قیمت برنج به مرز ۳۰۰ هزار تومان رسید؛ چشم‌ها به واردات دوخته شد

جهان صنعت نیوز، بازار برنج طی ماه‌های اخیر با افزایش مداوم قیمت‌ها مواجه شده است. برنج ایرانی که در ابتدای فصل برداشت با نرخ ۱۷۵ تا ۲۰۰ هزار تومان در کارخانه‌ها عرضه می‌شد، اکنون به ۲۴۵ هزار تومان رسیده و در بازار خرده‌فروشی نزدیک به ۳۰۰ هزار تومان معامله می‌شود. فعالان بازار می‌گویند این روند نه به نفع کشاورز است و نه مصرف‌کننده؛ چرا که کاهش قدرت خرید مردم تقاضا را کاهش داده و در بلندمدت تولید داخلی را نیز تهدید می‌کند.

نقش کم‌آبی و کاهش تولید

کاهش بارش‌ها و تغییرات اقلیمی سطح زیرکشت را در بسیاری از استان‌ها کاهش داده است. طبق برآوردهای وزارت جهاد کشاورزی، امسال تولید برنج بین ۱.۶ تا ۱.۸ میلیون تن خواهد بود؛ در حالی که سال گذشته این رقم ۲.۵ تا ۲.۸ میلیون تن بود. افت ۳۰ درصدی در گلستان، ۵۰ درصدی در خوزستان و کاهش شدید در استان‌هایی چون اصفهان و شیراز، بار اصلی کمبود را نشان می‌دهد. تنها گیلان و مازندران وضعیت نسبتاً بهتری دارند. این کاهش ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تنی، فشار اصلی را بر بازار وارد کرده است.

واردات؛ کلید تعادل بازار

کریم اخوان، رئیس انجمن برنج ایران، تاکید دارد که کشور برای جبران کسری نیازمند واردات حداقل ۱.۵ میلیون تن برنج است. او هشدار داده است که از بهمن سال گذشته تاکنون هیچ ارزی برای واردات تخصیص نیافته و حتی تعهدات پیشین نیز پرداخت نشده است. به گفته وی، تعلل بانک مرکزی موجب شده برخی تأمین‌کنندگان خارجی اسناد محموله‌ها را تحویل ندهند و بازرگانان ناچار به خرید نقدی یا استفاده از روش‌های پرهزینه شوند؛ شیوه‌ای که دیگر کارایی ندارد.

اختلاف نظر بر سر واردات و کیفیت

طبق برنامه، قرار است ۱۵۰ هزار تن برنج وارداتی در مردادماه به شرکت بازرگانی دولتی تحویل شود، اما اختلاف‌نظر میان دستگاه‌ها بر سر قیمت و نحوه توزیع همچنان پابرجاست. سازمان برنامه و بودجه نیز با توجه به محدودیت‌های ارزی سقف واردات را کاهش داده و برای هر نوع برنج سهمیه ارزی مشخص کرده است؛ سیاستی که به گفته انجمن برنج ایران، کیفیت عرضه در بازار را پایین می‌آورد. این محدودیت‌ها در حالی اعمال می‌شود که بسیاری از خانوارها توان خرید برنج ایرانی گران‌قیمت را ندارند و دسترسی به برنج‌های خارجی باکیفیت نیز دشوار شده است.

چشم‌انداز تولید و خودکفایی

معاون وزیر جهاد کشاورزی در همین زمینه از اجرای طرح «جهش تولید برنج» خبر داده است. به گفته او، سطح کشت بذرهای گواهی‌شده و اصلاح‌شده از پنج درصد به ۴۰ درصد افزایش یافته و ارقامی مانند «توکا»، «امید»، «هستی» و «کوهسار» در ۱۰ هزار هکتار کشت شده‌اند که عملکردی یک تا دو تن بیشتر از ارقام محلی دارند. هدف این طرح، افزایش بهره‌وری و رسیدن به حدود ۹۰ درصد خودکفایی طی پنج سال آینده است. با این حال، در شرایط فعلی کم‌آبی و کاهش تولید، واردات همچنان تنها راهکار فوری برای تعادل‌بخشی به بازار محسوب می‌شود.

خطر ادامه بحران در صورت تأخیر ارزی

اخوان هشدار داده است که اگر ارز مورد نیاز واردکنندگان به موقع تخصیص نیابد، نه تنها برنامه واردات ۱۵۰ هزار تن برنج در مرداد و شهریور با مشکل مواجه خواهد شد، بلکه هدف کلان واردات ۱.۵ میلیون تن نیز عملی نخواهد شد و پیامد آن افزایش بیشتر قیمت‌های داخلی خواهد بود. او تأکید کرده است که «نبود ذخایر کهنه در انبارها» و «انتظار تورمی کشاورزان» از دیگر عواملی است که فشار را بر قیمت‌ها بیشتر می‌کند.

کشاورزی