عراقچی: نه تسلیم می‌شویم نه تحریم را نادیده می‌گیریم
عباس عراقچی با تأکید بر واقع‌گرایی در قبال تحریم‌ها، از تدوین پیوست سیاست خارجی برای مناطق آزاد با هدف تاب‌آوری اقتصادی و توسعه سرمایه‌گذاری سخن گفت.
جهان صنعت نیوز – عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، در همایش ملی توانمندی‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناطق آزاد و تجاری ایران، تحریم‌ها را چالشی انکارناپذیر خواند اما تأکید کرد که نباید آن‌ها را بزرگنمایی کرد یا نسبت به آن‌ها بی‌تفاوت بود. وی راهکار صحیح را در رویکردی واقع‌گرایانه و مبتنی بر بهره‌برداری از فرصت‌ها دانست. عراقچی از طراحی پیوست‌های سیاست خارجی برای هر منطقه آزاد خبر داد که قرار است ارتباط سیستماتیکی میان این مناطق و سفارتخانه‌های ایران ایجاد کند. همچنین گفت وزارت خارجه در تلاش برای افزایش تاب‌آوری کشور در برابر تحریم‌هاست و مذاکرات با آژانس برای چارچوبی جدید در حال پیشرفت است. وی همچنین به نقش مهم بخش خصوصی، ضرورت اصلاح مقررات و ثبات اقتصادی برای جذب سرمایه‌گذار اشاره کرد.
بی‌تفاوتی نسبت به تحریم‌ها و بزرگنمایی آن خطاست
در شرایطی سخن می‌گوییم که کشور ما با تحریم‌های چندلایه، بسیار پیچیده و گسترده‌ای روبه‌رو است؛ تحریم‌هایی که آثار خود را بر اقتصاد، تجارت خارجی و زندگی مردم گذاشته‌اند و حقیقتی است که نباید آن را انکار کرد. با این حال، نباید از تحریم‌ها تصویری آخرالزمانی ارائه داد، گویی به نقطه‌ای رسیده‌ایم که هیچ راهی جز تسلیم وجود ندارد. این تصور به‌هیچ‌وجه درست نیست.
هدف طراحان تحریم‌ها از همان ابتدا، فلج کردن ایران بود. حتی عنوانی که برای آن برگزیدند، «تحریم‌های فلج‌کننده» بود. اما واقعیت این است که ایران همچنان محکم و استوار ایستاده است. این البته به معنای آن نیست که تحریم‌ها اثری بر جای نگذاشته یا فشاری بر ما تحمیل نکرده‌اند؛ چنین برداشتی خطاست. پیامدهای منفی تحریم‌ها انکارناپذیر است، اما دو خطا را نباید مرتکب شد: نخست، بی‌تفاوتی نسبت به تحریم‌ها و آثار و تبعات آن‌ها که ممکن است موجب غفلت از ضرورت برنامه‌ریزی و از دست رفتن فرصت‌ها شود؛ و دوم، بزرگنمایی بیش از حد یا تسلیم شدن در برابر آن‌ها.
راه درست، واقع‌گرایی، واقع‌بینی و عمل‌گرایی است؛ یعنی شناسایی فشارها، مدیریت پیامدهای آن‌ها و بهره‌برداری از فرصت‌هایی که در دل همین شرایط پدید می‌آید.
تاریخ نشان داده، ملت‌هایی که به‌جای تسلیم، ابتکار به خرج دادند توانستند مسیر توسعه را باز کنند
تصور می‌کنم منطقه آزاد شنزن مثال بسیار خوبی برای شروع بحث در این همایش باشد. شنزن روستای بسیار کوچک و شغل اصلی مردم آن فقط ماهیگیری بود. بعد از اینکه چین با فشارها و محدودیت‌های بین‌المللی مواجه شد، این روستا را به یک منطقه آزاد تجاری تبدیل کرد و امروز شنزن یکی از قطب‌های فناوری و تجارت جهانی است و میزان تولید ناخالص داخلی آن بالاتر از بسیاری از کشورهای حتی متوسط و بسیار غیرقابل تصور. این روستای کوچک به منطقه آزاد تبدیل و با سیاست‌های درستی که اتخاذ شد، موقعیت ویژه‌ای یافت.
ما هم در شرایط مشابه و با فشارها و محدودیت‌های بین‌المللی مواجه هستیم اما ظرفیت‌های بی‌نظیری داریم که می‌تواند آینده متفاوتی را برای ما رقم بزنند.
