روایت‌ها علیه دلار؛ چرا طلا ناگهان سقوط کرد؟

جهان صنعت نیوز، پس از ماه‌ها رشد چشمگیر و ثبت رکوردهای جدید، بازار جهانی طلا هفته گذشته سقوطی بی‌سابقه را تجربه کرد. بهای هر اونس طلا بیش از ۶ درصد کاهش یافت؛ رقمی که در ۱۴۴ ماه گذشته (۱۲ سال) سابقه نداشته است. این افت سنگین در حالی رخ داده که تنها چند هفته پیش، طلا در آستانه فتح قله‌های تاریخی خود قرار داشت.

روایت‌ها در بازار؛ از اوج تا اصلاح

بر اساس تحلیل ها، تغییر روایت‌ها عامل کلیدی نوسان شدید بازارهاست. رابرت شیلر، اقتصاددان برنده نوبل و نویسنده کتاب اقتصاد روایی معتقد است بازارها نه صرفاً بر داده‌ها، بلکه بر «روایت‌های غالب» واکنش نشان می‌دهند. در مورد طلا، بلومبرگ می‌گوید روایت غالب ماه‌های اخیر، ترس از افت ارزش دلار بوده است.

این روایت ریشه‌ای تاریخی دارد. از زمان خروج دلار از استاندارد طلا در سال ۱۹۷۱ توسط ریچارد نیکسون، نگرانی‌ها درباره بی‌پشتوانه شدن ارز آمریکا شکل گرفت. بحران مالی ۲۰۰۸ نیز این نگرانی را تشدید کرد، زمانی که دولت آمریکا برای مقابله با رکود، حجم عظیمی نقدینگی به اقتصاد تزریق کرد. اکنون نیز بدهی دولت‌های توسعه‌یافته به بیش از ۱۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی رسیده و همین امر اعتماد به ارزهای رسمی را تضعیف کرده است.

دلار در برابر طلا؛ دو مسیر متفاوت

اگرچه شاخص دلار از سال ۲۰۰۸ تاکنون حدود ۲۵ درصد نسبت به ارزهای خارجی رشد کرده، اما در مقایسه با طلا حدود ۸۰ درصد از ارزش خود را از دست داده است. این واگرایی سبب شده سرمایه‌گذاران جهانی بار دیگر به طلا به‌عنوان پناهگاه امن روی آورند. داده‌های بلومبرگ نشان می‌دهد که نگرانی درباره کاهش ارزش دلار در سال ۲۰۲۵ به بالاترین سطح یک دهه اخیر رسیده است.

بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد افت‌های سنگین معمولاً پس از دوره‌های رشد سریع رخ داده است. در سال ۱۹۸۰، هم‌زمان با بحران گروگان‌گیری در ایران، حمله شوروی به افغانستان و افزایش نرخ بهره در آمریکا، طلا طی یک سال ۱۵۰ درصد رشد کرد و سپس وارد اصلاحی عمیق شد. در سال ۲۰۱۱ نیز، پس از کاهش رتبه اعتباری آمریکا و نگرانی از بدهی دولت، قیمت طلا به اوج رسید اما با فروکش‌کردن ترس تورمی کاهش یافت. وضعیت کنونی بیشتر شبیه همان دوره ۲۰۱۱ است؛ بدون شوک سیاسی بزرگ اما با مجموعه‌ای از نگرانی‌های مالی و بدهی بالا.

اصلاح موقت یا آغاز سقوط؟

بسیاری از تحلیلگران، افت اخیر را اصلاحی طبیعی پس از رشد پرشتاب می‌دانند. به باور آنان، هنوز محرک‌های بنیادی برای افزایش قیمت طلا وجود دارد. بانک‌های مرکزی همچنان از بزرگ‌ترین خریداران طلا هستند و چین با رشد ۲۵ برابری مالکیت طلای فیزیکی در بورس شانگهای، پشتوانه‌ای قوی برای تداوم تقاضا فراهم کرده است.

روایت آینده؛ آیا ترس از افت دلار ادامه دارد؟

مسیر طلا به روایت‌های بازار وابسته است. اگر نگرانی از «افت ارزش دلار» تضعیف شود، ممکن است طلا افت بیشتری را تجربه کند؛ اما اگر روایت فعلی پابرجا بماند و سرمایه‌گذاران همچنان به حفظ ارزش دارایی‌های خود در برابر تورم و بدهی جهانی بیندیشند، فاز پایانی رشد طلا هنوز فرا نرسیده است.

اخبار برگزیدهطلا و ارز