نقش روبیو در تغییر رویکرد آمریکا نسبت به روسیه؛ از مذاکره به تحریم

جهان صنعت نیوز، برای ماه‌ها دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در برابر درخواست‌ها برای اعمال تحریم‌های جدید علیه روسیه مقاومت کرد و معتقد بود که می‌تواند با توافق با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه – از جمله از طریق یک نشست صلح سریع در هفته‌های آینده در بوداپست – به جنگ پایان دهد.

با این همه، به نوشته بلومبرگ،  ترامپ در یک تغییر موضع چشمگیر طی  هفته گذشته، این برنامه‌ را لغو کرد و سپس یک قدم فراتر رفت و اولین تحریم‌های مستقیم را علیه مسکو در دوره دوم ریاست جمهوری خود اعمال کرد. ترامپ گفت: «وقتش رسیده بود».

اما به گفته مقامات آمریکایی و اروپایی آگاه، این تغییر ناگهانی تحت تاثیر مواضع  مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده – که از مدت‌ها پیش از این روسیه را با عنوان جنگ‌طلب نام می‌برد و زمانی پوتین را «گانگستر» نامیده بود – بوده که اصرار داشته  مسکو هیچ تغییر اساسی در موضع خود ایجاد نکرده است.

نقش روبیو در تغییر رویکرد دولت آمریکا

به اعتراف منابع آگاه،  روبیو پس از گفت‌وگوی تلفنی با هم‌تای روسی خود، سرگی لاوروف،  و مشخص  شدن این‌که کرملین بار دیگر در تلاش است تا مذاکرات آتش‌بس را کند کرده و جنگ را به درازا بکشد، دیدار حضوری برنامه‌ریزی شده‌اش با او   را لغو کرد. نفوذ روبیو در تغییر رویکرد دولت آمریکا، نشان‌دهنده‌ی نقش گسترده‌تر این دیپلمات ارشد آمریکایی است که در مقام مشاور امنیت ملی موقت ترامپ، از رویکردی تهاجمی‌تر در قبال ونزوئلا نیز حمایت کرده است. موضع او در تضاد با استراتژی منعطف‌تر در قبال روسیه بود که توسط استیو ویتکوف، دوست قدیمی و فرستاده ویژه ترامپ، حمایت می‌شد.

به گفته آنا کلی، سخنگوی کاخ سفید: «رئیس جمهور ترامپ همیشه در سیاست خارجی پیشرو است و دستور کار او توسط مقامات امنیت ملی مانند روبیو و  ویتکوف، که یک تیم متحد در پشت چشم‌انداز «اول آمریکا»ی رئیس جمهور هستند، اجرا می‌شود».

هنوز نشانه‌ صریحی وجود ندارد که ویتکاف، به عنوان یکی از معتمدترین افراد نزدیک به ترامپ، جایگاه خود را در پرونده روسیه  یا نفوذ خود را به طور کلی از دست داده باشد. او هفته گذشته در خاورمیانه در حال نظارت بر آتش‌بس شکننده‌ای در غزه بود که ترامپ مذاکرات   آن را تسهیل کرده بود. اما برخی از افراد گفتند که مذاکرات ویتکاف با پوتین و دیگر مقامات ارشد روسی در آستانه اجلاس قبلی در آلاسکا، منجر به سردرگمی و این تصور شد که مسکو آماده اعطای امتیازاتی است که در واقع  قصدی برای آن وجود نداشت. کلی، سخنگوی کاخ سفید، ضمن  تکذیب  این موضوع، گفت که ویتکاف «با همه روراست» است و او و ترامپ با «درک کامل و دقیقی از همه عوامل دخیل» برای صلح تلاش می‌کنند.

منابع بلومبرگ گفته‌اند که نشست ماه اوت پرتنش بوده، زیرا پوتین اصرار داشت در مورد تصاحب خاک اوکراین مذاکره کند، موضوعی که ترامپ را ناامید کرده و باعث شد که او تقریباً از اتاق بیرون برود. این بار، روبیو مقدمات کار را رهبری کرد.

موفقیت ویتکاف

وزارت امور خارجه آمریکا پیش از این تماس روبیو با لاوروف را سازنده توصیف کرده بود. تامی پیگوت، سخنگوی وزارت امور خارجه، در پاسخ به سوالی در مورد نقش روبیو در این بار، گفت: «کل تیم کاملاً حول رهبری رئیس‌جمهور ترامپ متحد است». او گفت افرادی که خلاف این را می‌گویند، اشتباه می‌کنند. او گفت: «بازیگران بدخواه از طریق دروغ‌های بی‌اساس، دستور کارهای خودخواهانه را پیش می‌برند. رئیس‌جمهور ترامپ و تیمش در حال حاضر بیش از آن‌چه هر کسی تصور می‌کرد، در پیگیری صلح به موفقیت دست یافته‌اند و همان‌طور که رئیس‌جمهور گفت، این امر تا حد زیادی به دلیل موفقیت بی‌سابقه فرستاده ویژه ویتکاف است».

