طلای بانک مرکزی چگونه بازار ارز را آرام کرد؟

جهان صنعت نیوز، بانک مرکزی در نخستین مرحله پیش‌فروش سکه در سال جاری، توانست حدود ۸۰ هزار نفر را به صف خریداران بیاورد. در این مرحله بیش از ۴۵۰ هزار قطعه سکه به فروش رفت که بنا بر برآوردها نزدیک به ۲۴ هزار میلیارد تومان از پایه پولی را کاهش داده است. خریداران می‌توانند در ۳۰ آذرماه سال جاری سکه‌های خود را از شعب منتخب بانک ملی تحویل بگیرند.

سودآوری برای خریداران، سیاست انقباضی برای دولت

کارشناسان اقتصادی می‌گویند استقبال بی‌سابقه از این طرح به دلیل اختلاف قیمت بازار و نرخ پیش‌فروش بوده است. به طوری که هر قطعه سکه پیش‌فروش شده می‌تواند طی سه ماه آینده حداقل ۱۳ درصد سودآوری داشته باشد. در سوی دیگر، بانک مرکزی با این سیاست به دنبال جمع‌آوری نقدینگی سرگردان از بازار و مهار رشد پایه پولی است.

ثبت‌نام گسترده و اختلال در سامانه

این مرحله از پیش‌فروش که از ۱۷ شهریور آغاز شد، در پنج ساعت نخست با ثبت سفارش ۴۰۰ هزار قطعه همراه بود و حتی باعث اختلال موقت در سایت مرکز مبادله ایران شد. در نهایت ۷۹ هزار و ۲۱۹ نفر موفق به خرید سکه شدند. هم‌زمان بانک مرکزی از طرح جدیدی برای بازخرید و پیش‌فروش مجدد سکه رونمایی کرد تا خریدارانی که تمایلی به تحویل فیزیکی سکه ندارند، بتوانند آن را به بانک مرکزی بازگردانند.

سیاست کنترل نقدینگی یا بازارسازی طلا؟

برآوردها نشان می‌دهد با توجه به میانگین قیمت ۵۰ تا ۵۵ میلیون تومانی هر قطعه سکه، این مرحله از پیش‌فروش توانسته بخشی از نقدینگی را جذب کند. رشد نقدینگی در خردادماه ۱۴۰۴ به بیش از ۳۲ درصد و رشد نقطه‌به‌نقطه پایه پولی به حدود ۳۰ درصد رسیده بود؛ بنابراین بانک مرکزی با استفاده از ابزارهایی مانند پیش‌فروش سکه قصد دارد فشار تورمی را کنترل کند. سقف کل عرضه نیز یک‌میلیون قطعه اعلام شده که معادل جمع‌آوری حدود ۴۰ همت از پایه پولی خواهد بود.

تجربه‌های قبلی و پشتوانه ذخایر طلا

بانک مرکزی تاکنون چهار مرحله پیش‌فروش سکه انجام داده و در سه مرحله نخست، بیش از ۷۶۱ هزار قطعه سکه طبق زمان‌بندی تحویل داده شد. هم‌زمان طی ۸۵ مرحله حراج سکه نیز از اسفند ۱۴۰۲ تاکنون عرضه انجام شده است. رئیس کل بانک مرکزی، محمدرضا فرزین، اخیراً اعلام کرده ذخایر طلای کشور در سال گذشته ۳۷ درصد افزایش یافته و ایران در خرید طلا در میان پنج کشور برتر جهان قرار گرفته است. این افزایش ذخایر باعث شده نگرانی بابت کمبود طلا برای تحویل سکه‌های پیش‌فروش وجود نداشته باشد.

اثرگذاری بر بازار ارز و سکه

فعالان بازار بر این باورند که اجرای این سیاست علاوه بر جذب نقدینگی، بر کاهش قیمت سکه و دلار در بازار آزاد نیز مؤثر بوده است. با توجه به ادامه روند عرضه تا سقف یک‌میلیون قطعه، انتظار می‌رود بانک مرکزی در هفته‌های آینده مراحل جدیدی از پیش‌فروش را برگزار کند. با این حال کارشناسان هشدار می‌دهند در صورت افزایش نااطمینانی‌های اقتصادی، نقدشوندگی بالای سکه ممکن است خریداران را به فروش دارایی خود در موعد تحویل ترغیب کند و بخشی از اثر سیاست انقباضی بانک مرکزی خنثی شود.

منبع دنیای اقتصاد

طلا و ارز