ایرانی‌ها دومین خریدار مسکن در ترکیه؛ بحران آب و تحریم‌ها بازار را ترکاند؟

جهان صنعت نیوز، بر اساس تازه‌ترین گزارش موسسه آمار ترکیه (TÜİK)، در سپتامبر ۲۰۲۵ ایرانی‌ها با خرید ۲۰۲ واحد مسکونی در رتبه دوم خریداران خارجی مسکن در این کشور قرار گرفتند. در این ماه شهروندان روسیه با ۲۶۷ واحد در صدر فهرست خریداران بودند و عراقی‌ها با ۱۴۶ واحد جایگاه سوم را به خود اختصاص دادند.

وحید شقاقی شهری، اقتصاددان در توضیح علت‌های افزایش چشمگیر خرید ملک در ترکیه از سوی ایرانی‌ها می‌گوید که خروج سرمایه در هر اقتصادی، پیش از هر چیز، تابع مستقیم شرایط سیاسی و اقتصادی آن کشور و افق پیش‌روی آن است. به گفته او، هر زمان که در یک کشور «نااطمینانی سیاسی- اقتصادی» افزایش پیدا کند یا تصویری روشن از آینده وجود نداشته باشد، سرمایه‌گذاران و حتی مردم عادی تمایل پیدا می‌کنند دارایی‌های خود را از آن کشور خارج کنند. از نظر شقاقی شهری، خروج سرمایه یکی از مولفه‌های بسیار کلیدی در سلامت یا بحران هر اقتصاد است؛ زیرا در صورت تشدید، منابع داخلی کشور را کاهش می‌دهد و این برای کشوری مثل ایران که برای بازسازی زیرساخت‌های خود به منابع مالی بسیار گسترده نیاز دارد، ضایعه‌ای جدی محسوب می‌شود.

او با اشاره به جدیدترین آمار موسسه آمار ترکیه می‌گوید: اگر به فهرست کشورهایی که بیشترین خریداران ملک در ترکیه را تشکیل می‌دهند نگاه کنیم، یک ویژگی مشترک میان آنها دیده می‌شود؛ همه این کشورها درگیر سطح بالایی از بی‌ثباتی سیاسی- اقتصادی یا شرایط بحرانی هستند. روسیه درگیر جنگ و تبعات اقتصادی آن است؛ ایران با تحریم‌ها و نااطمینانی‌های سیاسی- اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ عراق همچنان تنش‌های داخلی و فقدان آرامش پایدار را تجربه می‌کند. از نظر او، همین همزمانی نشان می‌دهد که متغیرهایی مانند جنگ، تنش سیاسی، نااطمینانی، تحریم و بحران‌های داخلی از مهم‌ترین محرک‌های خروج سرمایه از کشورها هستند.

خروج سرمایه برابر با صعود

داده‌های موسسه آمار ترکیه نشان می‌دهد، در مجموع هزارو ۸۶۷ ملک به خریداران خارجی فروخته شد که نسبت به سپتامبر سال گذشته ۷.۷ درصد کاهش داشته است. درضمن خریدهای خارجی در این ماه تنها ۱.۲ درصد از کل معاملات مسکن ترکیه را تشکیل داده‌اند.

براساس این داده‌ها، همچنین در مجموع دوره ژانویه تا سپتامبر میزان فروش مسکن به اتباع خارجی ۱۲.۶ درصد کاهش یافته و به ۱۴ هزار و ۹۴۴ مورد رسیده است. ولی در نهایت استانبول با ۷۴۴ واحد، آنتالیا با ۵۵۷ واحد و مرسین با ۱۲۴ معامله، بیشترین سهم را از فروش مسکن به خارجی‌ها داشتند. یعنی متقاضیان کماکان به دنبال بهترین ملک‌ها در ترکیه بودند.

نکته قابل تامل‌تر اینکه ایرانیان دومین متقاضیان هستند و خروج سرمایه به سمت املاک ترک‌ها ادامه دارد. شقاقی شهری توضیح می‌دهد که وقتی خروج سرمایه از سطح مشخصی فراتر می‌رود، خودِ این پدیده به بی‌ثباتی اقتصادی، جهش‌های ارزی و تورم دامن می‌زند و عملا یک «دور باطل» شکل می‌گیرد. او می‌گوید: ابتدا نااطمینانی سیاسی- اقتصادی موجب خروج سرمایه می‌شود؛ سپس خروج سرمایه به کسری حساب سرمایه و فشار بر بازار ارز منجر می‌شود؛ این فشار به شوک ارزی و تورم تبدیل می‌شود و همین بی‌ثباتی مجددا موج تازه‌ای از خروج سرمایه ایجاد می‌کند. از نگاه او، خروج سرمایه یک «علامت هشدار» برای سیاستگذاران است و به آنها می‌گوید که در اقتصاد «درد و بیماری» وجود دارد، زیرا مردم ترجیح می‌دهند دارایی‌های خود را بیرون از مرزها نگهداری کنند.

شقاقی شهری در ادامه به عاملی اشاره می‌کند که به‌گفته او اخیرا نگرانی‌ها را در میان سرمایه‌گذاران و مردم افزایش داده و آن موضوع بحران آب و مساله نشست زمین در کلانشهرهای ایران است. او تاکید می‌کند که در شهرهایی مانند تهران، مشهد، اصفهان و چند کلانشهر دیگر، بحران آب و فرونشست زمین به سطحی رسیده که سرمایه‌گذار یا حتی خانوار مصرف‌کننده احساس می‌کند امنیت سرمایه‌گذاری در املاک و همچنین امنیت سرپناه در آینده در معرض تهدید است. به همین دلیل، برای حفظ سرمایه و آینده خانواده، برخی ترجیح می‌دهند به سمت سرمایه‌گذاری ملکی در کشورهای همسایه بروند؛ کشورهایی که از بحران‌هایی مانند کمبود آب یا فرونشست گسترده رنج نمی‌برند. او می‌گوید: ترکیه به دلیل موقعیت جغرافیایی در امتداد مدیترانه و برخورداری از شرایط بارشی مناسب، در نگاه ایرانی‌ها به عنوان مقصدی امن‌تر و باثبات‌تر در حوزه ملک دیده می‌شود.

شقاقی شهری تصریح می‌کند که این دو عامل یکی « تحریم‌ها و بی‌ثباتی سیاسی- اقتصادی داخلی»، و دیگری «بحران آب و نشست زمین» همزمان عمل کرده‌اند و نتیجه آن، این شده که ایران بعد از روسیه در سپتامبر، دومین کشور خریدار ملک در ترکیه باشد. 

اقتصادآنلاین 

مسکن