ابهام هسته‌ای؛ تهران در حال بازی با کارت آخر است؟
پس از جنگ ۱۲روزه میان اسرائیل و ایران، وضعیت مبهم ذخایر اورانیوم غنی‌شده، به‌ویژه ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم نزدیک به درجه تسلیحاتی، باعث افزایش نگرانی‌های قدرت‌های غربی شده است.
جهان صنعت نیوز – وضعیت ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران به‌ویژه ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در سطوح نزدیک به درجه تسلیحاتی یکی از نگرانی‌های اصلی قدرت‌های غربی پس از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل علیه جمهوری اسلامی بوده است.
ایران اعلام کرده است که ذخایر اورانیوم غنی‌شده همچنان زیر آوار تأسیسات هسته‌ای بمباران‌شده توسط آمریکا و اسرائیل قرار دارد. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، پنجشنبه شب در گفت‌وگو با تلویزیون اعلام کرد که «تمام مواد هسته‌ای زیر آوار تأسیسات بمباران‌شده قرار دارند و سازمان انرژی اتمی ایران در حال بررسی این موضوع است که آیا این مواد قابل دسترسی هستند یا خیر.»
اظهارات عراقچی در حالی بیان می‌شود که ایران با ضرب‌الاجل مهمی از سوی قدرت‌های اروپایی مواجه است. این کشورها خواستار شفاف‌سازی در مورد ذخایر اورانیوم با غنای بالا شده‌اند و هشدار داده‌اند که در صورت عدم تحقق این خواسته‌ها، تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی در پایان ماه دوباره اعمال خواهد شد.
از زمان جنگ اسرائیل، ارزیابی‌های اطلاعاتی غرب درباره میزان آسیب واردشده به برنامه هسته‌ای ایران، متفاوت و متناقض بوده است. دونالد ترامپ بارها اعلام کرد که برنامه هسته‌ای ایران پس از آنکه بمب باران تأسیسات اصلی غنی‌سازی ایران در فردو و نطنز «کاملاً نابود شده» است.
با این حال، دیپلمات‌ها و کارشناسان هسته‌ای گمان می‌برند که تهران ممکن است پیش از حملات، ذخایر اورانیوم با غنای بالا را منتقل کرده باشد.
پس از جنگ، ایران همکاری خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تعلیق کرد؛ به این معنا که نهاد نظارتی هسته‌ای سازمان ملل نه توانسته میزان کامل خسارات را ارزیابی کند و نه از سرنوشت ذخایر اورانیوم غنی‌شده اطلاع پیدا کرده است.
فعال شدن مکانیزم «ماشه»
بریتانیا، آلمان و فرانسه، عدم اجازه تهران به ازسرگیری بازرسی‌های کامل آژانس و نیز ابهام درباره وضعیت ذخایر اورانیوم غنی‌شده را دلیل تصمیم خود برای فعال کردن مکانیزم موسوم به «ماشه» در ۲۸ آگوست عنوان کردند؛ فرآیندی که به بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران منجر خواهد شد. این کشورها همچنین تأکید کرده‌اند که تهران باید گفت‌وگوهای هسته‌ای با دولت ترامپ را از سر بگیرد.
بر اساس سازوکار «ماشه» یک بازه ۳۰ روزه پیش‌بینی شده تا تحریم‌ها دوباره اعمال شوند. این زمان محدود، امکان دیپلماسی و نیز احتمال تمدید فرآیند در صورت پایبندی ایران به شرایط اروپایی‌ها را فراهم می‌کند.
واکنش اروپایی‌ها به اظهارات عراقچی
الی گِرانمایه از اعضای شورای روابط خارجی اروپا، گفت واکنش کشورهای اروپایی به سخنان عراقچی احتمالاً چنین خواهد بود: «ثابتش کنید.»
با این حال، او افزود شرایطی که اروپایی‌ها برای ایران تعیین کرده‌اند «با واقعیت‌های پس از حملات ماه ژوئن فاصله دارد».
به گفته گرانمایه «برای تهران، دادن دسترسی و شفافیت به غرب در مورد ذخایر اورانیوم با غنای بالا، یکی از معدود کارت‌های باقی‌مانده برای چانه‌زنی است. ایران تلاش می‌کند ابهام در برنامه هسته‌ای خود را حفظ کند؛ هم برای باز نگه‌داشتن گزینه تسلیحاتی و محتمل‌تر از آن، برای کشاندن ترامپ به میز مذاکرات.»
ایران پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ و اعمال موج‌های متوالی تحریم علیه جمهوری اسلامی، فعالیت‌های هسته‌ای خود را گسترش داد. قدرت‌های اروپایی همچنان از امضاکنندگان توافق ۲۰۱۵ هستند.
توافق اولیه ایران و آژانس
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، هفته گذشته اعلام کرد که این نهاد و تهران به توافقی اولیه برای ازسرگیری همکاری‌ها دست یافته‌اند و آن را «گامی مهم» توصیف کرد.
با این حال، جزئیات این توافق بسیار اندک بود، از جمله اینکه بازرسان آژانس چه زمانی خواهند توانست از سایت‌های فردو و نطنز بازدید کنند.
عراقچی روز پنجشنبه گفت: «در حال حاضر هیچ بازرسی در دستور کار نیست.» او تأکید کرد که اگر سه کشور اروپایی مکانیزم ماشه را اجرا کنند، توافق با آژانس بی‌اعتبار خواهد شد.
کشورهای اروپایی گفته‌اند همچنان به دیپلماسی پایبند هستند، اما نسبت به اینکه ایران اجازه بازرسی کامل آژانس را بدهد تردید دارند.
آنها در بیانیه مشترکی خطاب به شورای حکام آژانس در همین هفته اظهار داشتند:«ایران وضعیت و محل این مواد را از جامعه بین‌المللی پنهان می‌کند و از اجازه دادن به آژانس برای راستی‌آزمایی این ذخایر خودداری کرده است.»
منبع: فایننشال تایمز
اخبار برگزیدهسیاسیلینک کوتاه :