سرعت سرسام‌آور جهان به سمت شهرنشینی
جهان صنعت نیوز: بر این اساس تهران نیز مانند بسیاری از کلان‌شهرها در سراسر جهان امروز با مسائل زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی روبه‌رو است. علاوه بر چاره‌جویی‌هایی که در سطح ملی برای مسائل تهران صورت می‌پذیرد، در سطح محلی نیز شهرداری تهران اقدامات متعددی با هدف رفع فقر، بهبود زیرساخت‌ها و مقابله با آلودگی انجام داده است.
در این راستا چهار مورد از بهترین تجربه‌های نوآورانه در تهران در مورد موضوعاتی مانند اسکان، امنیت زنان، رویدادهای فرهنگی و مشارکت اجتماعی می‌توانند راهگشای توسعه شهرها شود. نخستین اقدام در زمینه بی‌خانمان‌ها و سرپناه‌های شهری است. شهرداری‌ها در ایران طبق ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، مسئولیت تأمین مسکن ارزان‌قیمت برای خانواده‌های فقیر را بر عهده دارند. با توجه به تعهدات قانونی و افزایش بی‌خانمان‌ها از بیست سال پیش در تهران، شهرداری تهران اقدام به ساختن پناهگاه‌هایی به نام گرمخانه (به معنی «خانه گرم» به زبان فارسی) برای تغذیه و محافظت از بی‌خانمان‌ها در برابر سرما کرد. پس از یک پاسخ سریع به بحران در شب‌های یخبندان تهران، این تسهیلات به تدریج به سرپناه‌های دائمی تبدیل شد و تأمین غذا، دارو، پوشاک و مراقبت‌های پزشکی را بدون قید و شرط برای بزرگسالان متقاضی کمک را بر عهده گرفت.
امروزه ۱۸ مرکز در مناطق مختلف شهر فعال است که در فصل سرد سال به طور شبانه‌روزی به بیش از ۴۲۰۰ نفر در هر شب کمک‌های ۲۴ ساعته ارائه می‌دهند که بیشتر آنها افرادی با اعتیاد و مشکلات روانی دست‌به‌گریبان هستند. پنج مرکز دیگر در دست احداث است تا در پایان سال آینده به ظرفیت اسکان ۷۰۰۰ نفر در هر شب دست یابیم.
علاوه بر این، استانداردسازی امکانات موجود برای بهبود کیفیت خدمات در حال انجام است. اگرچه گرمخانه‌ها در به حداقل رساندن خطر مرگ در شب‌های یخ‌زده موفق بودند اما چالش‌های متعددی وجود دارد که باید برطرف شوند. مقاومت مردم محلی مسئله اصلی در یافتن مکان‌هایی برای ساختن پناهگاه‌های جدید بوده است. برای غلبه بر این چالش، نیاز به مشارکت بیشتر سازمان‌های مردم‌نهاد و کار داوطلبانه برای تجهیز و اداره سرپناه‌ها و افزایش کمیت و کیفیت خدمات است.
دومین اقدام در زمینه تامین امنیت زنان در فضاهای عمومی است. تضمین حق زنان برای برخورداری از فضاهای عمومی عاری از خشونت، هدف اصلی شهرداری تهران است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در برخی از محلات تهران به ویژه در جوامع کم‌درآمد، ترس از جرم در زنان، نسبتاً زیاد است. برای حل این مسئله، شهرداری تهران برنامه‌ای را برای شناسایی نقاط مهم ناامن بر اساس دانش محلی ساکنان آغاز کرده است.
هدف از این برنامه شناسایی ویژگی‌هایی است که باعث عدم امنیت زنان و احساس ناامنی در محلات و اماکن عمومی شهری می‌شود. با شروع در منطقه ۱۰، یک سلسله کارگاه‌های مشارکتی با افراد محلی، عمدتاً زنان، برای مشخص‌کردن انواع مختلف بی‌نظمی، تجربه جرم، حوادث آزار جنسی در خیابان محله برگزار شده است. با این روش، هر یک از شرکت‌کنندگان نگرانی‌های خود از قربانی‌شدن را با دیگران به اشتراک گذاشته و با همکاری سایر مشارکت‌کنندگان مکان‌های ناامن در محله را با نوع آزار و اذیت رایج در آن منطقه بر روی نقشه مشخص می‌کند.
در طول برگزاری کارگاه‌ها تسهیلگران به زنان در طبقه‌بندی موضوعات شناسایی شده و راه‌حل‌های پیشنهادی کمک کرده و نقشه نهایی ناامنی در محله تکمیل شد. به غیر از ویژگی‌های کالبدی فضایی که باعث عدم امنیت می‌شود، به مشکلات اجتماعی نیز پرداخته شد.
