پایان سرویس‌های ارزش افزوده با ابلاغیه رگولاتوری

جهان صنعت نیوز: او بارها از اختاپوس فسادی نام برده بود که از طریق سرویس های ارزش افزوده به سرقت پول از مردم می پرداخت. او راهکار را در توقف کامل این سرویس ها دانست در شرایطی که کارشناسان معتقدند سرویس های ارزش افزوده صنعتی بسیار درآمدزا بوده و برای چند نفر متخلف نباید این سرویس ها به طور کامل متوقف شوند بلکه متخلفان باید مجازات شوند و برخورد جدی با آنها صورت گیرد تا دیگران نیز بدانند در صورت تخلف مجازات شده اند. به راستی چرا باید وزیر ارتباطات به دلیل چند تخلف سرویس های ارزش افزوده را متوقف کند؟ در بازار موبایل هم تخلفاتی رخ داده است بنابراین باید جلوی واردات موبایل گرفته شود؟ اینامر مختص بازار موبایل نیست و در بیشتر بازارهای کشور شاهد تخلفاتی بوده ایم، پس بازار باید تعطیل شود؟

آذری جهرمی به دلیل تخلفات رخ داده در سرویس های ارزش افزوده و عدم توانایی در جلوگیری از آنها به مجلس فراخوانده شده است و راهکار را در پاک کردن صورت مساله دانسته است. حتی اگر هدف وی به راستی جلوگیری از تخلفات باشد، راهکار آن توقف کامل خدمات ارزش افزوده نیست.

ردپای شرکت های ارزش افزوده

یکی از فعالان اصلی خدمات ارزش افزوده، شرکت مهندسی فن آفرین(حصین) است که مدیرعامل آن نیز سجاد بنابی، معاون وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و عضو هیات مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت است. شرکت حصین ۱۵ شرکت زیرمجموعه دارد. یکی از آنها شرکت سیپنو بوده که خدمات ارزش افزوده ارائه می کند. از سویی دیگر قسمت خدمات ارزش افزوده در همراه اول نام خود را به اداره کل کسب و کارهای دیجیتال تغییر داد. قرار است نام وس عوض شود یا خدمات آن متوقف شود؟ اگر اینگونه است دلیل این امر تخلفات رخ داده در سرویس های ارزش افزوده است یا ردپای شرکت های ارزش افزوده که به معاونان وزیر ارتباطات می رسند؟

خدمات وس کدامند؟

خدمات ارزش افزوده (Value Added Services) که به اختصار VAS  نامیده می‌شوند، شامل مواردی غیر از خدمات استاندارد اپراتورها مانند تماس صوتی و پیامک معمول است. در خدمات ارزش افزوده تلفن همراه ابزارهایی مانند پیامک، تماس و دیتای مصرفی به‌عنوان ابزار ارائه خدمات استفاده می‌شود. مهم‌ترین موضوعات خدمات ارزش افزوده تلفن همراه، شامل اخبار، مسابقات و رای‌گیری، خدمات تماس از دست‌رفته و صندوق پستی، تبلیغات موبایلی، اطلاع‌رسانی، پرداخت موبایلی، تلویزیون آنلاین و OTT، پخش یا دانلود موسیقی، زنگ انتظار تماس، بازی آنلاین، خدمات ورزشی و اطلاع‌رسانی، خدمات استیکر و این قبیل سرویس‌ها می‌شود.

اگر چه استفاده از این خدمات ارزش افزوده باید اختیاری و توسط کاربر انتخاب شود، اما به نظر می‌رسد توسط برخی از شرکت‌های ارزش افزوده، کاربران به عضویت این سرویس‌ها درآمده بودند و با توجه به این‌که این خدمات معمولا هزینه‌های بالایی دارند، برای مثال ارسال یک پیامک ارزش افزوده به کاربر می‌تواند حداقل ۳۰۰ تومان هزینه داشته باشد.

شفاف سازی اپراتورها

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرده که اپراتورها ملزم شدند طی یک هفته به هر مشترک اعلام کنند در سه سال گذشته چه مبلغی برای خدمات ارزش افزوده هزینه کرده‌اند.

