فضای مجازی و دو شقه شدن هویت کودکان
جهان صنعت نیوز: استفاده از فضای مجازی در حالی رشد می‌کند که فرهنگ صحیح و آگاهی‌های لازم برای استفاده از آن وجود ندارد. عدم وجود این آگاهی‌ها و عدم استفاده صحیح باعث شده که آسیب‌های زیادی به کودکان وارد شود. به طوریکه بسیاری از والدین برای کودکانشان هویت مجازی می‌سازند و تمام زندگی کودکانشان را در معرض دید و قضاوت افراد دیگر قرار میدهند.
همچنین امروزه کم نیستند شرکت‌ها و بنگاه‌هایی که دانسته و یا نادانسته از تصاویر کودکان برای فروش محصولات خود استفاده میکنند. آنها که معصومیت کودکان را به عنوان دستاویزی برای دستیابی به مقاصد اقتصادی خود به کار می‌گیرند بیش از هر جای دیگر در تلگرام و صفحات اینستاگرامی خود از این تصاویر برای جلب توجه مردم استفاده میکنند. زیرا تصاویر کودکان همواره به دلیل جذابیت و ایجاد شادابی در فضای تبلیغاتی زمینه‌های جلب توجه همه را فراهم می‌کند.
از طرفی این روزها استفاده از تصاویر کودکان به صفحات شخصی سلبریتی‌ها نیز کشیده شده است. آنها که بنا به دلایل مختلف، دستی در انجام کارهای خیریه پیدا کرده‌اند و با نا آگاهی از پیامدهای انتشار تصاویر کودکان اقدام به این کار میکنند، با تحت تاثیر قرار دادن احساسات مردم سعی در جلب حمایت‌های آنها داشته‌اند؛ غافل از اینکه این کار نوعی نقض حقوق کودکان به شمار می‌رود و در واقع نوعی تعرض به حریم شخصی کودکان محسوب می‌شود. چه این کودکان، کودکان کار باشند و چه کودکان دیگر. در هر صورت انتشار تصاویر آنها در صفحات مجازی پیامدهای مختلفی در زندگی و آینده شغلی آنها خواهد داشت که لازم است افراد با اطلاع بیشتر از این پیامدها به اینگونه از اقدامات مبادرت کنند.
کنوانسیون ۱۹۸۹ حقوق کودک
کنوانسیون ۱۹۸۹ حقوق کودک، اصلی ترین منبع و کاملترین سند در حمایت از حقوق کودک است که تا کنون تدوین شده و اولین سندی است که این حقوق را درعرصه بین‌المللی بصورت لازم الاجرا مطرح کرده است. این کنوانسیون در ۵۴ ماده در ۲۰ نوامبر ۱۹۸۹ به اتفاق آرا در مجمع عمومی سازمان ملل متحد مورد تصویب قرار گرفت و بیشتر کشورهای جهان به آن ملحق شده‌اند. ایران نیز به موجب ماده واحده الحاق در اسفند ۱۳۷۲ به این کنوانسیون پیوسته است.
در این کنوانسیون، نقض حریم خصوصی ممنوع دانسته شده و حریم خصوصی کودک به رسمیت شناخته شده است. حمایت کیفری از کودک در برابر اشکال مختلف خشونت جسمی و روحی، آسیب رسـانی یـا سـوء استفاده، بی توجهی یا رفتار سهل انگارانه، بدرفتاری یا استثمار را میتوان در مـواد مختلـف کنوانسـیون حقوق کـودک از جملـه مـواد ۶، ۱۹و۳۳ تـا ۳۶مشـاهده کرد.
برای مثال طبق ماده‌ی ۱۹ پیمان‌نامه‌ی حقوق کودک، دولت‌ها موظف هستند که کودکان را از هر نوع رفتار و هر نوع بدرفتاری که والدین یا سرپرستان قانونی می‌توانند نسبت به آنها داشته باشند، محافظت کنند. همچنین در ماده ۳۲ کنوانسیون حقوق کودک آمده است: کشورهای طرف کنوانسیون حقوق کودک جهت مورد حمایت قرار گرفتن در برابر استثمار اقتصادی و انجام هر گونه کاری که زیان بار بوده و یا توقفی در آموزش وی ایجاد کند و یا برای بهداشت جسمی، روحی، معنوی، اخلاقی و پیشرفت اجتماعی کودک مضر باشد را به رسمیت می‌شناسند.
قانون حمایت از کودکان و نوجوانان
در ایران نیز تعدادی قوانین وجود دارد که بصورت کلی به این موضوع پرداخته‌اند. در حال حاضر قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب سال ۱۳۸۱ که دارای ۹ ماده است، وجود دارد که بصورت کلی در آن اشاره شده اگر سلامت و بهداشت روانی کودک مورد آسیب قرار گیرد وهر نوع اذیت و آزار موجب صدمه اخلاقی و روانی کودک شود، قابل پیگیری قانونی است.
