هشدار آمریکا به ترکیه در پی تصمیم برای خروج از شمال سوریه
جهان صنعت نیوز: دونالد ترامپ از زمانی که به عنوان چهل و پنجمین رئیس جمهور امریکا بر مسند قدرت تکیه زد، همواره مواضع ضد و نقیضی چه در سیاست داخلی و چه سیاست خارجی اتخاذ کرده و همین امر دستاویزی برای تمسخر او در بین دموکرات ها و حتی هم حزبی های خودش یعنی جمهوریخواهان را فراهم کرده است. در روزهایی که دونالد ترامپ درگیر دموکرات هایی است که قصد استیضاح او را دارند، ائتلاف بین سناتورهای دو حزب چندان خبر خوبی نیست.
این نخستین بار نیست که دولت ترامپ پیام‌های متناقضی درباره اهداف آمریکا در سوریه ارسال می‌کند. ترامپ در دسامبر گذشته نظر مشاوران ارشدش را نادیده گرفت و دستور خروج تمامی ۲۰۰۰ نیروی زمینی آمریکا از سوریه ظرف ۳۰ روز را صادر کرد. این تصمیم در نهایت لغو شد، اما این آخرین قطره در ظرف تحمل ژنرال ماتیس بود.
حالا ترامپ دوباره پس از تماس تلفنی دیگری با اردوغان اشتباه بزرگ خود را تکرار کرده است. او دوباره با نادیده گرفتن توصیه پنتاگون و چشم‌بستن به روی متحدان و کنگره، به نیروهای آمریکا دستور داده از منطقه مرزی میان سوریه و ترکیه خارج شوند و در نتیجه، حمله ترکیه را تسهیل کنند.
ممکن است ترامپ آمریکا را در یک دوره برخورد با ترکیه قرار داده باشد. او همچنین خود را با پنتاگون و متحدان جمهوری‌خواهش درگیر کرده، از طرفی احتمال دارد دوباره از تصمیم خود برگردد، به طور کامل یا نسبی. تمام این عوامل موجب می شود که آمریکا وجهه سابق خود را در جهان از دست داده و دیگر نه متحد و شریکی قدرتمند به نظر برسد و نه یک دشمن مصمم.
این امر نگرانی اروپایی ها را هم در پی داشته و از طرفی اپوزیسیون ترکیه در پیامی مخالفت خود را اعلام کرده است. این در حالی است که رئیس‌جمهوری آمریکا در کنفرانس خبری در واشنگتن اظهار کرد: به رجب طیب اردوغان گفتم هرگز اجازه ندهد هیچ سرباز آمریکایی آسیبی ببیند وگرنه مشکلی بزرگی رخ خواهد داد. او در عین حال اشاره کرد، می‌خواهد روابط خوبش با اردوغان باقی بماند.
از طرفی منابع خبری از بین نیروهای شورشی موسوم به “ارتش آزاد سوریه” اعلام کرد، حدود ۸۰۰۰ شبه نظامی از نیروهای مخالف مسلح سوری به اضافه نیروهای ارتش ترکیه با ساز و برگ جنگی وارد خاک سوریه شدند و در انتظار ساعت صفر برای آغاز جنگ به سر می برند.
سیاست سر در گم ترامپ
از طرفی «میدل ایست آی» فحوای مکالمه تلفنی رؤسای جمهوری ترکیه و آمریکا قبل از اینکه آنکارا انجام عملیات نظامی در شمال سوریه در چارچوب تلاش‌ها برای ایجاد منطقه امن را اعلام کند، فاش کرد. این روزنامه انگلیسی به نقل از یک منبع ترکیه‌ای مطلع از مکالمه تلفنی میان اردوغان و دونالد ترامپ نوشت: اردوغان در جریان این گفت‌وگوی تلفنی خطاب به ترامپ گفت یا با ترکیه در عملیاتش همکاری کنید یا راه را باز کنید. این منبع همچنین اعلام کرد: این بلند کردن صدا توسط اردوغان و این لحن صحبت کردن در شرایطی عنوان شده که آنکارا به دلیل جدی نگرفتن نگرانی‌هایش از بابت سوریه شاهد تنش روز افزونی است.
