امارات؛ شریک تجاری دیرینه و میانجی صادرات ایران
امارات متحده عربی با ایفای نقش هاب صادرات مجدد، به یکی از مهمترین شرکای تجاری ایران و مسیر کلیدی دسترسی کالاهای ایرانی به بازارهای جهانی تبدیل شده است.
هما میرزایی- جهان صنعت نیوز: روابط تجاری ایران و امارات متحده عربی طی دهههای گذشته همواره یکی از محورهای مهم تجارت خارجی کشور بوده و این کشور نقشی فراتر از یک مقصد صادراتی برای کالاهای ایرانی ایفا کرده و نقش میانجی برای صادرات به کشورهای دیگر را نیز بر عهده داشته است. امارات علاوه بر مصرف مستقیم محصولات ایرانی، بهعنوان یکی از اصلیترین مراکز صادرات مجدد، بستری برای دسترسی ایران به بازارهای منطقهای و فرامنطقهای فراهم کرده و سهم قابل توجهی در تسهیل صادرات محصولات کشاورزی و غذایی ایران به کشورهای مختلف دارد.
حجم قابل توجهی از تجارت خارجی غیرنفتی کشور در سالهای اخیر به مقصد امارات متحده عربی بوده است. بر اساس آمار منتشر شده از سوی گمرک ایران، در هفت ماه اول سال ۱۴۰۴ (تا اکتبر ۲۰۲۵) ارزش تجارت غیرنفتی ایران با امارات حدود ۱۵.۱ میلیارد دلار بوده است که با وجود کاهش نسبت به سال قبل، حجم کالاها در این دوره افزایش یافته است؛ ایران حدود ۴.۵ میلیارد دلار صادرات و ۱۰.۵ میلیارد دلار واردات با امارات داشته است، که نشاندهنده نقش پر رنگ این کشور در تامین کالاهای وارداتی و همچنین بازار صادراتی ایران است. این دادهها موقعیت امارات را بهعنوان سومین مقصد صادرات غیرنفتی ایران پس از چین و عراق اهمیت این رابطه اقتصادی برای تراز تجاری و جریان تجارت خارجی ایران را برجسته میسازد.
در همین راستا، فعالان اقتصادی بر اهمیت زیرساختهای تجاری امارات و همچنین ضرورت بهبود سازوکارهای داخلی صادرات تأکید دارند. موضوعاتی همچون مدیریت یکپارچه مرزی، هماهنگی میان دستگاههای اجرایی و شفافیت بخشنامهها از جمله چالشهایی است که به گفته کارشناسان، میتواند نقش تعیینکنندهای در روانسازی فرآیند صادرات و افزایش رقابتپذیری کالاهای ایرانی در بازارهای بینالمللی داشته باشد.
در اینباره با صدرالدین نیاورانی، نایبرییس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق ایران گفتوگویی انجام دادیم که در ادامه میخوانید.
اهمیت امارات در «اکسپورت مجدد»
کشور امارات متحده عربی یکی از شرکای تجاری مهم ایران است و ما سطح بالایی از تجارت را با این کشور داریم؛ هم در حوزه واردات و هم در حوزه صادرات. امارات علاوه بر اینکه خود یکی از مصرفکنندگان بازارهای سنتی و قدیمی ایران محسوب میشود، در حال حاضر نقش یک هاب صادراتی یا بهاصطلاح نقش «اکسپورت مجدد» را برای ما ایفا میکند. بخشی از صادرات ایران بهصورت دو مرحلهای انجام میشود؛ یعنی کالا ابتدا به امارات صادر میشود و از آنجا به کشورهای دیگر ارسال میگردد.
این موضوع به دلیل وجود زیرساختهای مناسب حملونقل، امکانات پیشرفته دریایی و همچنین بازار سرمایه فعال در امارات است. این کشور بستری فراهم کرده که ایران میتواند از آن بهعنوان پایگاه صادرات مجدد به اروپا و همچنین کشورهای آسیایی مانند هند، تایلند و ویتنام استفاده کند. محصولات کشاورزی ایران به همه این کشورها صادر میشود و امارات در این مسیر نقش واسط مهمی دارد.
محصولات غذایی ایرانی؛ محبوب اماراتیها
از سوی دیگر، امارات در بازگشت سرمایه نیز کمک بزرگی به ایران میکند؛ هم از نظر مسائل لجستیکی و هم از نظر گردش مالی. ما بیش از ۵۰ سال است که در بازارهای امارات حضور داریم و انواع و اقسام محصولات غذایی به این کشور صادر میشود. مردم امارات مصرفکنندگان سنتی محصولات ایرانی هستند؛ از انواع میوه و سبزیجات گرفته تا محصولات غذایی، لبنیات و محصولات فرآوریشدهای که در کارخانههای ایران تولید میشود.
نقش مدیریت یکپارچه مرزی در توسعه تجارت خارجی
یکی از مباحث بسیار مهم همین موضوع مدیریت یکپارچه مرزی است. صادرکننده برای عبور کالا از مرز، باید از نهادها و ادارات مختلفی عبور کند؛ از استاندارد گرفته تا سایر دستگاههای ذیربط. اگر قوانین و مدیریت مرزی بهصورت یکپارچه اعمال شود، قطعاً تأثیر بسیار مثبتی بر روند صادرات خواهد داشت. در حال حاضر، قوانین مرزی ایران بهصورت کلی از طریق گمرک به صادرکننده ابلاغ میشود. مجری این قوانین گمرک است، اما قانونگذار مجلس و وزارتخانهها هستند که مشخص میکنند چه صادراتی مجاز است و جلوی صادرات کدام کالاها گرفته شود.
چالشهای گمرکی؛ از عدم هماهنگی تا عدم شفافیت
در گمرک اقدامات خوبی انجام شده است؛ از جمله راهاندازی پنجره واحد، سامانههای مختلف برای صادرکنندگان و بحث پیشاظهاری. اینها گامهای مثبتی بوده، اما همچنان با مشکلاتی مواجه هستیم. یکی از این مشکلات، عدم هماهنگی است. گاهی بخشنامهها دیر به گمرکات میرسد یا حداقل به برخی گمرکات دیر ابلاغ میشود و بهدرستی اجرا نمیگردد. از سوی دیگر، در بعضی موارد شاهد سوءبرداشت از بخشنامهها هستیم. انتظار ما این است که بخشنامههای صادرشده از سوی وزارتخانهها شفافتر باشد و اجرای آنها از طریق گمرک در سراسر کشور بهصورت یکسان انجام شود. مواردی داشتهایم که یک گمرک اجازه صادرات یک کالا را داده، اما گمرک دیگر همان کالا را متوقف کرده است. این عدم هماهنگی قطعاً بر روند صادرات و واردات اثر منفی میگذارد.
اخبار برگزیدهصنعت و معدنلینک کوتاه :