«خردجمعی» را باور کنیم

جهان صنعت نیوز: صادق زیباکلام استاد دانشگاه در پست اینستاگرامی خود نوشته است: امروز روز تاریخی برای بریتانیا و ‌بتبع آن برای اروپا می‌باشد. سه سال پیش اکثریت مردم بریتانیا در یک رفراندوم رای به جدایی از اتحادیه اروپادادند.در سه سال گذشته مذاکرات مفصلی با اتحادیه پیرامون نحوه جدایی صورت گرفت بدون آن‌که منجر بتوافقی شود. سرانجام دولت مصمم به خروج بدون توافق شد. اما این تصمیم هم با مخالفت‌های گسترده‌ای روبرو شد.تا اینکه هفته گذشته سرانجام توافق صورت گرفت و امروز پارلمان در مورد آن تصمیم خواهد گرفت.

اگر توافق رای نیاورد در آن‌صورت یک شق همان خروج بدون توافق است. شق دوم برگزاری انتخابات و تشکیل پارلمان جدید است و شق سوم برگزاری رفراندوم جدیدی هست پیرامون ماندن یا جدا شدن از اروپا.

اینکه تصمیم امروز به‌کدام سمت خواهد رفت چندان مورد توجه این نوشته نیست. موضوع اصلی‌تر آن، «جایگاه، نقش و اهمیت رای مردم به‌عنوان شاکله دمکراسی» می‌باشد.

ظرف سه سال گذشته مجلس انگلستان صدها ساعت در خصوص تبعات مثبت و منفی جدایی بدون توافق گفتگو کردند. جنبه‌های مختلف اقتصادی، تجاری، حقوقی، گمرکی و تاثیرات بلند مدت خروج از اتحادیه مورد بررسی قرار گرفت. شماری از نمایندگان خواهان رفراندوم مجدد در خصوص خروج شدند.در تمام این مدت، نه نخست وزیر، نه هیات‌دولت، نه هیات رئیسه پارلمان، نه ملکه، نه رهبران احزاب، نه کلیسا، نه قوه قضاییه، نه قوای مسلحه، نه تشکیلات اطلاعاتی و امنیتی، نه گروه فشار و نه هیچ مرجع دیگری، در جایگاه تصمیم گیرنده نهایی قرار نگرفت. بالاترین مرجع تصمیم گیری خرد جمعی قریب به ششصدنفر اعضا مجلس بودند که با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شوند. نمایندگانی که نه از فیلتر شورای نگهبان می‌بایستی عبور کنند و نه در بیان نظراتشان نگران مورد غضب گرفتن و ردصلاحیت توسط شورای نگهبان هستند.تمام جلسات مجلس علنی بود و هیچ گفتگویی پشت درهای بسته صورت نگرفت. نه احدی به‌واسطه مخالفت با حکومت متهم به «نشر اکاذیب»،«تبلیغ علیه نظام»یا «تشویش اذهان عمومی»شد و نه قوه قضاییه بریتانیا به‌جرم مخالفت یا اعتراض به حکومت کسی را باتهام «اقدام علیه امنیت ملی»روانه زندان نمود. .

در آن سه سال نه قوه قضاییه و نه تشکیلات امنیتی یا نظامی سرِسوزنی دخالت یا اظهار نظر در خصوص ماندن یاجدا شدن از اروپا را نکردند. سه سال مذاکره بر سر موضوع سرنوشت‌ساز برگسیت، به‌نحو برجسته‌ای نشان داد که در تجزیه و تحلیل نهایی بالاترین مرجع تصمیم‌گیری خود مردم هستند.البته کم نبوده مواردی که مردم یا اکثریت، تصمیم‌شان چندان معقول نبوده. اما بشهادت تاریخ، در بلندمدت کمترین اشتباه را«خردجمعی‌اکثریت»مرتکب شده‌است.