادامه تعلیق تحریم‌ها تصویب شود؛ قطعنامه‌ای که البته خود می‌تواند با وتوی یکی از پنج عضو دائم بی‌اثر شود.

چه تحریم‌هایی بازمی‌گردند؟

تحریم‌هایی که با فعال‌شدن این مکانیسم بازمی‌گردند، مجموعه‌ای از محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی هستند که طی سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۹ در قالب شش قطعنامه شورای امنیت (شامل ۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۸۳۵ و ۱۹۲۹) علیه ایران تصویب شده بودند. این تحریم‌ها، حوزه‌های مختلفی را دربر می‌گیرند:

تحریم‌های تسلیحاتی : ممنوعیت کامل خرید، فروش، انتقال و ارائه خدمات مرتبط با هرگونه تجهیزات نظامی، از سلاح‌های سبک و سنگین گرفته تا فناوری‌ها و قطعات مرتبط، از جمله مهم‌ترین بندهای بازگشتی این قطعنامه‌هاست.
تحریم‌های موشکی: تمام فعالیت‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک، از تحقیق و توسعه گرفته تا آزمایش و همکاری‌های خارجی، مشمول محدودیت‌های شدید می‌شوند.
تحریم‌های مالی و بانکی : مکانیسم ماشه باعث انسداد دارایی‌های نهادهای مهمی نظیر بانک مرکزی، بانک‌های دولتی و صندوق توسعه ملی ایران در خارج از کشور می‌شود. همچنین نقل و انتقالات مالی بین‌المللی ایران به شدت محدود خواهد شد.

تحریم‌های انرژی : صادرات نفت، گاز و محصولات پتروشیمی ایران هدف تحریم قرار می‌گیرد و سرمایه‌گذاری خارجی در این حوزه‌ها ممنوع می‌شود؛ موضوعی که پیامدهای مستقیم بر درآمدهای ارزی و وضعیت اقتصادی کشور خواهد داشت.

فهرست‌گذاری اشخاص و نهادها : ده‌ها شخصیت حقیقی و حقوقی ایرانی بار دیگر به فهرست سیاه تحریم‌ها بازمی‌گردند؛ از جمله نهادهایی مانند سپاه پاسداران، وزارت دفاع، سازمان انرژی اتمی و شرکت‌های وابسته که ارتباط آن‌ها با سیستم جهانی مالی و تجاری به شدت مختل خواهد شد.

پیامدهای اقتصادی و سیاسی

بازگشت این تحریم‌ها نه‌تنها ابعاد اقتصادی ایران را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند بر روابط سیاسی و تعاملات بین‌المللی تهران نیز سایه افکند. محدودیت در دسترسی به منابع مالی بین‌المللی، کاهش توان صادراتی و اختلال در زنجیره‌های تأمین، بخشی از پیامدهای عملی مکانیسم ماشه خواهند بود.

سیاسی