بررسی محدودیت های حضور زنان در بازی ایران-کامبوج

جهان صنعت نیوز: حضور زنان در ورزشگاه آزادی ، با تمام سختی ها و تاوانش بالاخره محقق شد، اگر امروز به این شادی دامن نزنیم، اگر اغراق نکنیم، پس کی وقت آن است. مطالبه حق مسلم، پای کوبی هم دارد. زنان ایران عبور کردند، از قفس های توری، حصارهای بلند و دیوارهای تبعیض. هرقدر بر این حصار، حصار بکشند و هرقدر فاصله با صندلی مردان بیشتر شود، نمی توان منکر حلاوت این اتفاق بود. باید به دنبال واژه ای جدید بود، یا حتی واژه ای جدید خلق کرد برای آن لحظه که مرزی میان بغض های گره کرده شان در گلو و لبخند نمی توان قائل شد.

۱۸ مهر ۱۳۹۸ را بسیاری از ایرانیان فراموش نخواهند کرد؛ روزی که چشم میلیون‌ها نفر به ورزشگاه آزادی در تهران دوخته شد. آنچه بازی نه چندان مهم تیم ملی فوتبال ایران در برابر کامبوج را در این روز دیدنی و برای تمامی رسانه‌های جهان با اهمیت می‌کرد، نه ۱۴ گل ایران به تیم مقابل، بلکه حضور زنان در ورزشگاه بود.

بازی تیم ملی ایران مقابل کامبوج از هیچ نظر بازی حساسی نبود، اما این دیدار در تاریخ فوتبال هر دو کشور ثبت شد. در کامبوج به خاطر گل‌هایی که داخل زمین به عنوان سنگین‌ترین شکست تاریخش خورد و در فوتبال ایران به خاطر تماشاگرانی که روی سکوها حضور داشتند.

زنانی که به ورزشگاه رفتند برای اولین بار بود که آزادی را می‌دیدند، اما آزادی برای اولین بار خانم‌ها را نمی‌دید. پیش از این بازی چندین بار در بازی‌های مختلف خانم‌هایی به استادیوم آمده بودند. مثلا بازی با تیم‌های کره شمالی و بحرین مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۶ یا بازی ایران و بولیوی و یا در سطح باشگاهی پرسپولیس و کاشیما. بازی‌هایی که چند تماشاگر گزینشی در گوشه‌ای از ورزشگاه دیده می‌شدند و حضورشان به یکی، دو فریم عکس منجر شد و تمام.

این بازی اما تفاوت بزرگی را رقم زد. تعداد بانوان حاضر در ورزشگاه یکی و دوتا و ده تا نبود. آنها چند هزار نفر بودند که نه با گزینش که با عشق صندلی‌هایی را که با ذوق و شوق خریده بودند اشغال کردند. اگر ورزشگاه آزادی سالیان سال است به ورزشگاه آقایان تبدیل شده برای ساعاتی امروز در قرق خانم‌ها بود. آنها که برای این قرار عاشقانه بی‌قرار بودند چندین ساعت زودتر از موعد مقرر خودشان را به محل رساندند. همین مساله هم بود که باعث شد تا ساعت ۴ که تمام جایگاه بانوان پرشد حتی یک آقا هم در ورزشگاه حضور نداشته باشد و لحظاتی شگفت‌انگیز در ورزشگاه آزادی رقم بخورد. لحظاتی که حتی با وجود آقایان هم شگفت‌انگیز باقی ماند چون بعد از باز شدن درها ورزشگاه همچنان در اختیار بانوان بود و تعداد آنها بسیار بیشتر از هواداران قسمت مردانه بود.

فریم‌های باقی مانده از این بازی عکس‌هایی است برای ثبت در تاریخ. برای روزهایی که شاید دیگر ورود به ورزشگاه برای خانم‌ها نیاز به این همه تشریفات و اما و اگر و فشارهای فیفا نداشته باشد؛ عکس‌هایی که وقتی‌ خانم ها آن را می‌بینند با خنده‌ای تلخ می‌گویند: «یادت هست آن روزها؟» روزهایی که به تاریخ پیوسته‌اند و به همان گذشته تعلق دارند و بانوانی که آینده را می‌سازند.