با افزایش اعتراضات درباره هزینه‌های ناخواسته‌ای که به مشترکان تحمیل شده بود، محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با هشتگ پایان VAS، در توییتر نوشت: شاید وقتش رسیده باشد که به زودی کل سرویس‌های ارزش افزوده را برای همیشه تعطیل کنیم . به همین دلیل اپراتورها از سوی رگولاتوری ملزم شدند که در این باره به مشترکین اطلاع‌رسانی لازم را انجام دهند و هم‌چنین به تمامی شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات مبتنی بر محتوا برای انجام ندادن اینگونه تبلیغات اخطار جدی ارسال کنند.

مطابق مصوبه ۱۴۷ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، برای ارائه خدمات ارزش افزوده پیامکی از سوی اپراتورها تایید مشترک برای فعال‌سازی الزامی است. بنابراین اپراتور باید در مورد تمامی خدمات ارزش افزوده محتوایی پیامکی، قبل از شروع ارائه خدمات، از طریق یک پیامک درباره ارائه خدمات از مشترک سوال کند و در صورت تایید مشترک آن را فعال کند.

البته وزیر ارتباطات بارها درباره نحوه غیرفعال کردن سرویس‌های ارزش افزوده هم هشدار داده بود که مشترکان تلفن همراه می‌توانند از طریق شماره‌گیری #۸۰۰* در تمام اپراتورهای تلفن همراه از سرویس‌های ارزش افزوده‌ای که برای آن‌ها فعال است، مطلع شده و در صورت عدم تمایل نسبت به حذف آن‌ها اقدام کنند. هم‌چنین در صورت مواجهه با عضویت ناخواسته در خدمات ارزش افزوده پیامکی مشترکان می‌توانند با مراجعه به پایگاه اینترنتی ۱۹۵ یا تماس با سامانه ثبت و پاسخگویی به شکایات حوزه ICT به شماره ۱۹۵ شکایت خود را ثبت کنند.

وس یعنی کلاهبرداری!

حسین فلاح جوشقانی، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ارائه سرویس خدمات ارزش‌افزوده (وس) به شیوه کنونی را نوعی کلاهبرداری و سوءاستفاده از مشترکین دانست و از نظارت و عزم جدی این سازمان برای مقابله با آن خبر داد.

وی درباره تصمیم قاطع وزیر ارتباطات برای پایان دادن به «وس» گفت: در پروانه‌هایی که برای اپراتورها صادر کردیم یک سری خدمات پایه مثل خدمات صوتی، داده و پیامک تعریف‌ شده است که بر این بستر یک سری خدمات دیگر تحت عنوان خدمات ارزش‌افزوده شکل‌گرفته است که همان‌طور که از اسم آن مشخص است، یعنی یک ارزش اضافه‌تری به مشترکین ارائه دهیم که این در پروانه اپراتورها به‌عنوان سرویس‌های مجاز ذکرشده است؛ اما امروزه این خدمات باعث نارضایتی و سوءاستفاده از مشترکین شده‌ است.

وی افزود: با این‌حال معتقدیم این مسئله باید ریشه‌ای حل شود. یکی از راه‌حل‌ها این است که اختیار فعال کردن سرویس‌ها در دست مشترک باشد نه اپراتور. اقدامی که ما می‌خواهیم انجام بدهیم این است که ابتدا تمام سرویس‌ها را غیرفعال و به مشترک برای فعال‌سازی مجدد پیام درخواست ارسال کنیم و اگر مشترک تمایل داشت در سرویس باقی بماند و آن را تائید کرد، دوباره هم از او تائید مجدد گرفته شود تا سرویس موردنظر برای او فعال شود. من فکر می‌کنم با این روش می‌توان بازار سرویس خدمات ارزش‌افزوده را کنترل و مدیریت کرد، اما اگر در ادامه دیدیم که بازهم ممکن است بستر سو استفاده و کلاه‌برداری باقی بماند، تمام سرویس‌های ارزش‌افزوده را تعطیل می‌کنیم.

رئیس رگولاتوری با اشاره به اقدامات انجام‌شده برای مدیریت «وس» گفت: تیم نظارتی ما طی یک الی دو روز آینده برای افزایش نظارت بر حوزه سرویس ارزش‌افزوده در اپراتورها مستقر می‌شوند و همچنین اقدامات دیگری هم طی یک الی دو هفته‌ی آینده با توجه به مهلت‌هایی که تعیین‌شده انجام می‌دهیم که بعد از به سرانجام رسیدن آن نتایج را اعلام خواهیم کرد.

