ازدواج زیر سایه بروکراسی وام‌های ناممکن
گرانی و مشکلات اداری، دریافت وام ازدواج را برای جوانان به یک چالش بزرگ تبدیل کرده است؛ طرحی که به جای تسهیل، بار بروکراسی و انتظار طولانی را بر دوش متقاضیان می‌گذارد و امید به آغاز زندگی مشترک را کمرنگ می‌کند.
جهان صنعت نیوز: ازدواج از آن دسته مسائلی است که این روزها به یک استرس بزرگ برای جوانان تبدیل شده است. شرایط سخت زندگی، گرانی و تورم، بیشتر جوانان را از این امر که یکی از مهم‌ترین مراحل زندگی هر فردی است، می‌رساند. در سال‌های اخیر، دولت‌ها با ابزارهایی همچون وام ازدواج تلاش کرده‌اند بخشی از بار مالی شروع زندگی مشترک را از دوش جوانان بردارند. اما تجربه نشان داده است که این حمایت‌ها بیش از آنکه در عمل به یاری جوانان بیاید، در پیچ‌وخم سامانه‌ها، بروکراسی‌های اداری و محدودیت‌های بانکی گرفتار می‌شود. از ثبت‌نام دشوار در سامانه گرفته تا تأخیرهای طولانی و رد شدن‌های بی‌دلیل در بانک‌ها، همه و همه این پرسش را به ذهن متبادر می‌کند که آیا وام ازدواج یک حمایت واقعی است یا تنها شعاری برای آمار و ارقام؟ تشویق به ازدواج و فرزندآوری، آن هم زیر سایه وام ازدواج، بیشتر شبیه یک شعار است تا یک بسته حمایتی واقعی از جوانان و زوج‌های این سرزمین چرا که در برخی موارد، زوج‌ها حالا صاحب فرزند هستند اما هنوز موفق به دریافت وام ازدواج خود نشده‌اند.
سامانه‌ها، پاشنه‌آشیل فرایند اداری
ثبت‌نام در سامانه‌ها به پاشنه‌آشیل فرایندهای اداری کشور بدل شده است. فرایند طاقت‌فرسا و طولانی ثبت‌نام، همراه با هنگ کردن سیستم یا سرعت پایین اینترنت، تنها به سامانه وام ازدواج محدود نمی‌شود و به بسیاری از فعالیت‌های مشابه مانند ثبت‌نام خودرو، انتخاب واحد دانشگاه و سایر امور مرتبط نیز تعمیم می‌یابد. در این مورد خاص، طبق گزارش‌های میدانی، حتی تا سه ماه زمان برده تا جوانان تازه مجاز به ثبت‌نام در سامانه شوند؛ امری که نشان‌دهنده نبود ظرفیت کافی در این سامانه است. علی در این خصوص می‌گوید: « سامانه وام ازدواج کم از برنامه‌نویسی ندارد! فقط باید درگیر آن شوید تا به عمق فاجعه‌ای که از آن حرف می‌زنم، پی ببرید.»
تعارض تقاضا و ظرفیت واقعی
بر اساس بررسی‌های میدانی و گفته‌های متقاضیان، فرآیند دریافت وام ازدواج از همان مرحله نخست، یعنی ثبت‌نام در سامانه، با تأخیر مواجه می‌شود. بسیاری از جوانان ناچارند تا سه ماه در صف انتظار بمانند تا امکان ثبت درخواست برایشان فراهم شود؛ موضوعی که نشان می‌دهد منابع مالی بانک‌ها یا ظرفیت سامانه‌های مربوط با حجم واقعی تقاضا تطابق ندارد. پس از صدور کد رهگیری، سامانه از متقاضی می‌خواهد بانک یا شعبه موردنظر خود را انتخاب کند؛ اما این مرحله بیشتر جنبه صوری دارد تا واقعی. در عمل، بسیاری از بانک‌ها بدون ارائه توضیح مشخصی، درخواست‌ها را رد می‌کنند یا متقاضیان را برای ماه‌ها در وضعیت نامعلوم و انتظار قرار می‌دهند. محمد در این خصوص به جهان صنعت نیوز می‌گوید: « من و همسرم ۱۶ ماه است که در انتظار وام ازدواج هستیم، آن هم در شرایطی که دو نفرمان مجبور به معرفی ۵ ضامن شدیم تاکنون!»
وام ازدواج از واقعیت‌های زندگی فاصله دارد
حتی در صورتی که وام به مرحله پرداخت برسد، مشکل تازه آغاز می‌شود. وثیقه‌های سنگین، ضامن‌های متعدد، اعتبارسنجی‌های سخت‌گیرانه و محدودیت‌های بانکی، عملاً بسیاری از جوانان را از دسترسی به این تسهیلات محروم می‌کند. از سوی دیگر، با توجه به تورم شدید و افزایش مداوم هزینه‌های زندگی، مبلغ وام ازدواج هرچقدر هم افزایش یابد، باز هم فاصله زیادی با مخارج واقعی آغاز زندگی مشترک دارد.
تنها سرخوردگی و ناکامی برای جوانان باقی می‌ماند
تعلل در فرایند پرداخت وام، بسیاری از جوانان را در شرایط بلاتکلیفی قرار می‌دهد. خانواده‌ها تحت فشار مالی و روانی قرار می‌گیرند و گاه به دلیل ناتوانی در تأمین هزینه‌های مراسم یا اجاره مسکن، زمان ازدواج به تعویق می‌افتد. این وضعیت نه‌تنها امید به آینده را کاهش می‌دهد بلکه باعث شکل‌گیری احساس بی‌اعتمادی نسبت به سیاست‌های حمایتی می‌شود. اگر پای صحبت کارشناسان حوزه اقتصاد و جمعیت بنشینید، وام ازدواج به‌تنهایی نمی‌تواند محرک ازدواج و فرزندآوری باشد. تا زمانی که سیاست‌های کلان در حوزه اشتغال پایدار، مسکن و حمایت اجتماعی اصلاح نشود، این‌گونه وام‌ها صرفاً مسکنی موقت هستند. آن‌ها می‌گویند اگر دولت به‌جای تمرکز بر وعده‌های شعاری، زیرساخت‌های واقعی را فراهم کند، اعتماد جوانان به سیاست‌های جمعیتی و حمایتی نیز بازخواهد گشت.
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهلینک کوتاه :