راه‌حل‌هایی ساده برای پیشگیری از کمردرد
جهان صنعت نیوز: چرا یک روز در جهان به کمردرد اختصاص یافته است ؟
- چون بیش از ۸۵ درصد از مردم دنیا کمردرد را تجربه می کنند.
- چون دومین علت مراجعه به پزشک پس از سردرد است.
- چون سومین علت انجام جراحی ها است.
- چون چهارمین دلیل بستری شدن در بیمارستان ها است.
طی دهه های گذشته اختلالات اسکلتی – عضلانی به طور روزافزون در سراسر جهان در حال گسترش هستند و امروزه کمردرد به عنوان یک پدیده چند علتی و یک مشکل بزرگ در اکثر جوامع مورد توجه است. شیوع چشم‌گیر کمردرد در کنار هزینه‌های درمانی آن از علل توجه به کمردرد به شمار می‌آید.
در کشور آمریکا دومین علت مراجعه به پزشک کمردرد بوده و سالانه بیش از ۵۰ بیلیون دلار برای درمان این بیماری هزینه می‌شود. در انگلستان نیز از عوامل اصلی عدم حضور در محل کار محسوب می‌شود. در سوئد نیز عامل اصلی از کارافتادگی و مرخصی‌های متعدد به شمار می‌آید.
آمار کمر درد در آمریکا حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد و در اروپا بین ۲۵ تا۴۵ درصد تخمین زده می‌شود و بنابر گزارش‌ها کمردرد دلیل عمده ناتوانی‌ها در سراسر جهان به حساب می‌آید.
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی کمردرد از مهم‌ترین دلایل غیبت از کار بعد از سرماخوردگی، دومین دلیل عمده مراجعه به پزشک، سومین دلیل جراحی‌ها و چهارمین علت بستری به شمار می‌آید.
طی غربال‌گری‌های انجام شده در ایران کمردرد دومین بار بیماری را در کشور دارا بوده و حدود ۷/۵ درصد افراد جامعه مبتلا به کمردرد هستند.
۸۰ تا ۸۵ درصد ایرانی‌ها حداقل یک‌بار در طول زندگی خود کمردرد را تجربه می‌کنند که مهترین علت آن الگوی نامناسب زندگی مردم و بی‌تحرکی است.
کمردرد علاوه بر مشکلات جسمی و روحی منجر به کاهش راندمان کار، افزایش ساعات غیبت از کار و از کارافتادگی می‌شود.
مطالعات در کشور نشان می‌دهد که دو سوم مردم در طول زندگی خود به کمردرد مبتلا می‌شوند و با توجه به این‌که جامعه ایرانی رو به صنعتی شدن پیش می‌رود شیوع کمردرد نیز رو به افزایش است و بر اساس برخی از مطالعات شیوع کمردرد در کادرهای پزشکی هم رو به افزایش است.
۷۰ درصد پرستاران ایران با مشکل کمردرد مواجه هستند و برخی دندان‌پزشکان نیز به سبب نوع کارکردن از مشکلات کمر و گردن رنج می‌برند.
بیشترین شیوع کمردرد در استان مازندران و کمترین میزان شیوع در جنوب ایران است و طبق آخرین مطالعات سن بروز کمردرد در ایران رو به کاهش است، امروزه با زندگی مدرن جوانان و نوجوانان نیز درگیر این بیماری شده‌اند.
شیوع بیماری کمردرد در زنان در سنین باروری بیشتر از سایر گروه‌ها است و دلایل بیشتر این شیوع شامل تغییرات هورمونی و مکانیکی در دوران بارداری، تغییرات بزرگ شدن رحم، فشار آوردن بر مهره‌های کمری، چند قلوزایی، تعدد زایمان، افزایش وزن و زایمان‌های سخت است.
عوامل مختلفی در ایجاد درد کمر نقش دارند. سندرم بی‌تحرکی یکی از مهم‌ترین عوامل ابتلا به کمردرد به شمار می‌آید و گفته می‌شود بیش از ۸۵ درصد علل دردهای عضلانی مربوط به بی‌تحرکی است و تغییر سبک زندگی با نادیده انگاشتن اقدامات پیشگیرانه مثل روش صحیح نشستن و کم‌تحرکی به مشکلی جهانی تبدیل شده است که ۹۰ درصد موارد را می‌توان با اقدامات پیشگیرانه حل کرد.
کسانی که سیگاری هستند و حتی افرادی که در معرض دود ناشی از سیگار هستند بیشتر از افراد سالم به کمردرد مبتلا می‌شوند.
بطور خلاصه مهم‌ترین علل کمردرد عبارتند از: بی تحرکی، چاقی، نوع شغل، مشکلات مکانیکی، مشکلات روانی، عفونت‌ها، تومورها و مشکلات عروقی و از این میان دردهای مکانیکی شایع‌ترین علت کمردرد هستند.
عمده دلایل ایجاد دردهای مکانیکی شامل کشیدگی عضلانی، پیچ‌خوردگی، آسیب مفاصل بین مهره‌ای، فتق دیسک، لغزش مهره، انحراف ستون فقرات، آرتروز، تنگی مجرای نخاعی، شکستگی‌ها و در رفتگی‌ها هستند.