در ترکیه هم اپوزیسیون به شدت از دولت این کشور به خاطر تصمیمش برای آغاز عملیات نظامی جدید در سوریه انتقاد کردند و بهترین راه را برای تأمین امنیت ترکیه از تهدید تروریستی، صلح با دمشق دانستند. در این راستا، حزب دموکراتیک خلق ترکیه هم اعلام کرد، نیاز مبرم در سوریه آغاز گفت‌وگوی دموکراتیک و فرایند مذاکره جامع با همه طرف‌ها به منظور پایان دادن به جنگ داخلی این کشور است و مداخله نظامی جدید بزرگترین تهدید است.
اعلام خروج نیروهای نظامی آمریکا از راس العین و تل ابیض واکنش‌ها و انتقادهای شدیدی در پی داشته است. انتقادهایی که تنها به سیاستمداران حزب دموکرات محدود نمی‌شود. ترامپ ناگزیر به تجدید نظر و تغییر رویکرد خود شده است.
تهدید به ویران کردن اقتصاد ترکیه واکنش ترامپ به موج گسترده انتقادهایی است که پس از اعلام خروج نیروهای نظامی آمریکا از شمال سوریه از سوی سیاستمداران و رسانه‌های آمریکا مطرح شده بود. حتی شماری از نمایندگان حزب جمهوریخواه آمریکا نیز پس از اعلام این سیاست از سوی کاخ سفید لب به انتقاد گشوده و تغییر یکباره سیاست آمریکا در سوریه را فاجعه بار خوانده‌اند.
تهدید به ویران کردن اقتصاد ترکیه
پس از این انتقادها ترامپ با انتشار چند پست توییتری و همچنین با اعزام برخی از مسئولان دولت خود تلاش کرده تا سیاست خود را درباره بحران سوریه تعدیل کند.
رئیس جمهور آمریکا در پی تصمیم خود برای خروج نیروهای آمریکایی از شمال سوریه تهدید کرده که اگر ترکیه دست به اقدامی خارج از اندازه بزند او اقتصاد این کشور را ویران خواهد کرد. از سوی دیگر مقامات دولت آمریکا اعلام می‌کنند که این موضوع تنها محدود به تعداد کمی از سربازان آمریکایی مستقر در خاک سوریه می‌شود و خروج آمریکا از این منطقه به معنای دادن چراغ سبز به ترکیه برای انجام عملیات نظامی علیه کردها در شمال و شرق سوریه نیست.
همزمان با شروع فرآیند خروج نیروهای آمریکایی از مواضع خود در شمال سوریه، که راه را برای عملیات ترکیه علیه کردها باز می کند، مهم ترین گروه تحت هدایت کردها در منطقه حرکت غافلگیرکننده آمریکا را خنجری از پشت توصیف کرد. تصمیم ترامپ حتی با انتقاد شدید متحدان جمهوری خواه او در کنگره آمریکا روبرو شده است.
آمریکا نزدیک هزار سرباز در سوریه دارد که به گفته یک مقام ارشد وزارت خارجه بیش از ۲۰ نفر آنها از ناحیه مرزی شمال سوریه خارج شده اند. نیروهای تحت هدایت کردها در این ناحیه از متحدان آمریکا در نبرد با گروه موسوم به “دولت اسلامی” (داعش) بوده اند، اما ترکیه آنها را تروریست می داند.
دونالد ترامپ که پیشتر از تصمیم آمریکا دفاع کرده بود در تازه ترین واکنش در توییتی نوشت که اگر ترکیه قدمی بردارد که از نظر من نامتناسب باشد، کاملا اقتصاد ترکیه را ویران خواهم کرد. وزارت دفاع آمریکا هم در بیانیه ای گفت که برای ترکیه روشن کرده که عملیات ترکیه در شمال سوریه مورد تایید آمریکا نیست و افزود: نیروهای مسلح آمریکا از چنین عملیاتی حمایت یا در آن مشارکت نخواهند کرد.
