آمریکا در بن‌بست تعطیلی؛ پایان موقت یا فرسایش قدرت سیاسی؟
اختلافات عمیق حزبی، اعتماد عمومی و ثبات جهانی را تهدید می‌کند و بحران بودجه‌ای واشینگتن به آزمونی جهانی برای اعتماد و رهبری بدل شده‌است.
فاطمه عباسی- جهان صنعت نیوز: در حالی که تعطیلی دولت فدرال ایالات متحده به هفته ششم خود رسید، مجلس سنای این کشور سرانجام با تصویب طرحی موقت، راهی برای بازگشایی نهادهای تعطیل‌شده گشود. این بحران که در حال شکستن رکورد طولانی‌ترین تعطیلی تاریخ سیاسی آمریکا است؛ از یک اختلاف ساده بر سر بودجه آغاز شد. اما اکنون به پرسشی عمیق‌تر درباره توان حاکمیت و انسجام سیاسی در واشینگتن تبدیل شده است.
بن‌بست در قلب قدرت
ماجرا از جایی آغاز شد که دو حزب اصلی نتوانستند درباره نحوه تخصیص بودجه فدرال به توافق برسند. دموکرات‌ها بر تداوم یارانه‌های بیمه درمانی و حمایت‌های اجتماعی تأکید داشتند، در حالی که جمهوری‌خواهان خواهان کاهش هزینه‌ها و محدودسازی برنامه‌های رفاهی بودند. اختلافی که به‌سرعت از میز مذاکره به تعطیلی گسترده ادارات، فرودگاه‌ها و مراکز خدمات عمومی کشیده شد. تعطیلی دولت بیش از ۸۰۰ هزار کارمند را بی‌حقوق گذاشت و میلیون‌ها آمریکایی را از خدمات ضروری محروم کرد. بسیاری از شهروندان، از صف‌های طولانی در فرودگاه‌ها تا توقف برنامه‌های تغذیه و درمان، با آثار ملموس این بحران روبه‌رو شدند.
گامی برای بازگشت به کار
در ۱۰ نوامبر سنای آمریکا با رأی ۶۰ به ۴۰ طرحی را تصویب کرد که در صورت موافقت مجلس نمایندگان، دولت را تا پایان ژانویه تأمین مالی می‌کند. این تصمیم می‌تواند موقتاً به بن‌بست پایان دهد، اما بسیاری از ناظران معتقدند اختلاف‌های بنیادی میان دو حزب همچنان پابرجاست. درحالی‌که شماری از دموکرات‌ها از حذف یارانه‌های بیمه سلامت از متن توافق انتقاد کرده‌اند، رهبران هر دو حزب بر ضرورت بازگشایی دولت و جلوگیری از آسیب بیشتر اقتصادی تأکید دارند. چاک شومر رهبر اکثریت دموکرات، گفته است: «این توافق کامل نیست، اما ادامه تعطیلی دولت بدترین گزینه ممکن است.»
فشار اقتصاد بر سیاست
پیامدهای تعطیلی دولت از سیاست فراتر رفته و اقتصاد را مستقیماً نشانه گرفته است. برآوردها نشان می‌دهد هر هفته تعطیلی، حدود ۰.۱ درصد از رشد تولید ناخالص داخلی آمریکا می‌کاهد. بازارهای مالی جهانی نیز از تداوم این وضعیت متأثر شده‌اند؛ شاخص‌های بورس وال‌استریت افت کردند و ارزش دلار در برابر یورو و ین کاهش یافت. با انتشار خبر رأی مثبت سنا، بازارهای اروپایی و آسیایی نفس راحتی کشیدند. شاخص لندن و فرانکفورت افزایش یافت و بازارهای شرق آسیا نیز روند صعودی ملایمی را تجربه کردند. با این حال، تحلیلگران هشدار می‌دهند که این آرامش موقتی است و بازگشت اختلاف‌های حزبی می‌تواند موج جدیدی از بی‌ثباتی را ایجاد کند.
جامعه‌ای خسته از سیاست
در کنار پیامدهای اقتصادی، این بحران چهره‌ای تازه از فرسودگی اجتماعی در آمریکا را آشکار کرده است. نظرسنجی شبکه ABC نشان می‌دهد حدود دو‌سوم مردم از عملکرد کنگره ناراضی‌اند و تنها یک‌پنجم اعتماد خود را به نهادهای سیاسی حفظ کرده‌اند. در فضای سیاسی واشینگتن نیز خستگی و بی‌اعتمادی موج می‌زند. برخی از تحلیلگران می‌گویند تعطیلی دولت دیگر به ابزاری برای چانه‌زنی حزبی تبدیل شده است. هر دو حزب به‌جای گفت‌وگو بر سر راه‌حل‌های ساختاری، از تهدید به تعطیلی به‌عنوان اهرم فشار سیاسی استفاده می‌کنند. نتیجه، فلج‌شدن دولت و تضعیف اعتماد عمومی است.