درهای ورزشگاه آزادی پایتخت پس از سال ها به روی زنان باز شد و زنان هرچند محدود، هر چند زیر نظارت و هرچند محصور، توانستند در هوای آزادی پس از ۴۰ سال نفس بکشند. بازتاب این رویداد از یک سو در رسانه‌های جهان کم‌سابقه بود و از سوی دیگر واکنش‌ها به آن در میان مسئولان، مردم و کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی چشمگیر.

کاربران زیادی در توییتر از لحظه لحظه حضورشان در بیرون ورزشگاه و درون آن نوشتند و دیگران را در تجربه تاریخی زنان ایرانی، شریک کردند؛ از “گذر از تونلی که انتهایش آزادی” بود.

اگر چه صدای زنان در ورزشگاه آزادی پیچید و درها به رویشان گشوده شد، زنان ایران اما در راه احقاق حقوق پایمال شده خود هنوز راهی بسیار طولانی‌ در پیش دارند. اگرچه به گفته برخی، قفل درهای آزادی شکسته شد، اما هنوز قفل‌های زیادی بر خواسته ها و حقوق دیگر زنان وجود دارد: حق حضانت فرزند، حق طلاق، حق خروج از کشور، ارث برابر، حق قاضی شدن، منع ازدواج زیر سن قانونی و … این فهرست کوتاه نیست. شاید ورود محدود زنان به ورزشگاه، سرآغازی باشد برای برداشتن همیشگی شکاف عمیقی که سال هاست با آن دست و پنجه نرم می کنند، سرآغازی تا برداشتن محدودیت‌ها برای زن و رسیدن نیمی از افراد جامعه به حقوق خود.

تیم ملی فوتبال ایران در روزی که زنان حاضر در ورزشگاه بیشتر از مردان بودند، با ۱۴ گل مقابل کامبوج پیروز شد. پس از برد ۱۹ بر صفر مقابل گوام در سال ۲۰۰۰ و پیروزی ۱۷ بر صفر در برابر مالدیو که سال ۱۹۹۷ به دست آمد، این سومین نتیجه برتر در تاریخ فوتبال ایران است. این نتیجه که چهار هزار زن ایرانی نظاره‌گرش بودند، سنگین‌ترین شکست تاریخ برای تیم ملی فوتبال کامبوج محسوب می‌شود. ایران با گلباران حریفش در گروه سوم رقابت‌های جام جهانی ۲۰۲۲ در صدر جدول ایستاد. کامبوج از دو بازی قبلی‌اش تساوی مقابل هنگ کنگ و شکست نزدیک یک بر صفر مقابل بحرین را رقم زده بود.

در حالی که بسیاری از زنان موفق به تهیه بلیت نشده بودند، پروانه سلحشوری نماینده مجلس، علی ربیعی سخنگوی دولت و معصومه ابتکار دستیار رییس جمهور در امور زنان به ورزشگاه آزادی آمدند.

با شروع بازی و گذشت دقایقی از نیمه نخست، تعداد دیگری از زنان توانستند در سکوهای مجاور بنشینند. این در حالی است که ورزشگاه خالی بود و اگر بلیت فروشی به صورت محدود نبود، زنان می‌توانستند استادیوم را پر کنند. جمع پرتعدادی از خبرنگاران خارجی و ناظرین فیفا در ورزشگاه آزادی حضور داشتند و شنونده گلایه‌های دختران هوادار درباره ورود به ورزشگاه بودند. مهدی تاج هم به خبرنگاران گفت: اتفاق خوبی رخ داد و هیچ مشکل حاشیه‌ای هم به وجود نیامد. باید خوشحال باشیم که متدینین هم متقاعد بشوند.

بیانیه فیفا

جانی اینفانتینو رئیس فیفا از زنان ایرانی که در ورزشگاه آزادی حضور پیدا کردند، تشکر کرد و اعلام نمود که از آن‌ها حمایت خواهد کرد. جانی اینفانتینو در بیانیه‌ای، در خصوص این اتفاق گفت: برای اولین بار در ۴۰ سال گذشته، چند هزار تماشاگر زن ایرانی اجازه ورود به ورزشگاه و تماشای بازی کنار مردان را پیدا کردند.

این یک قدم بسیار مثبت رو به جلو است که فیفا و به ویژه دختران و زنان ایرانی، مشتاقانه منتظرش بودند. تعصب، شور و اشتیاقی که آن‌ها نشان دادند، خاطره انگیز بود و به ما قوت قلب بیشتری داد تا راهی را که آغاز کرده‌ایم، ادامه دهیم. تاریخ به ما می آموزد که پیشرفت در مراحل مختلف رخ می دهد و این فقط آغاز بود.