بر اساس یافته‌ها، برنامه عمل مفصلی با فهرستی از مداخلات احتمالی در هر محله در یک کمیته ویژه تهیه شده است. بر اساس نتایج مداخله کالبدی و اجتماعی در محله، برنامه این است که تا دو سال آینده این پروژه در تمامی مناطق تهران گسترش یابد.
سومین اقدام در مسیر رویدادهای فرهنگی و تقویت اجتماعات محلی در محلات کمتر برخوردار است. نابرابری اجتماعی و مکانی به دلیل رشد سریع تهران در پنج دهه گذشته یک مشکل اساسی برای این کلان‌شهر است. از همین رو سیاست‌های مختلفی برای کاهش فاصله بین محلات مرفه و فقیر در سال‌های اخیر اجرا شده است. همان‌طور که تجربیات موفق و ناموفق در مداخلات سیاستی در تهران و پروژه‌های مشابه در بسیاری از نقاط دیگر جهان نشان می‌دهد، بدون مشارکت فعال جامعه، احتمال موفقیت پایین است.
عوامل مختلفی بر سطح نازل مشارکت اثرگذارند اما به نظر می‌رسد پایین بودن حس تعلق یکی از موانع مشارکت عمومی در پروژه‌های توانمندسازی است. در کنار برنامه‌های مختلف برای تقویت حس تعلق محلی، شهرداری تهران در سال جاری تصمیم به برگزاری برنامه‌های فرهنگی بزرگ در فضاهای عمومی برای ساکنان محلی گرفت.
این رویدادها فرصتی برای تقویت اجتماعات محلی و فرصت گفتگو و تعاملات اجتماعی در سطح محلی و آشنا شدن شهروندان با یکدیگر محسوب می‌شد.
در تابستان گذشته، شهرداری تهران بیش از ۱۶۰ رویداد فرهنگی مختلف را در سطح شهر برنامه‌ریزی کرد. بیشتر آنها رویدادهای محلی کوچک بودند اما در دو محله کم‌درآمد برنامه‌ها متفاوت بود. در این دو محله بیش از ۲۰ کنسرت بزرگ رایگان در فضای عمومی برگزار شد که هر یک بیش از ۵۰۰۰ مخاطب داشتند. این رویدادها به شدت مورد استقبال جامعه محلی قرار گرفت و مردم ساعت‌ها زودتر به محل برگزاری می‌آمدند. بر اساس نتایج مثبت ارزیابی‌ها، برای گسترش رویدادها به سایر محلات برنامه‌ریزی آغاز شده است.
در آخر اقداماتی در حوزه دانش‌آموزان به عنوان عامل تغییر است از جمله طرح «شهردار مدرسه»، شهردار مدرسه پروژه‌ای است که برای اولین بار سال ۱۹۹۴ به صورت آزمایشی به اجرا درآمد. افزایش آگاهی جوانان از اهمیت توسعه پایدار و نگرانی دانش‌آموزان از مدارس و مناطق اطراف خود و تمامی جوامع آنها از اهداف اصلی این پروژه بوده است.
با توجه به طراحی این پروژه، در ابتدای هر سال تحصیلی، همه دانش‌آموزان مدارس از انتخابات آینده شهرداران مدارس مطلع شده و اهداف اصلی پروژه، سازمان‌دهی آن، مراحل انتخابات و سایر اطلاعات لازم به روشی ساده اطلاع‌رسانی می‌شود.
سه هفته قبل از انتخابات، دانش آموزان مطلع می‌شوند که هر کسی که می‌خواهد برای شرکت در انتخابات شرکت کند، باید ثبت‌نام کند و اجازه کتبی را از والدین یا سرپرست بیاورد. یک هفته قبل از روز انتخابات، دانش‌آموزان کارزارهای خود را آغاز می‌کنند و جزوه‌هایی را برای معرفی خود و توضیح برنامه خود و یا استفاده از هر وسیله دیگری که ترجیح می‌دهند توزیع می‌کنند. دانش‌آموزی که بیشترین آرا را کسب می‌کند، شهردار مدرسه می‌شود.
محیط مدرسه و ۵۰۰ متری اطراف آن، حوزه عمل نمادین شهردار مدرسه است و تمامی تصمیمات مربوط به تغییر یا پیشرفت در این زمینه منوط به تصمیمات شهرداران مدرسه و معاونان آنهاست. بدین ترتیب شهردار و معاونان مدرسه بخشی از ساختار مدیریتی شهر می‌شوند، دانش‌آموزان در آبان ۹۸ در سراسر شهر در بیست و یکمین انتخابات شهرداری مدرسه شرکت کردند.
اخبار برگزیدهلینک کوتاه :