طرح سازشی چگونه می‌تواند مسیر مذاکرات هسته‌ای ایران را تغییر دهد؟

جهان صنعت نیوز، پنج ماه پس از آن‌که بمباران‌های آمریکا و اسرائیل چندین تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار داد، آیا ممکن است گفت‌وگوها دربارهٔ مدیریت برنامهٔ غنی‌سازی هسته‌ای کشور از سر گرفته شود؟ وزیر خارجهٔ ایران، عباس عراقچی، که این هفته در گفت‌وگویی اختصاصی با اکونومیست صحبت می‌کرد، از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، خواست تا به میز مذاکره بازگردد. آقای ترامپ پیش‌تر گفته بود که نوعی توافق ممکن است حاصل شود.

در ادامه این مطلب آمده است: عراقچی خواستار «توافقی منصفانه و متوازن» شد و گفت دولت او مایل است از حمله‌ای دیگر از سوی اسرائیل جلوگیری کند. او در مصاحبه‌ای در ۱۹ نوامبر در تهران، پایتخت ایران، از تصمیم ترامپ برای ترک مذاکرات در ماه ژوئن و از نقش آمریکا در جنگ ۱۲روزه‌ای که پس از آن رخ داد، انتقاد کرد. او گفت: «ما حتی یک تجربهٔ خوب از مذاکره با ایالات متحده نداریم.» با این حال درِ مذاکره همچنان باز است: «ما آمادهٔ مذاکره هستیم، اما نه برای دیکته شدن.»

ایران همچنان از پذیرش خواستهٔ ترامپ برای کنار گذاشتن برنامهٔ هسته‌ایِ بومی خودداری می‌کند، اما عراقچی اشاره کرد که کشورش ممکن است با روش‌هایی برای اطمینان دادن به غرب مبنی بر عدم نظامی‌سازی این برنامه موافقت کند. او گفت: «غنی‌سازی صفر غیرممکن است، اما سلاح صفر ممکن است.»

پیشنهاد سازشی ایران

دیپلمات‌های ایرانی همچنان از یک پیشنهاد سازشی سخن می‌گویند که در مذاکرات با آمریکا اوایل امسال مطرح بود. بر اساس این طرح، غنی‌سازی اورانیوم تا حد مجاز بین‌المللی یعنی ۳٫۶۷ درصد، می‌تواند در خاک ایران اما به مدیریت یک کنسرسیوم از قدرت‌های بین‌المللی، احتمالاً شامل آمریکا، انجام شود.

عراقچی تأکید کرد که غنی‌سازی در ایران «اکنون متوقف شده است»، زیرا حملات آمریکا و اسرائیل چندین سایت را به‌شدت آسیب‌زده بر جای گذاشته است. اما او دربارهٔ سرنوشت حدود ۴۰۰ کیلوگرم اورانیومِ نزدیک به درجهٔ تسلیحاتی ابهام داشت. پس از آنکه آمریکا سایت‌های هسته‌ای در نطنز و فردو را هدف قرار داد، به گفتهٔ او این اورانیوم «زیر آوار مدفون شده است» و گزارش‌هایی مبنی بر انتقال این مواد به مکانی نامعلوم پیش از حملات را رد کرد.

او گفت که دسترسی بازرسان بین‌المللی به سایت‌های بمباران‌شده تنها پس از دستیابی به توافق امکان‌پذیر خواهد بود. او افزود که بازگشت تحریم‌های سازمان ملل به دلیل نقض یک توافق هسته‌ای پیشین از سوی ایران، یافتن راه‌هایی برای همکاری با قدرت‌های غربی را دشوارتر کرده است.

عراقچی تلاش می‌کند پیش از هر گفت‌وگوی احتمالی — یا در صورت تهدید دوبارهٔ نظامی از سوی اسرائیل — توان چانه‌زنی ایران را به حداکثر برساند. مقام‌های ایرانی اذعان دارند که موقعیت‌های دیپلماتیک و نظامی‌شان امسال تضعیف شده است. اسرائیل نیروهای نیابتی ایران، مانند حزب‌الله در لبنان، را به‌شدت هدف قرار داد و سربازان و رهبران آن‌ها را کشت. ایران اتحاد پیشین خود با سوریه را نیز از دست داده است. از زمان سقوط بشار اسد حدود یک سال پیش، سوریه بیش از پیش با ترکیه و اسرائیل همسو شده است.

آمادگی تهران

حملات ماه ژوئن ایران را از تبدیل‌شدن به یک کشور در آستانهٔ هسته‌ای دورتر کرده است. در پاسخ به پرسشی دربارهٔ آمادگی‌اش برای حملات جدید اسرائیل، عراقچی گفت ایران «حتی بیشتر از جنگ قبلی آماده است». او گفت «موشک‌های ایران از نظر کمیت و کیفیت در وضعیت بهتری قرار دارند». او همچنین اشاره کرد که ایران در حال توسعهٔ «شراکت راهبردی» خود با روسیه است.

تلاش‌های وزیر خارجه در خارج از کشور با نیاز او به راضی نگه‌داشتن تندروهای داخلی که با گفت‌وگوهای پیشین با استیو ویتکاف، نمایندهٔ آمریکا، مخالف بودند، پیچیده‌تر می‌شود. آنان می‌گویند تلاش‌های آمریکا صادقانه نیست و تنها احساس امنیتی کاذب ایجاد می‌کند. ویتکاف برنامه‌ریزی کرده بود که دور ششم مذاکرات را از ۱۵ ژوئن آغاز کند. دو روز پیش از آن تاریخ، اسرائیل با حمایت ظاهری ترامپ، حملهٔ غافلگیرانه‌ای را علیه تهران آغاز کرد.

تندروها هشدار می‌دهند که هر پیشنهاد آمریکا برای از سرگیری گفت‌وگو می‌تواند تله‌ای باشد که احتمال حملات نظامی اسرائیل را بیشتر می‌کند. دیپلمات‌های ایرانی هنوز با علاقه از ناهارها و دست دادن‌های خود با «استیو»، همان‌طور که ویتکاف را می‌نامند، یاد می‌کنند. اما آنان نیز فشار داخلی برای تجدید تسلیحات را می‌پذیرند. عراقچی می‌گوید: «بهترین راه جلوگیری از جنگ این است که برای آن آماده باشید. و ما کاملاً آماده‌ایم.»

انتخاب

سیاسی