نفس‌های آخر منابع آبی؛ ایران در آستانه بحران بی‌سابقه خشکسالی
سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور با اشاره به وضعیت منابع آبی، گفت: استان‌های شرقی و جنوبی کشور از جمله سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و جنوب خراسان رضوی و مناطقی از شمال هرمزگان بیشترین تنش آبی را تجربه می‌کنند و کم‌بارشی سال جاری، همراه با برداشت آب‌های زیرزمینی و وضعیت نامناسب سدها، مشکلات تأمین آب را تشدید کرده است و با وجود بارش‌های نرمال در شمال کشور، سایر مناطق همچنان نیازمند مدیریت منابع و مشارکت مردم در مصرف بهینه آب هستند.
جهان صنعت نیوز، حسین ظفری در مورد مشکلات کم‌آبی و خشکسالی در کشور اظهار کرد: در حوزه خشکسالی، در تاریخ ۲۸ خرداد ۱۴۰۲ ستاد ملی مدیریت بحران دستورالعملی تحت عنوان «اقدامات پیشگیرانه جهت کاهش اثرات خشکسالی» را ابلاغ کرد که در آن تکالیف مشخصی برای دستگاه‌های مختلف تعیین شده است. این دستورالعمل به استناد جزء ۲ بند «پ» ماده ۱۴ قانون مدیریت بحران کشور تدوین شده و وظایف دستگاه‌های مسئول از جمله وزارت راه و شهرسازی، سازمان هواشناسی کشور، وزارت جهاد کشاورزی (به همراه زیر مجموعه آن شامل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، شیلات و صندوق بیمه کشاورزی)، وزارت نیرو، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان برنامه و بودجه، وزارت امور اقتصادی و دارایی و همچنین سازمان حفاظت محیط زیست در آن مشخص شده است.
ظفری افزود: در حال حاضر نیز نهادهای مختلفی از جمله شورای عالی آب با محوریت معاون اول رئیس‌جمهور، کارگروه سازگاری با کم‌آبی و ستاد خشکسالی کشور در زمینه مدیریت و پیگیری مسائل مرتبط با کم‌آبی و خشکسالی فعال هستند و اقدامات لازم را انجام می‌دهند. سازمان مدیریت بحران کشور نیز از منظر اقدامات پیشگیرانه و در راستای جلوگیری از تشدید وضعیت خشکسالی، برنامه‌هایی متناسب با دستورالعمل ابلاغی کاهش و پیشگیری از خشکسالی در دستور کار دارد. این دستورالعمل به استانداران و دستگاه‌های مرتبط ابلاغ شده و هم اکنون استانداران، مدیران کل مدیریت بحران و فرمانداران بر اجرای آن در استان‌ها نظارت و پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهند.
وی در ادامه تصریح کرد: در حوزه کشاورزی نیز صندوق بیمه کشاورزی مطابق با قوانین مربوطه، نسبت به پرداخت خسارت‌های وارد شده به کشاورزان اقدام کرده است. همچنین وزارت نیرو متناسب با وظایف خود، در حوزه مدیریت منابع آب کشور برنامه‌ریزی و اقدامات لازم را برای کنترل وضعیت خشکسالی و تأمین آب در دستور کار قرار داده است.
سال جاری، کم بارش‌ترین سال نیم قرن گذشته
به گفته سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور، امسال از نظر میزان بارش، یکی از سال‌های کم‌بارش در نیم‌قرن گذشته بوده و در مقایسه پنجاه سال اخیر جزو سال‌های بی‌سابقه از نظر کاهش بارندگی به شمار می‌رود. این وضعیت کم‌بارشی صرفاً محدود به ایران نبوده و کشورهای منطقه از جمله ترکیه، عراق و حتی غرب آسیا نیز با پدیده کاهش بارش مواجه بوده‌اند.
ظفری با اشاره به پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی در خصوص وضعیت بارش‌های کشور اظهار کرد: بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده، پاییز سال جاری با شرایط کم‌بارشی آغاز شده و احتمال می‌رود از حدود آذرماه تا فصل زمستان وضعیت بارش‌ها به حالت نرمال برسد.
وی افزود: البته نرمال بودن بارش‌ها به معنای جبران کامل خشکسالی نیست، بلکه تنها بخشی از کم‌بارشی‌های اخیر را جبران خواهد کرد. منظور از نرمال بودن این است که بارش‌ها در حد میانگین سال‌های عادی کشور رخ دهد، نه بیشتر از حد معمول.
