افزایش گرایش به الکل؛ معضلی که در سایه انکار جان می‌ستاند
در حالی که آمارها از مرگ بیش از ۱۰ هزار ایرانی بر اثر انواع مسمومیت‌ها در سال ۱۴۰۳ خبر می‌دهند، سهم رو به رشد مسمومیت با مشروبات الکلی زنگ خطر تازه‌ای برای جامعه است؛ بحرانی خاموش که در سایه انکار و بازار زیرزمینی هر روز قربانیان بیشتری می‌گیرد.
هما میرزایی- جهان صنعت نیوز: در سال ۱۴۰۳ بیش از ۱۰ هزار نفر در کشور بر اثر انواع مسمومیت‌ها، به خصوص مسمومیت دارویی جان باخته‌اند. این آماری است که دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو اعلام کرده است. جزئیات آمار اینگونه می‌گویند: «در سال ۱۴۰۳، آمار کل مسمومیت‌ها ۲۷۶هزارو ۱۳۸ نفر بوده که شامل ۵.۳۸ درصد مسمومیت‌های دارویی، ۲۲ درصد مسمومیت با مواد اعتیادآور، ۷.۲۰ درصد مسمومیت با مواد شیمیایی، ۲.۱۶ درصد مسمومیت با گزش جانداران سمی، ۹.۱ درصد مسمومیت با مواد غذایی و ۷.۰ درصد مسمومیت با قارچ‌ها و گیاهان سمی است.» همچنین در ۶۶ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۴ نیز آمارها به این ترتیب بوده‌اند: « آمار کل مسمومیت‌ها ۱۲۸هزارو ۵۵۹ نفر شامل ۱.۳۴ درصد مسمومیت دارویی، ۹.۲۱ درصد مسمومیت با مواد اعتیادآور، ۲.۲۱ درصد مسمومیت با گزش جانداران سمی، ۷.۱۹ درصد مسمومیت با مواد شیمیایی، ۱.۲ درصد مسمومیت با مواد غذایی و یک درصد مسمومیت با قارچ‌ها و گیاهان سمی.» اما خبری که توجهات را بیش از پیش به خود جلب کرده، خبر افزایش چشمگیر مسمومیت با مشروبات الکلی است؛ این نوشیدنی غیر قانونی در ایران روزبه‌روز جای بیشتری در میان نوجوانان و جوانان باز می‌کند و در خلا قانونی موجود، نوع غیر استانداردش بیشترین آسیب‌ها را از کوری تا فلج و حتی مرگ به افراد تحمیل می‌کند.
هشدار؛ مسمومیت با مشروبات الکلی رو به گسترش است
نکته‌ای که در این آمارها قابل توجه بوده و زنگ خطری پنهان را به صدا در می‌آورد، درصد بالای مسمومیت با مواد مخدر، محرک و مشروبات الکلی است؛ براساس اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور، در سال ۱۴۰۳، ۳.۲۱ درصد و در پنج ماه اول سال ۱۴۰۴، ۶.۲۱ درصد از مرگ‌ومیرها به دلیل استعمال مواد و عوارض ناشی از سوء‌مصرف و اعتیاد به مواد مخدر و مواد محرک اتفاق افتاده است. بر اساس آمارهای دریافت شده از بیمارستان‌های مرجع مسمومیت در کشور، مشاهده می‌شود در سال ۱۴۰۳، ۱۰ درصد و در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۴، ۵/۸ درصد از مراجعان مسمومیت به بیمارستان‌های سراسر کشور با الکل‌ها مسموم شده‌اند. شهرهای پرمصرف در زمینه مشروبات الکلی در سال ۱۴۰۳ به ترتیب کرج، تهران، مشهد، مازندران و اهواز بوده‌اند.