تاریخ به ما نشان داده که ملت‌هایی که در سخت‌ترین شرایط، به‌جای تسلیم شدن نوآوری و ابتکار به خرج دادند و ابتکار عمل را انتخاب کردند، توانستند مسیر توسعه را باز کنند و جلو ببرند.
وزارت امور خارجه در حال تدوین پیوست سیاست خارجی برای هر منطقه آزاد است
در وزارت امور خارجه، معاونتی با عنوان «معاونت دیپلماسی اقتصادی» وجود دارد که وظیفه آن هموار کردن مسیر عبور از تحریم‌ها و نیز پشتیبانی از سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان کشور در عرصه بین‌المللی است.
وزارت امور خارجه رویکردی اقتصادی را در پیش گرفته و در همین چارچوب، در حال تدوین پیوست سیاست خارجی برای هر منطقه آزاد است؛ پیوستی که متناسب با ویژگی‌ها و شرایط خاص هر منطقه طراحی می‌شود.
مسلم است که بدون همکاری بخش خصوصی هیچ سیاستی موفق نخواهد شد
بدون اینکه بخواهم مشکلات ناشی از تحریم را انکار کنم، باید این را هم بگوییم که همه دشواری‌های ما از بیرون و از تحریم‌ها نیست؛ بخشی از مشکلات ریشه در داخل کشور دارند و این شجاعت می‌خواهد که این را هم بپذیریم.
سرمایه‌گذار ایرانی و خارجی بیش از هر چیزی به پیش‌بینی‌پذیری، ثبات مقررات و کاهش ریسک نیاز دارد. ما در این حوزه بسیار نیازمند اصلاح هستیم؛ از فرایندهای طولانی صدور مجوز گرفته تا تغییر ناگهانی مقررات که تصمیم به سرمایه‌گذاری را متزلزل می‌کند.
جناب دکتر مسرور هم اشاره کردند که بخشی از این محدودیت‌ها ناشی از شرایط جنگ اقتصادی است و در نتیجه مقرراتی وضع شده اما هدف باید این باشد که این محدودیت‌ها دائمی نشوند و با عبور از شرایط اضطراری، اقتصاد ما به فضای رقابتی و آزاد نزدیک‌تر شود.
دولت به‌طور قطع وظیفه دارد که در کنار تاب‌آوری در برابر فشار خارجی، مسیر سرمایه‌گذاری را هموار کند. در این جهت، اصلاح مقررات، شفاف‌سازی رویه‌ها، کاهش مراحل صدور مجوز و مبارزه با فساد در اولویت است.
مسلم است که بدون همکاری بخش خصوصی هیچ سیاستی موفق نخواهد شد؛ چه سیاست مقابله با تحریم‌ها، چه سیاست توسعه و چه هر سیاست دیگری که دنبال می‌کنیم. به‌ویژه مناطق آزاد که واقعاً نقش کلیدی در اقتصاد هر کشوری دارند و به تعبیری که همه شنیده‌ایم، ریه‌های اقتصاد هستند.
وزارت خارجه علاوه بر تلاش برای رفع تحریم‌ها، مأموریت دارد در زمینه افزایش تاب‌آوری برابر آن‌ها نیز فعال باشد
سرمایه‌گذار بیش از هر چیز نیازمند اطمینان است؛ اطمینان از ثبات مقررات، اطمینان از امکان انتقال پول و اطمینان از حمایت دولت در شرایط دشوار. این موارد به‌عنوان مأموریت‌هایی برای ما تعریف شده و وزارت امور خارجه نیز در همین مسیر گام برمی‌دارد تا مناطق آزاد به موتور توسعه ایران تبدیل شوند.
تحقق این هدف زمانی میسر است که دولت، بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران ایرانی و خارجی دست در دست هم دهند و با نگاه ماموریت ملی به این پروژه بنگرند. من از سرمایه‌گذاران دعوت می‌کنم با اعتماد به ظرفیت‌های کشور و با رویکردی بلندمدت وارد این حوزه شوند و ما نیز در وزارت امور خارجه در این زمینه پشتیبانی لازم را به عمل خواهیم آورد.
لازم می‌دانم به نکته‌ای دیگر اشاره کنم. ممکن است این پرسش مطرح شود که با وجود برشمردن ظرفیت‌های داخلی کشور برای توسعه مناطق آزاد، تکلیف موضوع رفع تحریم‌ها چیست. این پرسش کاملاً دقیق و به‌جا است.