آذری‌جهرمی در توییتر اعلام کرد: خیلی ممنون از همه مردم عزیز و به‌ویژه نمایندگان محترمی از مجلس که از پایان وس حمایت کردند. در گام اول شفاف‌سازی، اپراتورها را ملزم کردیم طی یک هفته به هر مشترک اعلام کنند در سه سال گذشته چه مبلغی از جیبشان برای خدمات وس و به حساب چه شرکت‌هایی رفته است، آمار بسیار جالبی خواهد شد.

اخیرا نامه‌ای از طرف سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی خطاب به اپراتورها در فضای مجازی منتشر شده که در آن‌ آمده است: با توجه به اشکالات فنی و ساختاری سیستم‌های مربوطه مبنی بر فراهم بودن امکان عضور کردن مشترکان بدون اطلاع و درخواست و تایید آنها در خدمات ارزش افزوده، توسط بدافزارها و برخی توسعه‌دهنده‌ها و همچنین بر اساس دریافت شکایات متعدد از مشترکان و عدم توانایی پلتفرم اپراتور در تشخیص درخواست حقیقی مشترکان از درخواست جعلی توسط اپراتورها، اینگونه عضوگیری‌ها برخلاف روال تعیین‌شده در مصوبه ۲۷۰ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات است و موجب زیان مشترکان می‌شود.

همچنین در این نامه عنوان شده که لازم است برای عضویت در خدمات ارزش افزوده، تایید دو مرحله‌ای از مشترکان دریافت شود و پیامک اطلاع‌رسانی و روال عضویت درباره سرویس‌های ارزش افزوده به مشترکان ارسال شود. البته خدمات اضطراری و اورژانس از این موضوع مستثنی هستند و درباره این موارد، اپراتور می‌تواند به تشخیص خود عمل کند.

واکنش های نمایندگان مجلس

اقدامات وزارت ارتباطات مبنی بر «پایان وس» یا خدمات ارزش افزوده اخیرا واکنش‌های متفاوتی به همراه داشته است. به جز حمایت‌ حداکثری کاربران در شبکه‌های اجتماعی، نمایندگان مجلس هم به این اقدام وزیر ارتباطات روی خوش نشان دادند. برای مثال پروانه مافی، نماینده مردم تهران در مجلس، اخاذی از مردم با سرویس‌های ارزش افزوده را یکی از وظایف وزارت ارتباطات عنوان کرده بود وگفته بود  که وزارت ارتباطات نباید اجازه دهد این سرویس‌ها مردم را سرکیسه کنند.

سیده فاطمه ذوالقدر، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی هم اعلام کرده بود هر کاری که در راستای شفاف سازی باشد قابل تقدیر و حمایت است. او گفته بود: ما به عنوان نمایندگان مردم با ورود پول‌های کثیف به انتخابات موافق نیستیم؛ نه فقط در وزارت ارتباطات بلکه در تمام وزارتخانه‌ها.

رمضانعلی سبحانی‌فر هم ضمن اعلام اینکه مجلس از هر اقدامی که در زمینه‌ی جلوگیری از فساد و افزایش شفافیت صورت پذیرد حمایت می‌کند، گفت: فرقی نمی‌کند این شفاف سازی در زمینه‌ ارزش افزوده باشد و یا در وزارتخانه‌ها و حوزه‌های دیگر. مجلس به عنوان بعد نظارتی از این اقدامات حمایت می‌کند.

بیکاری در پی توقف وس

برخی پایان وس را مساوی با بیکار کردن ده‌ها هزار نفر در این شرایط اقتصادی معرفی کردند. به گفته محمدجواد ابحطی یکی از نمایندگان مجلس، راندن همه به یک چوب و بیکار کردن ده‌ها هزار نفر در این شرایط سخت اقتصادی عاقلانه نیست. او گفت: نه خدا را خوش می‌آید و نه بنده خدا را. به یقین تصمیمات خلق‌الساعه و عجولانه به نفع کشور نیست در حالی که می‌توانند مردم را با سامانه‌های جلوگیری از تخلف همچون شماره‌گیری #۸۰۰* آشنا کنند.

 

 

 

 

 

 

اقتصاد کلاندانش و فناوری