بازی تندروها با کبریت خروج از NPT در انبار باروت ایران
در حالی‌که کشور در آستانه یکی از حساس‌ترین بزنگاه‌های سیاسی و اقتصادی قرار دارد، عده‌ای معدود از نمایندگان مجلس با طرح خروج ایران از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)، در حال بازی با سرنوشت ۸۵ میلیون نفرند. کارشناسان این اقدام را نه دفاع از منافع ملی، که تلاشی خطرناک برای تشدید تنش‌ها و انزوای بیشتر ایران می‌دانند؛ تصمیمی که می‌تواند دیپلماسی را قربانی و فشارهای اقتصادی را دوچندان کند.
هما میرزایی- جهان صنعت نیوز: تعدادی از نمایندگان مجلس طی طرحی خواسار خروج ایران از NPT (پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) شده و اعلام کرده‌اند طرح سه‌فوریتی این اقدام امروز، یکشنبه با حضور نمایندگان شورای نگهبان در مجلس برای اعلام نظر در مورد عدم مغایرت آن با شرع و قانون اساسی مورد بررسی فوری قرار خواهد گرفت. تصویب این طرح به این معنی است که ایران اجرای مفاد این معاهده را متوقف کرده و تمامی همکاری‌های خود با آژانس انرژی اتمی را ملغی خواهد کرد. اجرایی کردن این اقدام، تحریم‌های سیاسی و اقتصادی بیشتر و کنار گذاشته شدن از معادلات بین‌المللی را برای کشور اجرا کننده در پی خواهد داشت.
حرف نمایندگان مجلس چیست؟
بر خلاف نظر این عده از نمایندگان مجلس، که قصد دارند این طرح را اقدامی در جهت حفظ منافع ملی مردم و در جهت جلوگیری از اقدامات نظامی احتمالی آتی بنامند، بسیاری از کارشناسان سیاسی و اقتصادی این اقدام را به خصوص در مقطع بحرانی کنونی مانعی بزرگ بر سر راه دیپلماسی و جاده صاف‌کن تحریکات نظامی علیه کشور می‌دانند. حمید رسایی، نماینده تندروی منتسب به جبهه پایداری از خروج از NPT به عنوان «کمترین واکنش» ایران به فعال‌سازی مکانیسم ماشه نام می‌برد. از سوی دیگر نمایندگانی مانند حسینعلی حاجی‌دلیگانی، خروج از NPT را فاقد هرگونه تأثیر معنادار بر تصمیم آمریکا و کشورهای اتحادیه اروپا برای هرگونه اقدام نظامی می‌دانند. ابولفضل ظهره‌وند، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز می‌گوید: به هر حال خروج از NPT ظرفیتی است در اختیار ایران است. طبق بند ۱۰ این معاهده، اگر منافع و مسائل امنیت ملی یک کشور تهدید شود و دلیل آن هم ناشی از بودن در ان‌پی‌تی باشد، آن کشور می‌تواند با اعلام قبلی و در یک بازه زمانی مشخص، خروج خود را اعلام کند و از آن خارج شود.
تلاش عده‌ای معدود برای هل دادن کشور به سمت دره‌ای تاریک
در شرایطی‌که احتمال نقض آتش‌بس شکننده میان ایران و اسرائیل وجود داشته، و فعال شدن مکانیزم ماشه تلاطم در بازارهای مالی را به اوج رسانده است، مطرح شدن چنین طرح‌های تنش‌زایی می‌تواند به تشدید تنش‌ها و انزوای هرچه بیشتر ایران دامن بزند. تنها مطرح شدن این خبر کافی بود تا دلار وارد فاز افزایشی شده و از مرز ۱۰۳ هزار تومان عبور کند؛ طلا نیز همین مسیر را طی کرده و به حدود ۹ میلیون تومان نزدیک شده است. به نظر می‌رسد عده‌ای هرچند اندک در داخل کشور سعی دارند تا بر سر راه مسیر دیپلماسی سنگ‌اندازی کنند و کشور را در این بزنگاه تاریخی به سوی دره‌ای تاریک ببرند. استدلال این افراد بر این پایه استوار است که وقتی با وجود عضویت در NPT و همکاری با آژانس آمریکا تاسیسات هسته‌ای ایران را بمباران کرد، ماندن در این معاهده چه دستاوردی برای ما دارد؟ اما این افراد به این سوال پاسخ نمی‌دهند که در شرایط فعلی که کشور زیر سایه جنگ به سختی نفس می‌کشد، این اقدام چه دستاوردی به جز افزایش تنش و ساده‌سازی بهانه‌تراشی برای کشورهای غربی خواهد داشت؟
مرتضی افقه، اقتصاددان در گفت‌وگو با جهان صنعت نیوز از نقش تندروها در کشاندن کشور به بحران‌های سیاسی و اقتصادی فعلی می‌گوید، و سرنوشت اکثریت ملت ایران را گروگان تصمیمات عده‌ای معدود می‌داند. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
روند اخلال در مذاکرات؛ حتی در دوره رئیسی
باید خیلی صریح بگویم که هرچه از نظر اقتصادی کشور آسیب دیده، عمده‌اش نتیجه تندروی‌های همین گروه‌هاست؛ چه در مجلس و چه بیرون از آن. تا امروز هم نتیجه تندروی‌هایشان چیزی جز بدتر شدن شرایط نبوده است. اگر همین آقایان و خانم‌ها اجازه داده بودند برجام اولیه به‌درستی پیش برود و مانعی در مسیر مذاکرات حتی در دوره آقای رئیسی، ایجاد نمی‌کردند، امروز شرایط ما به این شکل نبود.