در نتیجه، فیفا اکنون بیش از گذشته مشتاق آن است که آینده ای را ببیند که همه زنان و دخترانی که آرزوی حضور در استادیوم‌ها را برای تماشای مسابقات فوتبال دارند، آزادانه در یک فضای امن به خواسته خود برسند. هیچ توقف و بازگشتی در کار نخواهد بود.

مایلم تا از مقامات ایران، AFC و فدراسیون فوتبال ایران بابت تلاش و همکاری که داشتند، تشکر کنم. فیفا همکاری نزدیک و صمیمانه خود را با آن‌ها ادامه خواهد داد تا اطمینان پیدا کنیم که کار درست انجام شود، یعنی تمام هواداران، فارغ از جنسیتشان، باید شانس حضور در ورزشگاه‌ها را داشته باشند و از بازی فوتبال لذت ببرند. از زمان حضورم در فیفا ما برای تحقق این رویا جنگیده‌ایم. اما، بالاتر از همه، امروز می خواهم از شما دختران ایرانی که برای حق و حقوق خود ایستادند، تشکر کنم. فیفا همیشه کنار آن‌ها خواهد بود و از آن‌ها حمایت خواهد کرد.

بازتاب حضور زنان در ورزشگاه در رسانه‌های جهان

رسانه‌های فوتبالی جهان به حضور تماشاگران زن ایرانی در بازی برابر کامبوج پرداختند و این بازی را به یک بازی دو سر برد برای ایران تشبیه کردند. صفحه اینستاگرام کنفدراسیون فوتبال آسیا به این موضوع واکنش نشان داد و آن را اتفاقی خوب برای فوتبال ایران دانست. بلیچر ریپورت هم نوشت بعد از ۴۰ سال زنان ایرانی این اجازه را به دست آوردند تا بازی تیم ملی فوتبال کشورشان را از نزدیک تماشا کنند.

ItaSportPress نوشت: ایران تاریخ‌سازی کرد. این دیدار یک بازی دو سر برد برای ایران بود. آنها هم به برد پرگلی برابر کامبوج دست یافتند و هم آنکه تماشاگران بانو ایرانی نیز در ورزشگاه بازی تیم ملی کشورشان را از نزدیک تماشا کردند.

گلوبو نوشت: از ۵ اکتبر ۱۹۸۱ که دو تیم استقلال و پرسپولیس برابر هم قرار گرفتند، ۳۸ سال می‌گذرد و در این مدت تماشاگران زن نتوانستند در ورزشگاه آزادی تیم ملی کشورشان را حمایت کنند ولی این روند در بازی برابر کامبوج به پایان رسید. هیچ قانون شفافی درباره ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه وجود ندارد ولی ایرانی‌ها که تمایل به تغییرات دارند و علاقه وافری نیز به فوتبال دارند توانستند به این اتفاق مهم دست یابند.
رویترز، آسوشیتدپرس و تی‌دی آلمان نیز به بررسی حضور زنان در ایران و همکاری خوب ایران با فیفا پرداختند که یکی از اتفاقات خوب فوتبالی جهان رخ داد. گاردین در مقاله‌ای مفصل به این بحث پرداخت و از آینده حضور تماشاگران زن ایرانی در ورزشگاه نوشت.

بی‌بی‌سی و سی‌ان‌ان نیز در کنار آس اسپانیا از جشن هواداران زن ایرانی در آزادی خبر دادند که در یک روز تاریخی به وقوع پیوست و در آن تیم ملی ایران توانست برد پرگلی برابر کامبوج به دست بیاورد.

در گزارش نشریه اکیپ آمده است: پیروزی ایران برابر کامبوج تنها در زمین بازی به دست نیامد و در رابطه با برابری زنان و مردان نیز اتفاق مثبتی در ورزشگاه رخ داد و برای اولین بار زنان اجازه حضور در ورزشگاه را به دست آوردند تا یک برد دیگر برای ایران ثبت شود. همچنین رسانه‌های دیگر از جمله لوموند فرانسه، بخش رسانه‌ای گاردین و شبکه‌های توئیتر رسانه‌های ورزشی دنیا نیز این اتفاق را بازتاب داده‌اند.

اخبار برگزیدهورزشی