یک سخنگوی نیروهای دمکراتیک سوریه (اس دی اف) که تحت هدایت کردهاست تصمیم دولت ترامپ را قویا محکوم کرد و گفت که آمریکا قبلا اطمینان داده بود که به ارتش ترکیه اجازه نخواهد داد در این منطقه عملیات انجام دهد. یک شبکه کردی در شمال عراق هم می گوید که نیروهای دمکراتیک سوریه بعضی از واحدهایش را به حال آماده باشد درآورده است چون ارتش ترکیه روز دوشنبه نیروهایش را در مرز بسیج کرده است. کردهای سوریه اعلام کرده اند که برای جنگ با ترکیه آمادگی دارند.
هشدار جمهوریخواهان به ترامپ
تصمیم رئیس جمهوری آمریکا برای خروج از سوریه و بازگذاشتن دست ترکیه در منطقه نه تنها دموکرات‌ها بلکه جمهوریخواهان را هم به انتقاد وا داشته است.
برت مک گرک، فرستاده سابق ریاست جمهوری آمریکا در ائتلاف ضد داعش گفت که اعلامیه دولت ترامپ نشانه عدم شناخت کامل از واقعیت های ناحیه است. نیکی هیلی، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل گفت که کردها نقشی محوری در موفقیت ما علیه داعش در سوریه داشتند و رها کردن آنها در مقابل حملات مرگبار اشتباه بزرگی خواهد بود.
میچ مکانل، رهبر جمهوری خواهان سنا گفت عقب نشینی نیروهای آمریکایی از سوریه فقط به نفع روسیه، ایران و رژیم اسد خواهد بود و خطر تجدید قوای داعش و سایر گروه های تروریستی را افزایش می دهد. من رئیس جمهور را ترغیب می کنم رهبری آمریکا را به نمایش بگذارد.
پانوس مومتزیس، هماهنگ کننده ارشد کمک های انساندوستانه سازمان ملل گفت که خدمه این نهاد برای بدترین شرایط آماده می شوند. دیوید فرام، از مقام‌های کاخ سفید در دوره جورج بوش، و از چهره‌های مطرح جمهوریخواهان در توییتی پا را از این هم فراتر گذاشته و نوشته که آقای ترامپ احتمالا به یکی از این دلایل راه را برای ترکیه باز کرده است:
مراقب درآمدش از برج‌های ترامپ در استانبول باشد، به ترکیه برای لاپوشانی قتل خاشقچی باج بدهد، از پوتین فرمان گرفته، به مجلس نمایندگان اخطار بدهد که اگر من را استیضاح کنید، پیش از ترک کاخ سفید، همه اتحادهای آمریکا و منافعش را به آتش می‌کشم. بیل کریستال، از مقام‌های کاخ سفید در دوره جورج بوش پدر، کارمندان دولت را به چالش کشیده که یک نفرشان دست کم پیدا شود و از سر اعتقاد و احترام به نقش رهبری جهانی آمریکا از دولت ترامپ استعفا کند.
طرح تحریم ترکیه و اخراج از ناتو
بلندترین صدا در میان جمهوریخواهان اما از آن سناتور لیندزی گراهام است که تهدید کرده اگر ترکیه پایش را در خاک سوریه بگذارد، با تحریم‌هایی از جانب آمریکا مواجه می‌شود و از ناتو هم اخراج خواهد شد. سناتور گراهام به دونالد ترامپ نزدیک است، اما وقتی صحبت به سیاست خارجی می‌رسد از منتقدان اوست. او از صبح دوشنبه گذشته مشغول نوشتن توییت درباره این ماجرا بوده و در شبکه دست راستی فاکس نیوز هم حاضر شد و دلایل خود برای مخالفت با تصمیم ترامپ را اعلام کرد.
