خطر درگیری دوباره ایران و اسرائیل جدی است؟ ؛ ابهام از دل کویر مرنجاب
ایران در واکنش به فشارهای آژانس و بازگشت تحریم‌ها، از توافق قاهره درباره ازسرگیری بازرسی‌های هسته‌ای عقب‌نشینی کرد و بحران نظارتی برنامه هسته‌ای کشور بار دیگر به مرحله تنش شدید رسید.
جهان صنعت نیوز، ایران روز پنج‌شنبه اعلام کرد از توافق پیشین برای اجازه دادن به ازسرگیری بازرسی‌های بین‌المللی از تأسیسات هسته‌ای خود کنار می‌کشد. این تصمیم درست ساعاتی پس از آن اتخاذ شد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قطعنامه‌ای رسمی خواستار ارائه اطلاعات دقیق درباره وضعیت ذخایر اورانیوم و سایت‌هایی شد که در حملات اسرائیل و آمریکا آسیب دیده‌اند.
از زمان آغاز جنگ ۱۲روزه اسرائیل علیه ایران، بازرسان آژانس نتوانسته‌اند به سایت‌های هسته‌ای ایران دسترسی پیدا کنند. دونالد ترامپ پس از این حملات اعلام کرده بود که برنامه غنی‌سازی ایران نابود شده است، اما مقام‌های منطقه‌ای و کارشناسان هشدار می‌دهند همین حملات می‌تواند انگیزه تهران برای توسعه پنهانی یک ظرفیت تسلیحاتی را افزایش دهد.
نشانه‌هایی از فعالیت دوباره
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، طی هفته‌های اخیر گفته هرچند فعالیت غنی‌سازی در ایران متوقف به‌نظر می‌رسد، اما نشانه‌هایی از تحرک دوباره در برخی سایت‌ها دیده شده است. اورانیوم با درصد پایین برای تولید انرژی کاربرد دارد، اما با افزایش درصد غنی‌سازی، مسیر تولید سلاح هسته‌ای هموار می‌شود.
پیش از حملات، آژانس با تصویب قطعنامه‌ای علیه تهران اعلام کرده بود ایران به تعهدات عدم اشاعه پایبند نیست. ایران نیز این قطعنامه را زمینه‌ساز حملات اسرائیل توصیف کرد و همکاری خود با آژانس را در تیرماه به حالت تعلیق درآورد. با وجود تلاش‌هایی در قاهره برای احیای تعامل، تهران همچنان اعلام می‌کرد اعزام بازرسان به سایت‌های بمباران‌شده امن نیست.
حالا این روند شکننده متوقف شد؛ زمانی که کشورهای اروپایی تحریم‌های سازمان ملل را علیه ایران دوباره اعمال کردند. در نتیجه، هیچ بازرسی‌ای تاکنون انجام نشده است. قطعنامه تازه آژانس در روز پنج‌شنبه، ایران را ملزم به ارائه فوری اطلاعات و اجازه دسترسی کرد، اما تهران با صدور پیام رسمی از طریق عباس عراقچی، وزیر خارجه، اعلام کرد: «این تفاهم دیگر معتبر نیست و پایان‌یافته تلقی می‌شود.»
نگرانی‌های منطقه‌ای و احتمال بازگشت تنش
تحلیلگران منطقه‌ای هشدار می‌دهند فقدان شفافیت درباره برنامه هسته‌ای ایران می‌تواند زمینه‌ساز درگیری تازه میان تهران و تل‌آویو شود. برخی کارشناسان معتقدند ایران فعالیت‌هایی محرمانه را در سایت جدیدی با نام پیک‌اکس مانتین (کوه کلنگ در کویر مرنجاب) دنبال می‌کند؛ سایتی که تهران از ارائه دسترسی به آن خودداری می‌کند.
ماه گذشته محدودیت‌های توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ منقضی شد و تاکنون هیچ طرح جایگزینی از سوی جامعه جهانی ارائه نشده است. فرانسه اعلام کرده اروپا همچنان به دنبال گفت‌وگو با ایران است، اما کارشناسان تأکید دارند بدون نقش‌آفرینی آمریکا احتمال دستیابی به هرگونه توافق بسیار اندک است.
ایران می‌گوید تنها در صورتی با واشنگتن مذاکره می‌کند که تضمین دهد دوباره مورد حمله قرار نمی‌گیرد و خسارت‌های ناشی از حملات ژوئن جبران شود. مقام‌های آمریکایی اما این شروط را رد کرده‌اند.
سرنوشت نامعلوم اورانیوم غنی‌شده
تکلیف ذخایر اورانیوم با غنای بالا همچنان برگ مهم ابهام‌آفرین است. ایران مدعی است این مواد طی حملات نابود شده یا زیر آوار مانده است؛ اما گروسی هفته گذشته به فایننشال‌تایمز گفته آژانس باور دارد بخش قابل توجهی از این ذخایر همچنان باقی است. موضوعی که بدون بازرسی روشن نخواهد شد.
اخبار برگزیدهسیاسیلینک کوتاه :