تندروها در برابر دیپلماسی؛ ۳۰ روز تا تصمیم بزرگ
فعال‌سازی مکانیزم ماشه از سوی سه کشور اروپایی بار دیگر ایران را در برابر موجی تازه از فشارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قرار داده، و اختلاف نظر در کشور نیز دوگانه میان دیپلماسی و تهدید را پررنگ‌تر از هر زمانی کرده است.
هما میرزایی- جهان صنعت نیوز: اعلام فعال‌سازی مکانیزم ماشه از سوی ۳ کشور اروپایی برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران در روز پنجشنبه بار دیگر فضای سیاسی و اجتماعی کشور را با دور تازه‌ای از التهابات روبه‌رو کرد. وزارت امور خارجه ایران در نامه‌ای خطاب به شورای امنیت، این اقدام را غیرقانونی و غیراخلاقی خواند و بر لزوم ادامه مسیر دیپلماسی تاکید کرد. از سوی دیگر بخشی از نمایندگان تندروی مجلس از اجرای طرح‌هایی در جهت خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) و قطع همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سخن گفتند. در این بین، بازارها نیز با نوسانات شدید و قابل توجه واکنش نشان دادند. در اولین روز هفته، قیمت هر دلار در بازار آزاد به بیش از ۱۰۴ هزار تومان رسیده و هر گرم طلا ۸ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان را رد کرده است.
اختلاف در جبهه داخلی؛ تقابل نظر نمایندگان مجلس و وزارت امور خارجه
آنچه که بیش از همه در اظهارنظرهای منتسب به جریان تندرو مشاهده می‌شود، بی‌اهمیت خواندن مکانیزم ماشه از سویی و سرزنش مداوم جریان اصلاحات، به خصوص حسن روحانی و جواد ظریف است. حمید رسایی، نماینده مجلس از لزوم اخراج سفرای تروئیکای اروپایی گفته، و ابولفضل ابوترابی فعال شدن مکانیزم ماشه را نوعی بازی روانی دانسته و خروج از NPT را یکی از گزینه‌ها می‌داند. سیدجواد حسینی‌کیا، نایب رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز می‌گوید: انتشار اخباری مبنی بر تاثیر مکانیسم ماشه بر افزایش قیمت‌ها، بیشتر یک فضاسازی است که توسط برخی سودجویان ایجاد شده که تصمیم دارند این موضوع بر وضعیت بازار سایه بیندازد. مکانیسم ماشه تاثیری چندانی براقتصاد کشور نخواهد داشت چرا که ما قبل از برجام ۵۰۰ تحریم داشتیم و بعد از آن حدود ۱۵۰۰ تحریم داریم بنابراین تغییری زیادی در وضعیت اقتصادی کشور ایجاد نکرده است. حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نایب‌رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس، ابتدا از طرح سه‌فوریتی برای خروج از NPT و پروتکل الحاقی سخن گفت، و ابراهیم رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس بر لزوم آماده شدن کشور برای جنگ تاکید کرد. تمامی این اظهارنظرها در حالی مطرح می‌شود که وزیر امور خارجه به عنوان نماینده رسمی حاکمیت طی نامه‌ای به کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، آمادگی تهران را برای ازسرگیری مذاکرات منصفانه و متوازن هسته‌ای مشروط بر حسن نیت طرف‌های غربی، اعلام کرده است.
نفت؛ قربانی بزرگ چکاندن ماشه
«فروش نفت ایران با مکانیسم ماشه تحت‌تاثیر قرار نمی‌گیرد.» این جمله‌ای است که حمید قنبری، معاون وزیر خارجه در امور اقتصادی در واکنش به فعال شدن مکانیزم ماشه مطرح کرده است. محسن پاک‌نژاد در خصوص فعال شدن اسنپ بک و اثرگذاری آن بر فروش نفت اظهار داشت:ایران سال‌ها با محدودیت‌های فروش نفت مواجه بوده و این باعث شده که تخصص لازم برای دور زدن این محدودیت‌ها را در مجموعه صنعت نفت داشته باشیم. وی ادامه می‌دهد: من در آنجا بودم و عملاً در شرایط تحریم، تیمی که در صنعت نفت داریم، راه و روش فروش نفت را در محدودیت‌های مختلف برنامه‌ریزی می‌کند. طبیعتاً اسنپ بک هم می‌تواند تا حدودی شرایط را به سمتی ببرد که نیازمند اتخاذ تدابیر جدید باشد، ولی ما دست و پا بسته در مقابل این محدودیت‌ها نیستیم و تمام تلاش‌مان را خواهیم کرد. در حال حاضر عمئه خریدار نفت یران یعنی چین نفت ارزان را از ما می‌خرد و باتوجه به ظرفیت بالای پالایشی که در اختیار دارد، تبدیل به فرآورده‌های مختلف کرده و به اروپا صادر می‌کنند. بازگشت تحریم‌ها و فعال شدن مکانیسم ماشه می‌تواند قیمت خرید نفت ایران را از قیمت فعلی نیز پایین‌تر بیاورد و دست ایران را در بازارهای رقابتی بسته‌تر کند. هر چند در شرایط جدید نیز امکان دور زدن تحریم‌ها همچنان وجود دارد، اما هزینه‌های تولید بالاتر رفته و قیمت نهایی فروش و در نهایت درآمد ارزش کشور کمتر خواهد شد.
مواد غذایی، دارو، ماشین‌آلات، اشتغال و جامعه در خطر شکست جمعی
علاوه بر صادرات نفت، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل اندک روابط تجاری ایران با برخی کشورها را نیز قطع کرده و ایران را بیش از پیش منزوی خواهد کرد. این اتفاق واردات و صادرات کالاهای اساسی، مواد غذایی، دارو، و تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی را تحت تاثیر قرار داده و با افزایش قیمت این کالاها در بازارهای داخلی شاهد هرج و مرج تورمی بیشتری خواهیم بود. افزایش هزینه تامین مواد اولیه، عدم توانایی در واردات و تعمیرات ماشین‌الات و تجهیزات صنعتی، واحدهای تولیدی بیشتری را از چرخه تولید خارج کرده و منجر به بیکاری قشر بزرگی از کارگران خواهد شد. اولین و بزرگ‌ترین پیامد چنین شرایطی افزایش فاصله طبقاتی، نارضایتی عمومی و ناامیدی جمعی و در نهایت یک شکست جمعی گسترده خواهد بود.
با وجود اینکه احتمال دستیابی به یک توافق جدید و پایدار در مهلت ۳۰ روزه پیش رو دور از ذهن است، اما بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران هنوز بر باز بودن درهای دیپلماسی تاکید داشته و امکان حصول نتیجه از مسیر دیپلماسی و گفت‌وگو را به‌طور کلی منتفی نمی‌دانند. باید دید مسئولین در داخل کشور چه تصمیماتی خواهند گرفت و آیا موفق به کنترل جریان‌های تندرو که سعی در دامن زدن به بحران به وجود آمده دارند، خواهند شد یا نه.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانلینک کوتاه :