چاه ارت چیست؟ معرفی انواع چاه ارت
رپورتاژ آگهی
در سیستمهای الکتریکی، «چاه ارت» گودالی است که در زمین حفر شده و با مواد استاندارد پر میشود. این سیستمها برای محافظت دربرابر اتصال کوتاه استفاده میشوند و میتوان از آن بهعنوان ابزار ایمنی برای تخلیه بیخطر انرژی الکتریکی استفاده کرد.
از آنجاییکه ساخت، نصب و نگهداری چاههای ارت کار راحتی است، در این مقاله میخواهیم به آن بپردازیم تا از آن برای حفاظت از تجهیزات یا خانه و ساختمان خود استفاده کنید.
چاه ارت چیست؟
هدف اصلی ایجاد چاه ارت، ایجاد سطحی با پتانسیل صفر در اطراف و زیر منطقهای است که تجهیزات الکتریکی در آن نصب یا راهاندازی شدهاند. برای رسیدن به این هدف، بخشهایی از تجهیزات الکتریکی که جریان ندارند به زمین متصل میشوند. این امر از بروز ولتاژ خطرناک در محفظهها جلوگیری کرده و ساکنین آن منطقه را ایمن نگه میدارد.
اهداف اصلی چاه ارت عبارتنداز:
- حفظ ایمنی افراد
- جلوگیری یا حداقل کاهش آسیب به تجهیزات ناشی از جریانهای خطای سنگین
- اطمینان از بیخطر بودن منبع تغذیه
اما چاه ارت چطور از جان شما محافظت میکند؟ همانطور که میدانیم، برق در مسیری با کمترین مقاومت جریان مییابد. مقاومت بدن انسان نیز حدود ۳۰۰ اهم است، در حالی که مقاومت زمین بسیار کم است. بنابراین جریان از طریق سیم اتصال به زمین عبور کرده و به زمین میرسد.
این سیستم فقط از جان شما محافظت نمیکند؛ بلکه پیادهسازی آن به طول عمر بیشتر تجهیزات شما منجر میشود. اگر یک ماشین یا قطعهای از تجهیزات با روشی صحیح به زمین متصل شود، احتمال خرابی آن کمتر است.
درصورت بروز اتصال کوتاه یا حادثه دیگر در تجهیزات، جریان به مسیری با کمترین مقاومت، که همان زمین است، هجوم میبرد. در ادامه، یک OCR (رله اضافه جریان) جریان زیاد را حس کرده و منبع تغذیه را قطع میکند.
ارتفاع چاه ارت چقدر است؟
ارتفاع یا عمق چاههای ارت به عوامل مختلفی مانند نوع خاک، مقاومت مخصوص خاک و شرایط آب و هوایی منطقه بستگی دارد. طبق استاندارد ملی ایران به شماره ۶۳۶۲، حداقل عمق برای چاه ارت ۴ متر و حداکثر ۸ متر مشخص شدهاست. این عمق بهگونهای مشخص شده که الکترودهای چاه ارت بتوانند به لایههای خاک با هدایت الکتریکی مناسب دسترسی پیدا کرده و از این طریق مقاومت الکتریکی را کاهش دهند. در برخی موارد، بسته به شرایط خاص، ممکن است نیاز به عمق بیشتری باشد تا به آبهای زیرزمینی یا لایههای خاک با هدایت بهتر دسترسی پیدا شود.
معرفی انواع چاه ارت
انواع چاههای ارت در دو دسته چاههای سطحی و چاههای عمقی قرار میگیرند.
معرفی چاه ارت به روش سطحی
زمانی که نیاز به ایجاد یک سیستم ارتینگ با سطح تماس وسیع و کمعمق وجود داشتهباشد، از روش چاه ارت سطحی استفاده میکنیم. این روش در مناطقی که خاک دارای رطوبت کافی است، سطح آب زیرزمینی بالاست، بودجه محدودی برای پروژه وجود دارد و یا در شرایطی که فضای کافی برای حفر چاههای عمیق وجود ندارد، مناسب است. روش سطحی به هفت روش مختلف تقسیم میشود که هر کدام ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند:
۱. روش ROD کوبی (میلهای)
در این روش، میلههای فلزی به عمق زمین کوبیده میشوند تا به لایههای خاک با هدایت الکتریکی مناسب برسند. این روش معمولا برای سیستمهای کوچک و خانگی استفاده میشود و نصب آن ساده، سریع و ارزان است.
۲. روش حلقوی (Ring)
در این روش، یک حلقه از میلههای فلزی در اطراف یک نقطه مرکزی نصب میشود. این حلقه میتواند بار الکتریکی را به زمین منتقل کند. توزیع یکنواخت بار الکتریکی، کاهش خطر نوسانات از مزایای این روش است و از تجهیزات حساس دربرابر نوسانات الکتریکی، محافظت میکند.
۳. روش شعاعی (پنجهای)
این روش شامل نصب چندین میله بهصورت شعاعی از یک نقطه مرکزی است. این طراحی به توزیع بهتر بار الکتریکی کمک میکند و در شرایطی که نیاز به کاهش مقاومت زمین وجود دارد، موثر است. این روش نصب باعث کاهش مقاومت زمین و افزایش سطح تماس میشود. روش شعاعی مناسب برای سیستمهای الکتریکی بزرگ و نیازمند به توزیع بار است.
