محدودیت‌های جغرافیایی دفاتر وکالت بازمی‌گردد؛ تأثیرات بر بازار وکالت چیست؟

در بخشنامه معاون وقت سیاست‌گذاری و راهبری اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی آمده بود: «ایجاد هرگونه محدودیّت جغرافیایی برای قبول شدگان آزمون کارآموزی وکالت توسط کانون های وکلای دادگستری سراسر کشور مغایر با تبصره مذکور (تبصره ۴ ماده ۷ مکرر قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی) است.»

اصل ۴۴ قانون اساسی

از سوی دیگر در تبصره ۵ ماده ۷ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی که تبصره الحاقی بند «پ» ماده ۱۳ قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت‌ها مصوّب ۲۲ اسفند ۱۴۰۲ به شمار می رود، آمده است: «مواد ۷ و ۷ مکرّر قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، حاکم بر همه قوانین مربوط به مجوزهای کسب و کار خواهد بود.»

معاونت سیاست‌گذاری و راهبری اقتصادی وزارت اقتصاد معتقد بود که محدودیت جغرافیایی مقرر در ماده ۶ قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری مصوب ۱۷ فروردین ۱۳۷۶ که تصریح دارد: «وکلا نمی‌توانند در غیر از محلی که برای آنجا پروانه وکالت دریافت کرده‌اند، دفتر وکالت تأسیس کنند و همچنین نمی‌توانند عملاً فعالیت وکالتی خود را در محل دیگری متمرکز کنند»، به واسطه قانون مؤخر و حاکم یعنی تبصره ۴ ماده ۷ مکرّر قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، الحاقیِ ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ به موجب قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار)، نسخ ضمنی شده است.

دیوان عدالت اداری: قانون مورد استناد وزارت اقتصاد برای کسب و کارهاست نه وکالت

در این ارتباط هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به تازگی نظر خود را درباره این بخشنامه اعلام کرده و بر این اعتقاد است که اگرچه حکم مذکور در تبصره ۴ ماده ۷ مکرّر قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی وضع هرگونه محدودیت و مانع در مسیر صدور مجوز که خارج از چهارچوب این قانون باشد به دلایلی از قبیل اشباع بازار، محدودیت ظرفیت و حدود صنفی یا بر اساس تعداد و یا فاصله جغرافیایی دارندگان و یا متقاضیان آن مجوز را ممنوع کرده اما مقرره مذکور در این حکم، صرفاً ناظر به مجوزهای کسب و کار و همچنین مرحله صدور آن بوده و حکم مقرر در ماده ۶ قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری ناظر به صلاحیت و حدود فعالیت و اشتغال وکلای دادگستری و در جهت انتظام امور وکالتی است.

بر اساس رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، حکم مقرر در ماده ۶ قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری، واجد آثاری چون نظارت کانون‌های وکلای صادرکننده پروانه است و ارتباطی به محدودیت جغرافیایی پروانه صادره از سوی مراجع صادرکننده مجوزهای کسب و کار ندارد.

طبق رای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، بخشنامه ۲۲ مرداد ۱۴۰۳ معاونت سیاست‌گذاری و راهبری اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی در خصوص مجاز بودن دایر کردن دفتر وکالت برای اعضای کانون‌های وکالت استان‌های مختلف در محدوده سایر کانون‌ها، مغایر با ماده ۶ قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری بوده و ابطال می‌شود که این رأی برای مراجع اداری و قضایی معتبر و ملاک عمل است.

ایرنا