در لایحه‌ی حمایت از کودکان و نوجوانان نیز مجدد به این مساله پرداخته شده که هر کودکی که در معرض آسیب جسمی، روانی یا اخلاقی و وضعیت مخاطره‌آمیز است، احتیاج به مداخله و حمایت قانونی دارد. در این لایحه به موضوع بهره‌کشی اقتصادی پرداخته شده و به‌کارگیری غیرقانونی طفل و نوجوان و وارد کردن آنها به کار یا خدمتی که از لحاظ جسمی، روانی اخلاقی و اجتماعی برای او خطرناک باشد قابل مجازات است.
با وجود قوانینی دراین زمینه، همواره شاهد استفاده از تصاویر کودکان در صفحات شخصی و مجازی افراد هستیم. امری که نه تنها تا کنون مورد پیگرد قانونی قرار نگرفته است، بلکه حتی بسیاری از وجود آن آگاه نیستند.
پیامدهای ناشی از انتشار تصاویر کودکان
در خصوص پیامدهای ناشی از انتشار تصاویر کودکان «علی اکبر ارجمند نیا»، مشاور و روان شناس گفت: طبیعی است که در هر صورت انتشار تصاویر کودکان از سوی خانواده و بدون قصد و انتفاع و چه از سوی موسسات با قصد انتفاع انجام شود، کار پسندیده‌ای نیست و می‌تواند آسیب‌های روانی و اجتماعی متعددی را برای کودکان به همراه داشته باشد. به طوریکه استفاده ابزاری از این تصاویر نه تنها می‌تواند بر شخصیت، اعتماد به نفس و عزت نفس افراد تاثیر منفی بگذارد، بلکه گاهی اوقات آینده شغلی کودکان را تحت تاثیر قرار داده و محدودیت‌هایی برای آنها ایجاد می‌شود. این امر آنها را از برخی از آزادی‌ها و انتخابها محروم می‌کند.
ارجمندنیا با بیان این نکته که انتشار تصاویر کودکان نوعی تعرض به حقوق آنها محسوب می‌شود، گفت: به طور قطع، انتشار چنین عکس‌هایی تجاوز به حقوق کودکان محسوب می‌شود. در قوانین، چه در قوانین ملی و چه در قوانین بین‌المللی به این موضوع پرداخته شده و منابع حقوق کودک به طور صریح این اقدام را منع کرده و توصیه میکنند که والدین و اطرافیان باید از چنین اقداماتی پرهیز کنند. انتشار تصاویر کودکان چه آگاهانه با مقاصد مادی و چه ناآگاهانه از سوی والدین و دیگر نهادها نوعی تجاوز به حریم خصوصی کودک شناخته می‌شود و زندگی کودک را در معرض دید و قضاوت دیگران قرار می‌دهد .از این رو، والدین موظف‌اند از کودک مواظبت کنند و اجازه دهند کودک، کودکی کند. یکی از عواقب منفی وادار کردن کودک به انجام برخی کارهای غیر مناسب برای سن آنان این است که آنها از لحاظ روانشناختی اعتماد به نفس‌شان کاهش می‌یابد؛ کودکی که از ابتدای دوران زندگی خود عادت کرده توجه مردم را به سمت خود جذب کند، در غیاب عوامل خارجی هویت اصلی خود را از دست می‌دهد. همین مسئله منجر به تضعیف روحیه او می‌شود و در کوتاه مدت و بلند مدت سلامت کودک تحت شعاع قرار می‌گیرد.
همچنین کودکانی که با ظاهر نامناسب در فضای عمومی مانند فضاهای مجازی ظاهر می‌شوند، با زدن نقاب، فساد را تمرین میکنند و همین مطرح شدن‌های اشتباه و غلط از شخصیت کودک منجر به بروز مشکلات رشدی، اجتماعی و ضداجتماعی در او خواهد شد.
چگونه میتوان از پیامدهای حاصل از انتشار تصاویر کودکان کاست
ارجمندنیا در این خصوص که چگونه میتوان از پیامدهای حاصل از انتشار تصاویر کودکان خودداری کرد، گفت: راه حل طبیعی چنین امری در دانش‌افزایی است. بسیاری از افرادی که در واقع اقدام به چنین کاری میکنند، معمولا از پیامدهای منفی آن غافل هستند. چنانچه از مضرات و آثار منفی این پدیده آگاه باشند قطعا به انتشار این گونه تصاویر مبادرت نمی‌کنند.
همچنین سازمان‌های ذی‌ربط به این قضیه باید ورود کنند و با افرادی که اقدام به چنین رفتاری یعنی انتشار تصاویر میکنند برخورد کنند. نظارت بر مفاد قوانین حقوق کودک و در نظر گرفتن جرایم برای کسانیکه اصول مربوطه را زیر پا می‌گذارند، می‌تواند گامی در جهت جلوگیری از انتشار تصاویر آنها باشد.
اخبار برگزیدهلینک کوتاه :