واقعیت آن است که وزارت امور خارجه علاوه بر تلاش برای رفع تحریم‌ها، مأموریت دارد در زمینه افزایش تاب‌آوری کشور در برابر آن‌ها نیز فعال باشد. در خصوص رفع تحریم‌ها، طبیعتاً مسیر از طریق مذاکرات دنبال می‌شود.
برای هر منطقه آزاد یک پیوست سیاست خارجی در حال تهیه است
در مورد دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، رویکرد مربوط به مناطق آزاد است در پیش گرفته است. برای هر منطقه آزاد یک پیوست سیاست خارجی در حال تهیه است. این پیوست سیاست خارجی که به‌صورت جداگانه برای هر منطقه آزاد تدوین می‌شود، یک سند عملیاتی خواهد بود. در این سند مشخص می‌شود که هر منطقه آزاد ما باید از سوی کدام یک از نمایندگی‌ها و سفارتخانه‌های ایران در خارج از کشور مورد حمایت قرار بگیرد.
همچنین مشخص خواهد شد که این منطقه آزاد چگونه می‌تواند در سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مطرح شود. همچمین فرصت‌های بانکی و فناوری و لجستیکی باید در مناطق شناسایی و جذب شوند. و اینکه چه پروژه‌هایی از اولویت برخوردارند که باید در گفت‌وگوهای رسمی دیپلماتیک و مذاکرات وزارت امور خارجه پیگیری شوند.
این سند عملیاتی برای هر منطقه آزاد در حقیقت راهنمای سیاست خارجی نسبت به آن منطقه خواهد بود. علاوه بر این، آن را در اختیار سفارتخانه‌های خود هم قرار خواهیم داد تا بر اساس آن برنامه‌ریزی کنند. هدف ما این است که یک ارتباط سیستماتیک و ارگانیک بین مناطق آزاد و دستگاه دیپلماسی ایجاد شود تا امورات صرفاً موردی و مقطعی نباشند. به این ترتیب بتوانیم یک شبکه پایدار از نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور بسازیم و آن‌ها را به بازوی توسعه مناطق آزاد تبدیل کنیم.
سفارتخانه‌های ما مأموریت خواهند داشت که فرصت‌های جدید را شناسایی کنند، سرمایه‌گذاران را بیابند، از طریق مذاکره موانع را برطرف کنند و حتی در بازاریابی بین‌المللی برای مناطق آزاد ایفای نقش داشته باشند.
در این جلسه معاون جدید دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، آقای دکتر قنبری، حضور دارند. طرحی که خدمتتان عرض کردم ـ یعنی طراحی رویکرد جدید برای مناطق آزاد ـ توسط ایشان در حال پیگیری است. آقای دکتر قنبری از همکاران بانکی کشور هستند که به وزارت امور خارجه ملحق شده‌اند. دکتر قنبری سابقه طولانی در حوزه‌های بانکی، پولی و مالی و همچنین تجربه مستقیم در مقابله با تحریم و طراحی سازوکارهای مالی دارند. سال‌ها در بانک مرکزی فعالیت کرده‌اند و اکنون در وزارت خارجه در خدمت ایشان هستیم.
آمریکایی‌ها آماده مذاکره مبتنی بر منافع مشترک و بر اساس احترام متقابل باشند، ما نیز آماده آغاز گفت‌وگو خواهیم بود
من تاکنون با وزرای خارجه سه کشور اروپایی، از جمله بریتانیا و فرانسه، گفت‌وگوهای تلفنی داشته‌ام و دو شب پیش نیز با خانم کالاس، نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امنیتی، مذاکره‌ای رو در رو در دوحه داشتم که بیش از دو ساعت به طول انجامید و به درک بهتری از مواضع کشورهای اروپایی انجامید. با این حال، سه کشور اروپایی مرتکب اشتباهی بزرگ شدند؛ آن‌ها با رجوع به سازوکار موسوم به حل‌وفصل اختلافات در قطعنامه ۲۲۳۱ که به «مکانیسم ماشه» معروف است، عملاً مسیر را دشوارتر و پیچیده‌تر کردند. البته در داخل کشور، درباره این سازوکار فضای سنگینی ایجاد شد و برخی آن را با موضوعات نظامی پیوند زدند، در حالی که اصل ماجرا متفاوت است.
گفت‌وگوها همچنان ادامه دارد. با آمریکا نیز از طریق واسطه‌ها پیام‌ها رد و بدل می‌شود. روزی که آمریکایی‌ها به این نتیجه برسند که آمادگی برای مذاکره‌ای مبتنی بر منافع مشترک و بر اساس احترام متقابل دارند، ما نیز آماده آغاز گفت‌وگو خواهیم بود.