پژواک بحران در جهان
تعطیلی دولت آمریکا تنها مسئله‌ای داخلی نیست. جهان به دقت به واشینگتن چشم دوخته است. متحدان اروپایی نگران پیامدهای مالی و امنیتی این ناپایداری‌اند. اتحادیه اروپا هشدار داده که ادامه این وضعیت می‌تواند بر بازار انرژی، نرخ بهره و روابط تجاری جهانی اثر منفی بگذارد. در شرق، چین و روسیه با نگاهی انتقادی‌تر به ماجرا می‌نگرند. رسانه‌های چینی بحران جاری را نشانه ضعف ساختاری سیاست در آمریکا دانسته و خواستار کاهش وابستگی جهانی به دلار شده‌اند. کرملین نیز با بیانیه‌ای کنایه‌آمیز اعلام کرد: «وقتی دولت آمریکا نمی‌تواند اداره کشور خود را تضمین کند، نمی‌تواند برای جهان نقش راهبر اقتصادی بازی کند.» در مقابل متحدان آسیایی واشینگتن مانند ژاپن و کره‌جنوبی، هرچند با لحنی محتاط از ضرورت بازگشت ثبات سیاسی در آمریکا سخن گفته‌اند. این کشورها اقتصاد خود را به‌شدت وابسته به بازار و سرمایه آمریکایی می‌دانند و هر بحران داخلی در واشینگتن برایشان نگران‌کننده است.
ریزش آرام قدرت
از دید ناظران بین‌المللی، تکرار بحران‌های بودجه‌ای در آمریکا فراتر از اختلافات مقطعی است و تصویری از «سیاست گرفتار در دوقطبی عمیق» را نشان می‌دهد. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که این بن‌بست‌ها به تدریج وجهه آمریکا را به‌عنوان الگوی ثبات دموکراتیک در جهان تضعیف می‌کند. یک استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه جرج‌تاون می‌گوید: «وقتی کشوری که خود را رهبر جهان آزاد می‌داند، برای پرداخت حقوق کارکنانش دچار بحران می‌شود، اعتبار سیاسی و اخلاقی‌اش در سطح بین‌المللی آسیب می‌بیند.» در همین فضا، برخی کشورهای اروپایی مانند فرانسه و آلمان طرح‌هایی را برای استقلال مالی از دلار دنبال می‌کنند. به گفته تحلیلگران، این تحولات نشانه‌ای است از آنکه متحدان سنتی واشینگتن به‌دنبال کاهش وابستگی خود به اقتصاد و سیاست داخلی آمریکا هستند.
توافقی موقت برای بحرانی عمیق
با وجود تصویب طرح سنا، هنوز مجلس نمایندگان باید درباره آن تصمیم بگیرد و سپس رئیس‌جمهور آن را امضا کند. اگر این مراحل طی شود، نهادهای فدرال دست‌کم تا پایان ژانویه به فعالیت بازمی‌گردند. اما همه می‌دانند این تنها آتش‌بس است، نه صلح پایدار. منتقدان می‌گویند بدون اصلاح ساختار بودجه‌ریزی و کاهش رقابت حزبی، هر توافقی موقت خواهد بود. محافظه‌کاران هشدار داده‌اند که افزایش هزینه‌ها بحران بدهی ملی را تشدید می‌کند، در حالی‌که دموکرات‌ها بر ادامه حمایت از اقشار کم‌درآمد پافشاری دارند. کاخ سفید در واکنش به تصویب طرح سنا اعلام کرده است: «هر ساعت تعطیلی دولت، هزینه‌ای برای خانواده‌های آمریکایی و اعتباری برای دشمنان ما دارد.» اما در واشینگتن همه می‌دانند که پایان واقعی بحران، تنها با بازسازی اعتماد میان احزاب ممکن است.
آزمونی برای دموکراسی آمریکایی
تعطیلی دولت در آمریکا دیگر فقط موضوعی درباره بودجه نیست؛ به شاخصی از میزان کارآمدی نظام سیاسی این کشور بدل شده است. این بحران نشان می‌دهد که در دل دموکراسی‌های قدیمی نیز شکاف‌های عمیق می‌تواند روند اداره کشور را مختل کند. در جهانی که به سرعت در حال تغییر است، آمریکا بیش از هر زمان دیگری به ثبات درونی نیاز دارد. هرچند توافق اخیر شاید نفس موقتی به دولت بدهد، اما پرسش اصلی پابرجاست: آیا سیاست‌مداران آمریکایی هنوز توان سازش و گفت‌وگو برای منافع ملی را دارند؟
اخبار برگزیدهسیاسیلینک کوتاه :