دو استراتژی اصلی پوشش ریسک

اساسا در بازارهای کاهشی برای مصون ماندن از زیان، دو استراتژی اصلی استفاده می‌شود. استراتژی نخست، نقد کردن موقت دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت است و مورد دوم استفاده از قرارداد آتی روی سبد سهام و کسب بازدهی حدودا معادل نرخ بازده بدون ریسک اما بدون نقد کردن دارایی‌هاست. سعید فلاح‌پور، معاونت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌وگو با سنا، یکی از مهمترین مزیت‌های ابزار آتی روی سبد سهام را کاهش ریسک در سرمایه‌گذاری دانست و گفت: قرارداد آتی روی سبد سهام، یکی از مهمترین ابزارهای پوشش ریسک برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای سرمایه به شمار می‌رود. با استفاده از این ابزار، مدیران سرمایه‌گذاری این امکان را دارند که بتای پرتفوی خود را به صفر نزدیک کنند. وی در ادامه گفت: در سال‌ها گذشته خلأ چنین ابزاری به خوبی در بازار سهام محسوس بود، به‌طوری‌که مدیران سرمایه‌گذاری تاکنون روشی اثرگذار و کارا برای مدیریت ریسک نوسانات در اختیار نداشتند. فلاح‌پور در پاسخ به چگونگی استفاده از این ابزار در صندوق‌های سرمایه‌گذاری در جهت کنترل ریسک گفت: اساسا در بازارهای کاهشی برای مصون ماندن از زیان، دو استراتژی اصلی و جایگزین استفاده می‌شود. استراتژی نخست، نقد کردن موقت دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت تا اتمام روند کاهشی است و مورد دوم استفاده از قرارداد آتی روی سبد سهام و کسب بازدهی حدودا معادل نرخ بازده بدون ریسک اما بدون نقد کردن دارایی‌هاست. وی در توضیح این مکانیسم‌ها بیان کرد: صندوق‌های سرمایه‌گذاری به دلیل محدودیت‌های زیادی که در روش اول وجود دارد، نمی‌توانند از آن استفاده کنند. از جمله این محدودیت‌ها می‌توان به حجم بالای دارایی‌های صندوق‌ها اشاره کرد که نقد کردن این دارایی‌ها، ممکن است روند کاهشی بازار و رفتار هیجانی را تشدید کند. موضوع دوم الزام صندوق‌ها به رعایت نصاب‌های مشخص شده از طرف نهاد ناظر است که در هر زمان باید رعایت شود. معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار، ارزش بالای سهام پرتفوی‌ها را دلیل دیگری دانست که باعث می‌شود صندوق‌های سرمایه‌گذاری نتوانند دارایی خود را موقتا نقد کنند. وی در این زمینه توضیح داد: ارزشمند بودن سهام موجود در پرتفوی باعث می‌شود در مسیر فروش سهام، صندوق‌ها نتوانند با همان حجم و قیمت دلخواه، مجددا و پس از اتمام روند کاهشی، آن را خریداری کنند. فلاح‌پور افزود: از سوی دیگر، در استراتژی اول یعنی نقد کردن و خرید مجدد، هزینه معاملات برای فروش سهام موجود، خرید اوراق و پس از اتمام روند کاهشی، فروش اوراق و خرید مجدد سهام را نیز باید در نظر گرفت. معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص استراتژی دوم نیز اینچنین توضیح داد: در روش دوم، یعنی پوشش ریسک با استفاده از قرارداد آتی روی سبد سهام، می‌توان بدون نقد کردن پرتفوی موجود در زمان روند نزولی، از زیان در امان ماند. به عنوان مثال، در صورتی که همبستگی پرتفوی صندوق با سبد پایه در قرارداد آتی، مثبت باشد، با اخذ موقعیت فروش در قرارداد آتی، از زیان ناشی از روند کاهشی، می‌توان در امان ماند. وی همچنین توضیح داد: در این زمینه کافی است صندوق، متناسب با نسبت بهینه پوشش ریسک، نسبت به اخذ موقعیت فروش اقدام کند. به این ترتیب، نه تنها زیان ناشی از روند کاهشی بازار با سود حاصل از قرارداد آتی جبران می‌شود، بلکه در صورت تنظیم صحیح، بازدهی حدودا معادل بازده بدون ریسک نصیب صندوق خواهد شد. در این حالت، مدیر سرمایه‌گذاری ضمن حفظ سهام ارزشمند خود در پرتفوی، می‌تواند به وظایف مقرراتی خود مبنی بر رعایت نصاب‌ها نیز عمل و همچنین، در هزینه‌های معاملاتی نیز صرفه‌جویی کند. معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار شرایط معامله بعد از اتمام روند نزولی را اینچنین توضیح داد: پس از اتمام روند کاهشی بازار و آغاز روند صعودی، مدیر می‌تواند با اخذ موقعیت معکوس و بستن موقعیت فروش قبلی، از سودآوری روند صعودی بهره‌مند شود. همچنین کلیه فعالان حقیقی و حقوقی سرمایه‌گذار در سهام می‌توانند فارغ از اینکه یک سهم داشته باشند یا یک پرتفوی، از این استراتژی پوشش ریسک، متناسب با نسبت بهینه پوشش ریسک، استفاده کنند.