با وجود برگزاری پرچالش اولین نشست، ترامپ هفته گذشته پس از یک تماس تلفنی طولانی، موافقت کرد که دوباره با پوتین ملاقات کند. مقامات آمریکایی امیدوار بودند که پس از موفقیت ترامپ در کمک به برقراری آتش‌بس غزه، از این حرکت دیپلماتیک بهره ببرند. اما در روزهای گذشته، روسیه طرحی را برای ایالات متحده ارسال کرد که شرایط خود را برای صلح با اوکراین تشریح می‌کرد و تمام مواضع شناخته شده خود، از جمله درخواست اوکراین برای واگذاری قلمرو بیشتر را دوباره بیان می‌کرد.

لیانا فیکس، عضو ارشد شورای روابط خارجی، گفت: «دفعه قبل، جلسه در آلاسکا طول کشید تا ایالات متحده متوجه شود که هیچ انعطاف‌پذیری از طرف روسیه وجود ندارد. این بار، این درک قبل از جلسه اتفاق افتاد که گام خوبی است».

سردرگمی مقامات روس

با این حال، از طرف روسیه نیز سردرگمی وجود داشته است. به گفته یک فرد آشنا با تفکر کرملین، مقامات روسی هفته گذشته پس از تماس پوتین و ترامپ تصور می‌کردند که رئیس‌جمهور آمریکا با درخواست روسیه مبنی بر این‌که کی‌یف از بقیه منطقه استراتژیک دونباس در ازای تنها امتیازات ارضی اندک مسکو دست بکشد، موافقت کرده است.

اما یک روز بعد، پس از دیدار با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، ترامپ بار دیگر تأکید کرد که خواهان آتش‌بس در امتداد خطوط نبرد فعلی است – ایده‌ای که مسکو پیش از اجلاس آلاسکا آن را رد کرده بود. این منبع گفت لاوروف این اختلاف نظر را در تماس خود با روبیو در روز دوشنبه برجسته کرد.

در آن زمان، مقدمات نشست در حال فروپاشی بود. در حالی که روبیو در عربستان سعودی، طی اولین دور مذاکرات آمریکا با روسیه در ماه فوریه در کنار ویتکوف نشسته بود، اما این بار مداخله مستقیم‌تر او مایه آسودگی بسیاری از مقامات اروپایی شده است که نگران بودند ایالات متحده – تحت هدایت ویتکاف – بیش از حد به سمت موضع روسیه متمایل شود و اوکراین را برای پذیرش خواسته‌های مسکو تحت فشار قرار دهد. به عنوان مثال، در جریان دیدار ترامپ با زلنسکی در هفته گذشته، ویتکاف دوباره زلنسکی را تحت فشار قرار داد تا با خواسته‌های پوتین برای واگذاری دونباس به روسیه موافقت کند.

تحریم نفتی روسیه

روز چهارشنبه، دولت ترامپ تحریم‌هایی را علیه بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت روسیه اعمال کرد و غول نفتی دولتی Rosneft PJSC و Lukoil PJSC را در فهرست سیاه قرار داد. ترامپ روز چهارشنبه پس از اعلام تحریم‌ها به خبرنگاران در دفتر بیضی شکل گفت: «هر بار که با ولادیمیر صحبت می‌کنم، مکالمات خوبی دارم و سپس آن‌ها به جایی نمی‌رسند». و افزود که کاخ سفید ممکن است جلسه‌ای در آینده ترتیب دهد. با این وجود، روبیو احتمال تعامل بیش‌تر با مسکو، از جمله دیدارهای آینده، را هم‌چنان باز گذاشت.

روبیو چهارشنبه شب در پایگاه مشترک اندروز در حومه واشنگتن، پیش از سفر به اسرائیل و آسیا، در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: «اگر فرصتی برای دستیابی به صلح وجود داشته باشد، ما همیشه به تعامل علاقه‌مند خواهیم بود». روبیو گفت: «فکر می‌کنم رئیس‌جمهور طی چندین ماه گذشته  بارها گفته است که اگر در توافق صلح پیشرفتی حاصل نشود، در مقطعی مجبور به انجام کاری خواهد شد. امروز روزی بود که او تصمیم گرفت کاری انجام دهد».

 

سیاسی