انتقال ۴۰۰ ایرانی از آمریکا به تهران؛ لحظه‌ای نادر در روابط دو کشور با اختلاف هسته‌ای

جهان صنعت نیوز، یک مقام آمریکایی و یک مقام ایرانی به خبرگزاری رویترز  اعلام کردند که اولین گروه حدود ۴۰۰ نفره از ایرانیان که تحت سیاست مهاجرتی دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، از ایالات متحده اخراج شده‌اند، روز سه‌شنبه قبل از پرواز به تهران در قطر فرود آمده‌اند. مقام آمریکایی مذکور  گفته: این گروه شامل مجرمان محکوم و افرادی بود که به طور غیرقانونی وارد کشور شده بودند.

توافق کنسولی یا سیاسی

این انتقال، لحظه‌ای نادر از هماهنگی بین دو کشوری را رقم زده است که بر سر برنامه هسته‌ای ایران با یکدیگر اختلاف دارند. یک مقام ایرانی هم که نخواست نامش فاش شود، در گفت‌وگو با رویترز  ایده توافق سیاسی با ایالات متحده را -که در ماه ژوئن به حملات هوایی اسرائیل به ایران و تأسیسات هسته‌ای‌اش پیوست- کم‌اهمیت جلوه داد. این مقام گفت که این موضوع کنسولی بود، نه سیاسی.

 مقام آمریکایی گفته که یک پرواز چارتر آمریکایی روز دوشنبه از لوئیزیانا پرواز کرد و اواخر روز سه‌شنبه به قطر رسید تا اخراجی‌ها بتوانند با یک پرواز به مقصد تهران منتقل شوند.  آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR)  اعلام کرد که در این موضوع با آنها مشورت نشده و نمی‌تواند در مورد جزئیات این پرونده‌ای اظهار نظر کند.کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد اعلام کرد: «به طور کلی، کشورها باید دسترسی به پناهندگی، روند قانونی و احترام به اصل عدم بازگرداندن را تضمین کنند، به این معنی که افراد نیازمند به حمایت بین‌المللی نباید به مکانی که در آن با خطر آسیب مواجه هستند، بازگردانده شوند».

ترامپ قصد دارد تعداد بی‌سابقه‌ای از افرادی را که بدون وضعیت قانونی در ایالات متحده زندگی می‌کنند،از کشور اخراج کند. با این حال، دولت او، با این‌که راه‌های جدیدی برای فرستادن مهاجران به کشورهای غیر از کشور خودشان ایجاد کرده، اما  در افزایش سطح اخراج‌ها با مشکل مواجه بوده است. از جمله این راه‌ها، توافق با پاناما در ماه فوریه بود که منجر به اخراج ده‌ها نفر از کشورهای مختلف، از جمله ایران، به آنجا شد.

بازگشت پناهجویان

واشنگتن پست هم در این رابطه نوشت توافق بازگشت پناهجویان در زمان حساسی برای روابط بین واشنگتن و تهران حاصل می‌شود و یک چرخش بزرگ برای ایران -کشوری که مدت‌هاست از همکاری با پروسه اخراج مهاجران از ایالات متحده خودداری می‌کرد- خواهد بود. پیش از این، در ماه ژوئن و در پی حملات اسرائیل و آمریکا به ایران، مذاکرات دوجانبه چندین ماهه بر سر برنامه هسته‌ای ایران در ماه ژوئن به طور ناگهانی متوقف شد. هفته گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل، ایالات متحده از اعمال مجدد تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران حمایت کرد؛  اقدامی که باعث سقوط ارزش پول کشور شد و احتمالاً بحران انرژی  را در زمستان امسال تشدید خواهد کرد. مشخص نیست که آیا ایران در ازای پذیرش اخراجی‌ها چیزی دریافت خواهد کرد یا خیر.

الکس وطنخواه، تحلیل‌گر موسسه خاورمیانه، به واشنگتن پست گفت که اخراج مهاجران و دیپورت آن‌ها به ایران به دولت ترامپ و تهران اجازه می‌دهد تا علیرغم روابط پرتنش، اعلام پیروزی کنند.  وطنخواه  گفت ترامپ می‌تواند برای کمپین اخراج دسته جمعی مهاجران خود ادعای پیروزی کند و مقامات ایرانی می‌توانند اعلام کنند که از شهروندان خود حمایت می‌کنند و بگویند  شعار »ما از ایرانیان در هر کجای دنیا محافظت می‌کنیم» تحقق یافته است.

رایان کاستلو، مدیر سیاست‌گذاری شورای ملی  ایرانیان آمریکا هم به واشنگتن پست  گفت: «دولت‌های ایالات متحده و ایران معمولاً با یکدیگر صحبت نمی‌کنند و معمولاً در پروازهای اخراج همکاری نمی‌کنند، بنابراین این موضوع جدیدی است. این چیزی نیست که خیلی معمول باشد». او گفت امیدوار است که این همکاری منجر به گفتگو در مورد مسائل فوری‌تری مانند برنامه هسته‌ای ایران و ممنوعیت سفر ترامپ شو. کاستلو گفت: «ایرانی‌ها اینجا به نوعی نقش وثیقه را دارند، از جمله برخی که ممکن است نخواهند به ایران برگردند. از بین تمام زمینه‌های همکاری بالقوه بین ایالات متحده و دولت ایران، این یکی از مواردی نیست که قرار است از جنگ جلوگیری کند یا مسلماً زندگی بسیاری از مردم را بهبود بخشد».