گراهام گفت بزرگترین دروغی که این دولت به مردم گفته این است که داعش از بین رفته است. او گفت که خلافت دولت اسلامی از بین رفته اما داعش هنوز وجود دارد. او می‌گوید که تصمیم ترامپ موجب گسترش سلطه ایران در سوریه می‌شود و اخطار می‌دهد که این اتفاق به بزرگترین کابوس اسرائیل تبدیل می‌شود.
او در توییتی نوشته است که با خالی کردن پشت کردها در ترکیه، خطرناک‌ترین سیگنال فرستاده می‌شود که آمریکا هم‌پیمان غیرقابل اعتمادی است. سناتور گراهام نوشته که با یکی از سناتورهای دموکرات صحبت کرده و قرار شده اگر ترکیه به سوریه حمله کند، تحریم‌هایی علیه ترکیه وضع کنند که حمایت هر دو حزب عمده آمریکا را به همراه دارد.
در صورتی که قانونی با رای دو سوم نمایندگان در هر دو مجلس کنگره آمریکا به تصویب برسد، رئیس جمهوری نمی‌تواند آن را وتو کند و آن قانون لازم الاجراست. گراهام نوشته که سعی خواهد کرد با گرفتن آرای لازم و همکاری با سناتور کریس ون هالن از حزب دموکرات، جلوی رئیس جمهوری بایستد. او همچنین گفت در صورت عملی کردن این تصمیم خواهان خروج ترکیه از ناتو می شوند.
واکنش پنتاگون
پنتاگون در بیانیه ای که دوشنبه منتشر کرد گفت وزارت دفاع آمریکا در گفتگوهایش با ترکیه مکررا تاکید کرده است که هماهنگی و همکاری بهترین راه تامین امنیت در ناحیه است.
براساس این بیانیه مارک اسپر وزیر دفاع و ژنرال مارک میلی رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در گفتگو با همتایان ترک خود گفته اند که هر گونه اقدام یکجانبه برای ترکیه مخاطره آمیز خواهد بود. کاخ سفید بعد از تماس تلفنی ترامپ و اردوغان گفته بود که ترکیه به زودی عملیات در شمال سوریه که از مدت ها پیش برای آن برنامه ریزی می کرد را شروع می کند. براساس این بیانیه آمریکا خلافت داعش را در منطقه شکست داده و نیروهایش در نزدیکی محل عملیات ارتش ترکیه نخواهند بود. دونالد ترامپ پیشتر اعلام کرد وقت آن رسیده که ایالات متحده از جنگ‌های بی‌پایان مضحک در این منطقه کنار بکشد.
در انتظار ساعت صفر
یک منبع در شورشیان موسوم به “ارتش ملی” وابسته به “ارتش آزاد سوریه” اعلام کرد، حدود ۸۰۰۰ نیروی مسلح مخالف به اضافه نیروهای ارتش ترکیه به همراه تجهیزات نظامی شامل تانک و خودروهای زرهی از دروازه کرکمیش ترکیه عبور کرده و وارد شهر مرزی جرابلس در حومه شمال شرقی حلب شده و از آنجا به جنوب شهر جرابلس رفتند. مقصد آنها خط جبهه درگیری با نیروهای سوریه دموکراتیک (قسد) در اطراف شهر منبج است.
این منبع که نخواست نامش فاش شود، گفت: این اولین سری از نیروهای ارتش ماست که با ترکیه علیه نیروهای کرد وارد عملیات مشترک خواهد شد.
به گفته این منبع، بعد از رسیدن این نیروها و تجهیزات نیروهای پشتیبانی به خطوط درگیری در شمال منبج رسیده‌اند و این نیروها منتظر ساعت صفر برای حرکت به سمت شهر منبج هستند.
همچنین منابع محلی اعلام کردند که یگان‌هایی از ارتش ترکیه در شمال سوریه عصر دوشنبه عازم شهر منبج در حومه شرقی حلب شدند. به گفته این منابع، این نیروها شامل کاروانی از تجهیزات و ساز و برگ جنگی و خودروهای زرهی ارتش ترکیه بود که از سمت شهر جرابلس در شمال سوریه عازم شهر منبج شدند که تحت کنترل ترکیه و گروه‌های هم‌پیمان آن از بین شورشیان “ارتش آزاد سوریه” است. این منطقه در جریان عملیات “سپر فرات” که از ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ توسط ترکیه اجرا شد، به تصرف این کشور درآمد. در این راستا وزارت دفاع ترکیه نیز گفته آمادگی خود را برای عملیات تکمیل کرده است.