به چارچوب همکاری با آژانس بسیار نزدیک هستیم
نکته‌ای که باید به آن دقت داشته باشیم این است که ما در خصوص مذاکره برای رفع تحریم‌ها جدیت داشتیم و در دولت جدید، همانند دولت‌های گذشته، برنامه‌ریزی و تلاش کردیم و مذاکرات نهایتاً آغاز شد. پنج دور هم ادامه یافت همان‌طور که شاهد بودیم و دو روز قبل از آغاز مذاکرات دور ششم، رژیم صهیونیستی اقدام به تهاجم نظامی علیه ایران کرد و آمریکا هم به آن ملحق شد.
همه ما توجه داشته باشیم بعد از این جنگ ناجوانمردانه و دفاع قهرمانانه‌ای که ملت ایران و نیروهای مسلح ما انجام دادند، به طور طبیعی، مذاکره شکل دیگری نسبت به قبل از جنگ خواهد داشت. این‌طور نیست که وقتی جنگ تمام شد، با همه تبعاتش و با شهدایی که تقدیم کردیم ـ بیش از هزار نفر از ملت ایران خون پاک خودشان را تقدیم کردند ـ حالا دوباره به همان شکل قبل برگردیم پشت میز مذاکره. این حتماً مقدور نیست؛ شرایط عوض شده است.
نمی‌گویم مذاکرات از دستور کار خارج شده، نه، اما حتماً شکل و ابعاد جدیدی پیدا کرده است. دغدغه‌ها و مولفه‌های جدیدی در آن وارد شده که باید برای آن‌ها طراحی داشته باشیم. این‌طور نیست که مثل قبل از جنگ بشود وارد مذاکره شد؛ بلکه باید با تمهیدات جدیدتر، برنامه‌ریزی متفاوت‌تر و در نظر گرفتن همه دغدغه‌ها و نگرانی‌ها وارد مذاکره شد.
با وجود همه این‌ها، ما در حال طراحی برای ادامه مسیر هستیم. روابط ما با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به طور طبیعی بعد از حمله دچار تلاطم شد؛ کاملاً هم روشن است. تاسیسات هسته‌ای ما مورد حمله قرار گرفت و طبیعتاً همکاری با آژانس نمی‌تواند مثل گذشته باشد. ما نیاز به یک چارچوب جدید همکاری با آژانس داریم.
خوشبختانه در این خصوص مذاکرات ما با آژانس آغاز شده و همین امروز هم برای رسیدن به یک چارچوب جدید، مذاکرات ادامه پیدا کرده است. تا آنجایی که من مطلع شدم ـ همین قبل از ورود به جلسه ـ مذاکرات خوبی هم انجام شده و ما بسیار نزدیک هستیم به اینکه با خود آژانس به یک چارچوب جدید همکاری برسیم. بر اساس آن، با توجه به قانون مجلس محترم شورای اسلامی و در چارچوب قانونی که مجلس تصویب کرده، و همچنین با توجه به واقعیت میدانی و تغییراتی که صورت گرفته، بتوانیم دور جدیدی از همکاری با آژانس را شروع کنیم؛ همکاری که در آن همه نگرانی‌های ما که مشخصاً در قانون مجلس هم منعکس شده، در نظر گرفته شود.
وزارت خارجه مأموریت خود را انجام می‌دهد اما دیگران هم نباید از مأموریت‌های خود غفلت کنند
در مناطق آزاد هیچ کوتاهی نباید صورت بگیرد و به هیچ وجه نباید منتظر وزارت امور خارجه در مذاکرات بمانند؛ همان‌طور که نیروهای مسلح ما منتظر وزارت امور خارجه در مذاکرات نیستند. آن‌ها کار خودشان را برای دفاع از کشور و آمادگی کامل در این زمینه انجام می‌دهند.
وزارت امور خارجه مأموریت خود را انجام می‌دهد، اما دیگران هم نباید از مأموریت‌های خود غفلت کنند؛ مأموریت‌هایی که توانمندی کشور را بالا می‌برد، استقلال کشور را تأمین می‌کند و تاب‌آوری مردم را افزایش می‌دهد. هر کسی مأموریت خودش را دارد و باید آن را انجام بدهد؛ هیچ‌کس نباید منتظر دیگری باشد.
اخبار برگزیدهسیاسیلینک کوتاه :