وضعیت ایستادن بدون تحرک بخصوص وقتی کج و نامتقارن باشد برای ستون فقرات بسیار مضر است. افرادی که با کامپیوتر کار می‌کنند بطور مداوم در یک وضعیت ایستا قرار دارند بطوری‌که سرخم شده، دست‌ها برروی کلید قرار گرفته و تنها انگشتان حرکت می‌کنند و این حالت سبب فشار بر نواحی شانه‌ای و گردنی شده و سبب تولید درد می‌شود.
کاهش تحرک و کاهش دامنه طبیعی حرکات ستون فقرات منجر به سفتی و لاغری عضلات نگهدارنده ستون فقرات می‌شود.
کار سنگین و مداوم در یک وضعیت ثابت برای ستون فقرات بسیار مضر است و بهتر است زمانی هر چند کوتاه به استراحت پرداخت.
افراد چاق بیشتر از بقیه به آرتروز مهره‌های کمری مبتلا می‌شوند و در این افراد کاهش وزن اولین و مهم‌ترین اقدام درمانی برای کمردرد است.
تغییر وضعیت ناگهانی، حرکت نادرست جهت انجام کار مثلا خم شدن برای برداشتن اجسام به شیوه غلط سبب فشار به ستون فقرات کمری و بروز کمردرد می‌شود.
نشستن بیش از ۱۵ دقیقه و استفاده از صندلی‌هایی که اصول ارگونومی در آن‌ها رعایت نشده است از علل مهم بروز کمردرد محسوب می‌شوند. وقتی فردی طولانی مدت می‌ایستد یا می‌نشیند پس از ۱۵ دقیقه بافت‌هایش دچار افت می‌شوند و دیسک‌ها آب خود را از دست می‌دهند که در نتیجه مهره‌ها به هم نزدیک شده و نقش ثباتی ربات‌ها کاهش می‌یابد و سبب اختلال در حرکت عضلات می‌شود.
بنابر آمار، ۳۶ درصد از شاغلین کشور دارای وضعیت بدنی نامناسب هستند و در آینده نزدیک شاغلین بیشتری در معرض ناراحتی‌های اسکلتی و عضلانی ناشی از کار قرار می‌گیرند.
پیشگیری از دردهای کمر یک عامل مهم برای ارتقاء مشارکت بیشتر افراد در جامعه، کاهش هزینه‌های درمانی و بهبود مناسبات اقتصادی است که شامل: پرهیز از یک وضعیت ثابت بویژه نشستن طولانی‌مدت روی صندلی، اجتناب از حرکات سریع و چرخشی در ستون فقرات، جلوگیری از خم‌کردن تنه، پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین به خصوص در حالت ایستاده، استاندارد‌سازی محیط کار و خانه، کاهش وزن، تقویت ماهیچه‌های ستون فقرات، پرهیز از رانندگی طولانی‌مدت، پرهیز از تشک‌های نرم و حجیم و استفاده از بالش‌های مناسب زیر سر هستند.
قوس پایین ستون فقرات یا همان لومبار به سمت جلو تحدب دارد و از ۵ مهره تشکیل شده است و این ناحیه وزن تنه را تحمل کرده و کمردرد بیشتر در این محل احساس می‌شود و از آن‌جایی که اکثر صندلی‌ها فاقد قسمت حمایت‌کننده برای این ناحیه ستون فقرات هستند استفاده از پشتی طبی توصیه می‌شود.
- هر چه فعالیت بدنی فرد بیشتر باشد احتمال کمردرد او نیز کمتر است.
- ورزش به همراه آموزش می‌تواند از کمردرد پیشگیری کند.
- ورزش‌هایی مثل پیاده‌روی، شنا و دوچرخه سواری در بهبود کمردرد مفید هستند چون سبب تقویت عضلات اطراف ستون فقرات و مفاصل و باعث تعادل و تناسب بدن می‌شوند.
- مصرف ویتامین‌ها و سبوس جو، گندم، میوه‌های تازه و ماهی می‌تواند به کاهش کمردرد کمک کند.
اصلاح سبک زندگی در پیشگیری و کاهش کمر درد نقش بسیار مهمی دارد و ساده‌ترین راه‌های این اصلاح عباتند از:
- هنگام ایستادن، راه رفتن و نشستن پشت شما کاملا راست باشد.
- هنگام ایستادن و راه رفتن بیشتر وزن خود را روی پاشنه‌ها قرار دهید و وزن خود را بطور مساوی روی هر دو پا تقسیم کنید.
- حتی‌الامکان از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند خودداری کنید.
- هنگام نشستن به جایی تکیه بدهید.
- هنگام برداشتن اجسام بیشتر از زانو و عضلات قوی پا استفاده کنید.
- هرگز به روی شکم نخوابیده، طاق باز و با زانوهای خم و یا به پهلو خوابیده و یکی از دو زانو را خم کنید.
- از چاقی بپرهیزید.
- از کشیدن سیگار اجتناب کنید.
- مرتب ورزش کنید (پیاده‌روی و شنا)
یافته‌ها نشان می‌دهد که با توجه به شیوع کمردرد و تاثیر آن بر سلامتی افراد، آموزش و ارتقاء اطلاعات حوزه سلامت جایگاه ویژه‌ای در کاهش و پیشگیری از این بیماری دارد.
دکتر محمدرضا عزیزی – متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات، مدیر آموزش سازمان نظام پزشکی
اخبار برگزیدهلینک کوتاه :