کاهش ارزش لیر ترکیه
ارزش پول ملی ترکیه روز سه شنبه و با افزایش نگرانی سرمایه گذاران از حمله این کشور به شمال سوریه و تهدید رئیس جمهوری آمریکا به نابودی اقتصاد ترکیه در صورت حمله به کردها، به پایین‌ترین حد خود ظرف یک ماه گذشته رسید.
لیر ترکیه دوشنبه گذشته بیش از ۲ درصد از ارزش خود را از دست داد و به ۵.۸۳۷۰ در برابر هر دلار آمریکا رسید. در ماه سپتامبر نرخ برابری لیر در برابر دلار ۵.۸۴۱۵ بود. لیر ترکیه در بحران ارزی سال گذشته، نزدیک به ۳۰ درصد از ارزش خود در برابر دلار را از دست داد.
اروپایی‌ها نگران خروج آمریکا از شمال سوریه
مقام‌های اروپایی بابت تصمیم دولت آمریکا در خروج نیروهای این کشور از شمال سوریه خشمگین و نگرانند.
به نوشته روزنامه واشنگتن پست، این تصمیم در حالی از سوی دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا گرفته شده که ترکیه خود را برای انجام حمله‌ای علیه نیروهای کرد متحد آمریکا در منطقه شمالی سوریه آماده می‌کند. وزارت خارجه آلمان در بیانیه‌ای اعلام کرد: هرگونه اقدام یکجانبه باعث بروز پیامدهای چشمگیر انسانی می‌شود و شرایط را برای بازگشت داوطلبانه و امن آوارگان به منطقه ایجاد نمی‌کند. این اقدامات همچنین باعث تضعیف ثبات در منطقه و اقدامات مستقیم ما می‌شود.
نوربرت روتگن، رئیس کمیته امور خارجی پارلمان آلمان در این باره گفت: خروج سربازان آمریکایی از شمال سوریه یک اقدام بی‌ثبات کننده و غیرمنتظره سیاست خارجی دیگر از سوی ایالات متحده است که اعتبار و ثبات آمریکا را در سراسر منطقه مخدوش می‌کند. تهاجم برنامه ریزی شده ترکیه در تضاد با قوانین بین المللی است.
مایا کوچیجانجیچ، سخنگوی کمیسیون اروپایی بدون اشاره به ترامپ گفت: از سرگیری خصومت‌های مسلحانه در شمال شرق سوریه نه تنها باعث دردسر و آسیب دیدن بیشتر غیرنظامیان و بی خانمانی و آوارگی آنها می‌شود بلکه خطر تضعیف اقدامات کنونی سیاسی را در پی دارد.
سیاستمداران اروپایی نسبت به بازگرداندن افرادی که ممکن است تهدید تروریستی برای کشورهایشان باشند، مردد هستند. رهبران اروپایی نگران این هستند که دادگاه های ملی نتوانند شبه نظامیان سابق را بابت فقدان ادله و شواهد کافی محاکمه کنند. توبیاس اشنایدر، محقق در موسسه سیاست عمومی جهانی مستقر در برلین گفت: اروپایی و جامعه بین المللی به صورت گسترده‌تر از مسئولیت مربوط به درگیری‌ها در منطقه شانه خالی می‌کنند.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین درباره تصمیم آمریکا در خروج کامل نیروهای این کشور از شمال سوریه ابراز تردید کرد و گفت: این مساله مهم است که از انجام هرگونه اقدامی که ممکن است باعث اشکال و مانع در روند سازش در سوریه شود، اجتناب شود.