آزادی قانونی در کنار قوانین کنترل‌گر؛ از کانادا تا ترکیه
مصرف مشروبات الکلی در ایران به دلیل منع قانونی و شرعی با پیامدهای قانونی سنگین همراه است. با این وجود، تمایل به مصرف این نوشیدنی‌ها در بین جوانان و نوجوانان در سال‌های اخیر شیوع بیشتری پیدا کرده و دسترسی به انواع صنعتی و دست‌ساز آن آسان‌تر از گذشته شده است. هر از چند گاهی اخباری از مسمومیت‌های منجر به از دست دادن بینایی، فلج شدن و فوت اشخاص بر اثر استفاده از مشروبات غیر استاندارد شنیده می‌شود؛ افرادی که بهای خوشگذرانی در مهمانی‌ها یا جشن‌های عروسی را با جان و سلامتی خود پرداخت کرده‌اند. ممنوعیت خرید و فروش مشروبات الکلی راه را برای هرگونه سودجویی باز کرده است؛ شیشه‌های به ظاهر خارجی از برندهای مطرح جهانی که در زیرزمین‌های اطراف شهر پر می‌شوند و با قیمت‌های چند میلیون تومانی به دست مصرف‌کنندگان می‌رسند. در بسیاری از کشورها که خرید و فروش و مصرف مشروبات الکلی منع قانونی ندارد، قوانین سفت و سختی برای کنترل مصرف وجود دارد. برای مثال، در کشورهایی مانند کانادا و سوئد فروشگاه‌ها اجازه ندارند مشروبات الکلی و دخانیات را در قفسه‌های پربازدید قرار دهند. در کشور همسایه خودمان، ترکیه اگر شخصی مشروب الکلی در دست داشته باشد و در خیابان قدم بزند، با نگاه تند عابران و عدم پذیرش اجتماعی روبه‌رو خواهد شد؛ یعنی با وجود آزادی قانونی عرف اجتماعی موفق شده است مساله را کنترل کند.
سازمان بهداشت جهانی: ایران در جایگاه نهم مصرف مشروبات الکلی
هرچند به دلیل غیر قانونی بودن مصرف مشروبات الکلی و نبود آمارهای رسمی نمی‌توان به طور دقیق درصد شیوع مصرف را در جامعه امروز ایران تخمین زد، دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو می‌گوید امروزه مسمومیت ناشی از مصرف خوراکی مشروبات الکلی دست ساز و تقلبی امری بسیار شایع است. بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی ایران در رتبه نهم مصرف مشروبات الکلی ایستاده است؛ اما نوع برخورد سیاستگذاران درباره این مساله نیز مانند بسیاری از مسائل اجتماعی و فرهنگی دیگر از نوع انکار و امتناع از پذیرش موضوع بوده است. انجام یک پایش دقیق از تعداد مصرف‌کنندگان، سن آن‌ها، و نوع نوشیدنی مصرفی می‌تواند به یک برنامه‌ریزی منسجم و پیشگیرانه کمک قابل توجهی کند. تحولات فرهنگی و اجتماعی را باید پذیرفت؛ که تجربه ثابت کرده است عدم پذیرش و انکار تنها به وخامت بیشتر موارد در طول زمان خواهد انجامید.
الکل و سیگار؛ آغاز راه استقلال برای نوجوانان، رهایی از فشار و استرس برای بزرگسالان
برای بسیاری از نوجوانان مصرف سیگار و مشروبات الکلی نشانه‌ای از بالغ شدن، استقلال و وارد شدن به اجتماع است. جذابیت‌های بصری ایجادشده در رسانه‌ها نیز در این امر دخیل بوده‌اند؛ شخصیت‌های اصلی و کاراکترهای جذاب در اکثر فیلم‌های سینمایی، چه خارجی و چه ایرانی، عموما سیگاری و یا الکلی هستند، و این موضوع تبلیغی پنهان اما قوی است که تاثیرات ماندگاری بر ذهن بینندگان دارد. تغییر فرهنگ عمومی و شکستن قبح مصرف دخانیات و مشروبات الکلی در جمع‌های خانوادگی نیز بر ذهن کودکان و نوجوانان اثر گذاشته و گرایش به آغاز مصرف زودهنگام را بیش از پیش کرده است. در مورد بزرگسالان مساله چهره‌ای متفاوت دارد؛ درصدی از افراد مصرف مشروبات الکلی را راهی ارزان و در دسترس برای تفریح می‌دانند. درصد دیگری نیز برای رهایی چند ساعته ذهن از استرس و فشار کار و زندگی به مصرف روی آورده‌اند. بر اساس نتایج آخرین پیمایش سلامت روان در کشور ۲۵.۱ درصد جمعیت به حداقل یک اختلال روانپزشکی مبتلا هستند، که در این میان افسردگی با شیوع ۱۳.۷ درصدی شایع‌ترین اختلالات روانی است. تورم، فشار اقتصادی، عدم قطعیت از آینده، عدم امکان تشکیل زندگی مشترک و عدم امکان فرزندآوری برای زوج‌ها در کنار نبود تفریحات عمومی از دلایل افزایش تمایل اقشار مختلف به مصرف مشروبات الکلی در جامعه امروز ایران است.
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهلینک کوتاه :