اقتصاد ایران؛ معتاد به فروش نفت
جنبه سیاسی یا حتی تبعات نظامی خروج از NPT را نمی‌دانم، اما اگر چنین اقدامی باعث شود فشارهای تحریمی بیشتری بر ایران وارد شود، باید توجه کنیم که اقتصاد کشور به‌شدت وابسته به روابط خارجی است؛ به‌ویژه روابط سیاسی که زمینه‌ساز روابط اقتصادی می‌شود. درست است که در همه کشورها روابط تجاری در رفاه مردم نقش دارد، اما برای ایران این مسئله بسیار حیاتی‌تر است. علت آن هم این است که اقتصاد ما سال‌هاست نه فقط وابسته، بلکه معتاد به فروش نفت است. ما به فروش نفت نیاز داریم تا ارز مورد نیاز برای واردات کالاهای سرمایه‌ای، واسطه‌ای و حتی مصرفی را تأمین کنیم.
تنها اثر روانی مکانیزم ماشه قیمت ارز را ۲۰ درصد بالا برد
بنابراین هرگونه اختلال در روابط سیاسی ایران با جهان، به‌ویژه کشورهای پیشرفته غربی که تأمین‌کننده اصلی فناوری و نیازهای صنایع کشاورزی، خدماتی و صنعتی ما هستند، مستقیماً بر شاخص‌های اقتصادی کشور اثر می‌گذارد. نمونه روشن آن همین ماجرای مکانیزم ماشه است. تنها اثر روانی این موضوع، ظرف دو تا سه هفته و حتی پیش از آنکه به‌طور عملی فعال شود، قیمت ارز را حدود ۲۰ درصد افزایش داد. می‌دانیم که حدود ۸۰ درصد کالاهای وارداتی ما سرمایه‌ای و واسطه‌ای هستند و در تولید داخلی به‌کار می‌روند؛ بنابراین افزایش نرخ ارز بلافاصله حتی در قیمت کالاهای تولید داخل هم بازتاب پیدا می‌کند.
وقتی یک موضوع صرفاً با اثر روانی چنین شوکی ایجاد می‌کند، روشن است که خروج از NPT در شرایط کنونی که با بی‌تدبیری‌های یکی دو دهه گذشته همزمان جهان خارج را در برابر خود قرار داده‌ایم، فشارها را به‌مراتب بیشتر خواهد کرد. این فشارها ابتدا اثر روانی خواهد داشت و بلافاصله شاخص‌های اقتصادی و قیمت ارز را بالا می‌برد. اگر هم تحریم‌ها تشدید و سخت‌گیری‌های بیشتری اعمال شود، عملاً این فشار مستقیم به مردم منتقل خواهد شد.
اقلیتی تندرو که جایگاهی در افکار عمومی ندارند، اما تصمیم‌گیری می‌کنند
حالا سؤال این است که چرا در چنین شرایط بحرانی گروهی در مجلس، که حتی همه نمایندگان هم نیستند، چنین پیشنهاد خطرناکی می‌دهند؟ چه وزنی در نظام حکمرانی دارند که می‌توانند چنین طرحی ارائه دهند و حتی از آن دفاع کنند با این ادعا که به نفع مردم است؟ در حالی که روشن است چنین طرحی تنش‌ها را تشدید می‌کند. به نظر من این افراد واقعاً شرایط را درک نمی‌کنند؛ اگر نگوییم که علاقه‌مند به ایجاد تنش هستند. دلیلش هرچه باشد، نتیجه‌اش افزایش مشکلات مردم است. جایگاهشان در افکار عمومی هم روشن است و میزان آرای آنان مشخص. بااین‌حال چون در حوزه تصمیم‌گیری و اثرگذاری صاحب نفوذ هستند، عملاً اکثریت جامعه باید تبعات تصمیمات یک اقلیت تندرو را تحمل کنند. ادامه این روند، با توجه به اینکه در ده سال گذشته شاهد تشدید تحریم‌ها بوده‌ایم و جمع بزرگی از مردم به زیر خط فقر سقوط کرده‌اند، کشور را در معرض تنش‌های سیاسی، اجتماعی و حتی کور قرار می‌دهد.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانلینک کوتاه :