۴. روش مختلط
این روش، ترکیبی از چندین روش دیگر است که بهمنظور بهینهسازی عملکرد سیستم ارتینگ استفاده میشود. مزیت این روش بهینهسازی عملکرد سیستم و افزایش کارایی است و در پروژههای خاص با نیازهای متنوع، استفاده میشود.
۵. روش حلزونی
در این روش، میلههای فلزی بهصورت حلزونی در زمین نصب میشوند. این طراحی به افزایش سطح تماس با خاک کمک میکند و در خاکهای با مقاومت بالا موثر است. روش حلزونی باعث افزایش سطح تماس با خاک میشود و در خاکهای با مقاومت بالا عملکرد خوبی دارد و مناسب برای مناطقی با خاکهای خشک است.
۶. روش الکتروشیمیایی
این روش شامل استفاده از مواد شیمیایی خاصی است که به بهبود هدایت الکتریکی خاک کمک میکنند. روش الکتروشیمیایی در مناطقی با خاکهای خشک یا با مقاومت بالا استفاده میشود.بهبود هدایت الکتریکی خاک و کاهش مقاومت از مزیتهای این روش است.
۷. روش شبکهای
در این روش، یک شبکه از میلهها یا لولهها به هم متصل میشوند تا یک سیستم ارتینگ جامع ایجاد کنند. طراحی شبکهای به توزیع بار الکتریکی کمک میکند و معمولا در سیستمهای بزرگ و پیچیده استفاده میشود و باعث افزایش ایمنی میشود.
معرفی چاه ارت در زمین عمقی
چاه ارت عمقی، که بهعنوان چاه ارت با صفحه مسی نیز شناخته میشود، زمانی استفاده میشود که نیاز به ایجاد یک سیستم ارتینگ با عمق بیشتر و دسترسی به لایههای خاک با هدایت الکتریکی مناسب وجود دارد. این روش در کشور ایران رایجتر از چاه ارت سطحی است و معمولا در مناطقی که خاکهای سطحی دارای مقاومت بالا هستند یا در شرایطی که نیاز به حفاظت از تجهیزات حساس دربرابر نوسانات الکتریکی وجود دارد، کاربرد دارد.
مزایای استفاده از چاه ارت عمقی شامل کاهش مقاومت الکتریکی زمین، افزایش ایمنی دربرابر نوسانات الکتریکی و بهبود عملکرد سیستمهای الکتریکی است.
روشهای تست چاه ارت
تست چاه ارت با هدف اطمینان از کارایی و ایمنی سیستمهای ارتینگ انجام میشود و به شناسایی مقاومت زمین و اطمینان از اینکه سیستم بهدرستی میتواند بارهای الکتریکی را به زمین منتقل کند، کمک میکند. دو روش اصلی تست چاه ارت عبارتنداز:
- روش اندازهگیری سه سیمه (Three-Point Measurement): در این روش، از سه الکترود استفاده میشود تا مقاومت زمین اندازهگیری شود. این روش معمولا برای تستهای دقیق و حرفهای استفاده میشود.
- روش اندازهگیری ارت مرده (Dead Ground Measurement): این روش شامل قطعکردن سیستم الکتریکی و سپس اندازهگیری مقاومت زمین است.
شرایط چاه ارت استاندارد
رعایت شرایط زیر، تضمین میکند که چاه ارت پیادهسازیشده استاندارد است:
- عمق چاه: حداقل ۲ متر
- قطر چاه: حداقل ۶۰ سانتیمتر
- جنس الکترود: باید از مس یا فولاد گالوانیزه ساخته شود
- سطح مقطع الکترود: حداقل ۵۰ میلیمتر مربع
- تماس مناسب الکترود با خاک: با استفاده از مصالحی مانند شن و ماسه، سیمان یا خاک رس
استاندارد چاه ارت در ایران
استاندارد چاه ارت در ایران توسط سازمان ملی استاندارد ایران (ISIRI) بهصورت زیر مشخص شدهاست:
- استاندارد ISIRI 3026: 1386: سیستم ارتینگ حفاظتی
- استاندارد ISIRI 3026: 1386: مختص ارتینگ حفاظتی
- استاندارد ISIRI 3027: 1386: سیستم ارتینگ الکتریکی
- استاندارد ISIRI 3027: 1386: مختص ارتینگ الکتریکی
مشاوره و تأمین تجهیزات چاه ارت از آرتا الکتریک
برای اطمینان از اجرای صحیح و استاندارد سیستم ارتینگ، آرتا الکتریک علاوه بر فروش کامل تجهیزات چاه ارت، خدمات مشاوره تخصصی اجرا را نیز به مشتریان خود ارائه میدهد. شما میتوانید جهت دریافت مشاوره، استعلام قیمت، و استفاده از امکانات دریافت پیش فاکتور آنلاین و خرید اقساطی تجهیزات، با شماره ۰۲۱۶۶۳۴۲۰۲۰ تماس حاصل فرمایید یا به سایت artaelectric.ir مراجعه کنید.
خواندنیلینک کوتاه :