برداشت‌های زیاد از منابع آب زیرزمینی و شرایط نامناسب سدها
ظفری تصریح کرد: با توجه به برداشت‌های زیاد از منابع آب زیرزمینی و شرایط نامناسب سدها، حتی در صورت وقوع بارش‌های نرمال نیز تنها بخشی از کسری منابع آبی جبران خواهد شد. متغیرهای زیادی در حوزه هواشناسی تأثیرگذار هستند و از این‌رو باید همواره بدترین سناریو در نظر گرفته شود. اگر شرایط بارشی پاییز رضایت‌بخش نباشد، لازم است تدابیر دیگری اتخاذ شود که مهم‌ترین آن مشارکت و همراهی مردم در مدیریت مصرف آب است.
اکثر استان‌های کشور همچنان با تنش آبی مواجهند
سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور ادامه داد: با توجه به آغاز سال آبی از ابتدای مهرماه و گذشت بیش از یک ماه و نیم از آن، تاکنون بارش قابل‌توجهی در کشور ثبت نشده است. عمدتاً استان‌های نوار شمالی شامل مازندران، گیلان و بخش‌هایی از گلستان بارش‌های نرمال و طبیعی را تجربه کرده‌اند، اما سایر استان‌های کشور همچنان با تنش آبی مواجهند و مدیریت این وضعیت نیازمند همراهی و صرفه‌جویی عمومی است.
کدام استان‌ها بیشترین و کمترین میزان خشکسالی را تجربه کرده‌اند
ظفری درباره استان‌هایی که بیشترین و کمترین میزان خشکسالی را تجربه کرده‌اند، گفت: استان‌های شرقی کشور شامل سیستان و بلوچستان (به‌ویژه مناطق شمالی آن)، خراسان جنوبی و جنوب استان خراسان رضوی، شمال هرمزگان بیشترین تنش آبی را طی سال گذشته داشته‌اند. در مقابل، استان‌های شمالی شامل گیلان، مازندران و گلستان وضعیت بهتری نسبت به سایر استان‌ها دارند، هرچند میزان بارش در این مناطق نیز نسبت به میانگین سال‌های گذشته کاهش داشته است.
با انتقال آب از طالقان به تهران، بخشی از تنش آبی کاهش یافت
وی درباره وضعیت منابع آبی استان تهران نیز اظهار کرد: تا کنون در پایتخت، با اقدامات مختلف از جمله انتقال آب از طالقان به تهران، بخشی از تنش آبی کاهش یافت. البته این موضوع منوط به آن است که علاوه بر تهران، در محدوده طالقان، به ویژه در ارتفاعات و بالادست سد طالقان، بارش‌های مناسبی رخ دهد تا بتوان بخشی از کمبود منابع آبی تهران را جبران کرد.
تخصیص ۹۰۰۰ میلیارد تومان برای مدیریت منابع آب کلان‌شهرها
سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور با اشاره به اعتبارات اختصاص یافته برای مدیریت منابع آب در کشور اظهار کرد: در بودجه سالانه کشور، مبلغی در حدود ۹ هزار میلیارد تومان برای کلان‌شهرها در نظر گرفته شده است. این اعتبار در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۳ و با توجه به پیش‌بینی‌های انجام‌شده، جهت اجرای طرح‌های انتقال آب در کلان‌شهرها مصوب شد که نمونه‌ای از آن، پروژه انتقال آب از طالقان به تهران است.
اختصاص اعتبار برای تأمین آب شرب مناطق روستایی و عشایری
وی افزود: علاوه بر این، در بودجه سال ۱۴۰۴ نیز اعتباری برای تأمین آب شرب مناطق روستایی و همچنین عشایری اختصاص یافته است تا پروژه‌های نیمه‌تمام، مخازن ذخیره و طرح‌های انتقال آب در این مناطق تکمیل شود. بخشی از این اعتبارات تاکنون پرداخت شده و هدف از آن بهبود وضعیت تأمین آب شرب در مناطق محروم و کم‌برخوردار است.
پیگیری و اجرای ۲۶ برنامه برای احیای دریاچه ارومیه
وضعیت فعلی دریاچه ارومیه مطلوب نیست
حسین ظفری در پایان درباره وضعیت دریاچه ارومیه نیز گفت: ستاد احیای دریاچه ارومیه حدود ۲۶ برنامه برای احیای این دریاچه تدوین کرده که در حال پیگیری و اجراست. با این حال، به دلیل کاهش بارش‌ها در سال گذشته و استمرار کم‌بارشی در سال جاری، وضعیت فعلی دریاچه مطلوب نیست و امیدواریم که با بارش‌های احتمالی در ماه‌های آینده و اجرای تدابیر مدیریتی در حوزه منابع آب اطراف دریاچه، شرایط آن به مرور بهبود پیدا کند.
ایسنا
لینک کوتاه :