خطر قدرت‌گیری دوباره داعش
نیروهای دموکراتیک سوریه قدرت‌گیری داعش را یکی از پیامدهای عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه می‌دانند. برخی از تحلیلگران بر این باورند که حمله ترکیه به کردها در شمال سوریه به مبارزه علیه “دولت اسلامی” (داعش) آسیب می‌زند.
مقام‌های کرد در شمال‌شرق سوریه می‌گویند تلاش نیروهای کرد برای دفاع از خود در برابر حمله احتمالی و قریب‌الوقوع ترکیه به این منطقه، باعث خواهد شد که این نیروها نتوانند به مبارزه خود علیه داعش ادامه دهند. بر اساس ارزیابی‌ها صدها هسته مخفی داعش در شمال و شرق سوریه وجود دارند.
به باور تحلیلگران اعلام نظر صریح ترکیه مبنی بر مانع شدن از بازگشت داعش به صحنه تحولات منطقه، درگیری در مناطق شمالی سوریه می‌تواند زمینه را برای سازماندهی مجدد نیروهای پراکنده داعش در سوریه هموار کند.
رجب طیب اردوغان ضمن اعلام این موضوع که همه چیز برای شروع عملیات نظامی در شمال سوریه آماده شده است، تضمین داده است که این عملیات باعث افزایش خطر داعش نخواهد شد. کردهای سوریه تاکید کرده‌اند که قادر به مبارزه در دو جبهه نبوده و هرگاه ناگزیر به رویارویی با تهاجم ترکیه شوند، نیروهای داعش می‌توانند از هرج و مرج برخاسته از اوضاع به سود تجدید سازماندهی خود بهره گیرند. سام هلر، یکی از کارشناسان اندیشکده بحران‌های بین‌المللی گفته است که داعش همچنان یک تهدید است. او تاکید کرده است که اختصاص نیروهای کرد به دفاع در برابر حمله ترکیه باعث قدرت‌گیری مجدد نیروی وابسته به “دولت اسلامی” (داعش) می‌گردد.
گرچه پس از عملیات نظامی ائتلاف بین‌المللی ضد داعش و کردها در اوایل سال جاری میلادی از شکست داعش در سوریه سخن رفته بود، اما این سازمان نابود نشده است. “دولت اسلامی” هسته‌های مخفی در سوریه و حتی در مناطق تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه در شمال و شرق این کشور دارد.
افزون بر آن، بخش‌هایی از این نیرو همچنان در بیابان‌های سوریه به حیات خود ادامه می‌دهند و ظرف این مدت بارها به نیروهای دولتی سوریه حمله کرده‌اند. چارلز لیستر، مدیر موسسه خاورمیانه در آمریکا، سیاست دونالد ترامپ در زمینه عقب‌نشینی نیروهای نظامی این کشور از شمال سوریه را “هدیه‌ای برای تولد دوباره داعش” ارزیابی کرده است.
او در ارزیابی خود به تحلیل‌های ارتش آمریکا اشاره کرده است. بنا بر اظهارات او، ارتش آمریکا نسبت به توانایی تجدید سازماندهی داعش در اثر کاهش فشارهای بین‌المللی هشدار داده است.
شبه نظامیان کرد در همراهی با ائتلاف تحت فرماندهی آمریکا موفق شده‌اند تا نیروهای وابسته به داعش را در کوبانی و همچنین در رقه شکست دهند. در سال جاری نیز داعش در منطقه باغوز ناگزیر تن به شکست داد و مجبور به عقب‌نشینی شد. نیروهای دموکراتیک سوریه نگران آن هستند که داعش از هرج و مرج برخاسته از عملیات نظامی ترکیه بهره گرفته و اقدام به حمله و آزاد کردن جنگجویان زندانی خود در کمپ الهول کنند.
وضعیت در کمپ اسیران داعش در الهول که زیر کنترل کردهاست بسیار حساس گزارش شده است. عبدالکریم عمر از این کمپ به عنوان بمب ساعتی یاد کرده است. در این کمپ بیش از ۳۰۰۰ خانواده وابسته به داعش اسکان داده شده‌اند.
سیاسی
لینک کوتاه :