بازمانده خاموش دوره‌ی سوم زمین شناسی
جهان صنعت نیوز: این جنگل از منطقه پارک ملی هیرکان جمهوری آذربایجان آغاز و تا استان خراسان شمالی در ایران امتداد دارد و در ایران، مورد حفاظت مشترک سازمان حفاظت محیط زیست ایران و سازمان میراث فرهنگی است.از لحاظ تاریخی گیلان، مازندران و گلستان که بیشتر در سرزمین جنگلی قرار گرفته‌اند با نام «هیرکانی» انس گرفته‌اند. این منطقه امروزه به نام «منطقه اکولوژیکی جنگل مخلوط هیرکانی خزر» شناخته شده است که یکی از ۲۰۰ منطقه اکولوژیکی جهان توسط بنیاد جهانی حمایت از حیات وحش معرفی گردیده است.
این جنگل با قدمت ۲۵ تا ۵۰ میلیون سال یکی از ارزشمندترین جنگل‌های جهان به‌شمار می‌آید و از آن به عنوان موزه طبیعی یاد می‌شود. در آن زمان بیشتر مناطق معتدل شمالی کره زمین را اینگونه جنگل‌ها پوشانده بودند. در عصر یخبندان، کواترنری این جنگل‌ها کوچکتر شدند اما با پایان عصر یخبندان دوباره گسترش یافتند.
جنگل هیرکانی بازمانده دوره سوم زمین شناسی و غنی از نظر گونه‌های بومی و باستانی است. در حالی که اکثر نقاط اروپا و سیبری این جنگل‌ها قادر به بقاء در مقابل سرما نبودند، به دلیل اقلیم معتدل‌تر حاشیه دریای خزر جنگل هیرکانی در این منطقه به حیات خود ادامه داد و برخی گونه ها به تدریج بومی این جنگل‌ها شدند. در حال حاضر ۱۵۰ گونه بومی (آندمیک) درختی و بوته‌ای در جنگل هیرکانی وجود دارد که شمشاد ( Buxus hyrcana) و انجیلی (Parrotia persica ) از این جمله‌اند.
این جنگل‌ها پیشتر به عنوان یکی از دویست زیست بوم طبیعی جهانی در فهرست صندوق جهانی حیات وحش ثبت شده بودند. جنگل‌های هیرکانی بجز انواع گیاهان و جانوران، محل زندگی حدود هفت و نیم میلیون نفر هم به شمار می‌رود.
تنوع گیاهی غنی چشم‌انداز هیرکانی به تنوع بالای جانوری نیز منجر شده است. ۶۰ گونه پستاندار، ۳۴۰ گونه پرنده، ۶۷ گونه ماهی، ۲۹ گونه خزنده و ۹ گونه دوزیست در زیستگاه‌های مختلف منطقه شامل جنگل‌ها، مراتع و تالاب ها دیده می‌شوند. ببر مازندران که زمانی بزرگترین گوشتخوار ایران بود ۲۰ سال پیش منقرض شد. پستانداران دیگری که هنوز در منطقه زندگی می‌کنند (اما به طور چشمگیری کاهش یافته‌اند) شامل پلنگ، سیاه گوش، خرس قهوه‌ای، گرگ، شغال، گربه جنگلی و شنگ است. مرال که زمانی به طور گسترده در سراسر چشم‌انداز هیرکانی پراکنده بود از نظر تعداد به ۱۱۰۰ راس کاهش یافته است که بیشتر آنها در پارک ملی گلستان و یل جنگل اسالم یافت می‌شوند. این گونه به طور عمده در چمن‌زارهایییافت شده که چراگاه خوبی برای بسیاری از گونه‌های پستاندار از جمله خرس قهوه‌ای محسوب می‌شوند.
قدمت این جنگل‌ها و کم‌نظیر بودن بافتِ گیاهی و نوع درختان آن باعث شد، درخواست ثبت جهانی آنها در یونسکو مطرح شود. البته در ابتدا جمهوری آذربایجان این درخواست را اعلام کرد، اما از آن‌جا که بیشتر بخش جنگل‌ها در ایران قرار گرفته، ایران پیشنهاد درخواست مشترک با آذربایجان را داد و این درخواست در یونسکو مطرح شد و به ثبت رسید.
با توجه به اهمیت این جنگل‌ها از اولین روزهای تهیه این پرونده به نام ایران، مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تمام توان خود را برای ثبت این اثر مهم جهانی به کار بستند.
علی اصغر مونسان معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سال گذشته با بیان اینکه هر کشور سالانه یک سهمیه برای ثبت جهانی آثار تاریخی خود دارد، درباره تلاش‌های کشورمان برای ثبت جهانی این اثر مهم طبیعی و تاریخی گفته بود: تلاش کردیم با اقدامات ابداعی آثار بیشتری در قالب یک پرونده به ثبت جهانی برسانیم. پرونده جنگل‌های هیرکانی، تیر سال آینده در اجلاس میراث جهانی یونسکو مطرح می‌شود و امیدواریم با دفاع کارشناسان سازمان این پرونده امسال در فهرست میراث جهانی به ثبت برسد. پرونده جنگل‌های هیرکانی به عنوان دومین اثر طبیعی با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و بنیاد سوکو آلمان برای ثبت در فهرست جهانی برای سال ۲۰۱۹ آماده شده است.
چرخه اکوسیستم و فعالیت هریک از اجزای آن نقش مهمی در حفظ اکوسیستم دارد به گونه‌ای که بر اثر نابودی جنگل گیاهان و حیوانات نابود خواهند شد و نابودی حیوانات و گیاهان نابودی انسان‌ها را درپی خواهد داشت؛ بنابراین هرکدام از افراد جامعه به سهم خود باید نقش خود را در حفاظت از اکوسیستم و محیط طبیعی زندگی خود ایفا نمایند.
ﻣﻨﺎﺑﻊﻃﺒﻴﻌﻲﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ملی‌ست. کاش این مهم به فراموشی سپرده نشود.مهناز نظارت
اجتماعی و فرهنگیلینک کوتاه :