ضدحمله با بخش خصوصی

جهان صنعت نیوز|«جنگ اقتصادی» کلمه ای است که در ماه های اخیر بیش از همیشه به گوش می خورد.کارشناسان اقتصادی در مورد شرایط کنونی اقتصاد کشور هشدار داده اند. مسئولان نیز از کارآفرینان و مردم برای همکاری در راستای عبور از شرایط بحرانی کمک خواسته اند. وضعیتی که از آن به عنوان «جنگ اقتصادی» یاد می کنند یا به عبارت دیگر «بحران اقتصادی» اتفاق جدیدی در دنیا نیست.

بررسی های تاریخی نشان می دهد کشورهایی که امروز یکی از قطب های قدرتمند اقتصادی جهان محسوب می شوند نیز، در زمانی با چنین مشکلاتی مواجه بودند. البته در برخی از کشورها جنگ، تنها به جنگ اقتصادی مختص نشده بود. در زمان جنگ جهانی دوم کشورهایی مانند آلمان و ژاپن از نظر سیاسی، جغرافیایی، فرهنگی و اقتصادی با بحرانهای شدیدی رو به رو شدند. اما نحوه عبور و انتخاب راه درست، به این کشورها کمک کرد تا بحران را پشت سر گذاشته و آنها را به رونق رساند.

ژاپن کشوری که در چند دهه گذشته در زمینه کیفیت کالا، حرف اول را در جهان می زند، حدود ۱۵۰ سال پیش تحولات اقتصادی برای توسعه کشورش را آغاز کرد. میجی به یک دوره چهل و پنج ساله، انقلاب صنعتی از ۱۸۶۸ تا سال ۱۹۱۲ اطلاق می شود که اتفاق های بزرگی در اقتصاد ژاپن رخ داد. تا آن زمان اقتصاد ژاپن کاملا دولتی بود و تصمیمات اقتصادی همگی در دست دولتمردان گرفته می شد. در زمان میجی دولت و اقتصاددان ها برای بهبود وضعیت بهم ریختگی اقتصاد؛ روند خصوصی سازی را از شرکت های زیرساختی آغاز کردند.

نخست، دولت ژاپن شرکت های دولتی با اهداف بازرگانی موازی را ادغام کرده و شرکت ها را گسترش دادند. سپس بخشی از سهام این شرکت های زیرساخت را در بورس به طور آزاد برای افراد عادی ارائه دادند. حدود ۲۰ درصد از سهام این شرکت ها را دولت در دست داشت و ۸۰ درصد آن توسط مردم عادی خریداری شد. امروزه حتی این ۲۰ درصد نیز برای برخی از شرکت ها به فروش رسیده است.

کمک خصوصی ها

دولت وقت از کارآفرینان و بازرگانان در آن زمان کمک خواست و اعلام کرد شرط بهبود وضعیت اقتصادی کشور همکاری کارآفرینان است. بعد از جنگ جهانی دوم، بازار بورس و مسکن در این کشور به طرز شگفت آور و بی‌سابقه ای رشد کرد که منجر به دوره ای موسوم به اقتصاد حبابی شد. همچنین حجم گسترده ای از پروژه های عظیم توسعه در سراسر ژاپن به مرحله اجرا در آمد.

شرکت‌های بزرگ ساختمانی و صنعتی در آن کشور فعالیتها و  عملیات خود را به طوری گسترش داده بودند که با کمبود شدید نیروی کار نیز مواجه شدند. از طرفی دیگر دولت، سهام شرکت هایی که خود تاسیس کرده را نیز به طور آزاد به فروش رساند. در آن زمان شرکت های دخانیات (سیگار) یا مترو نیز صد درصد دولتی بودند. حدود ۶۰ الی ۷۰ سال پس از آغاز خصوصی سازی، دولت شروع به فروش این کارخانه های بزرگ سیگار و مترو کرد تا بتواند با فروش این شرکت ها درآمدزایی کند و از سوی دیگر کشور به سمت خصوصی سازی حرکت کند.

در حال حاضر تنها درصد کمی از سهام این شرکت ها در دست دولت است.

بر اساس گزارش فوربز ژاپن، در حال حاضر شرکتی که صد درصد مدیریت در دست دولت باشد، وجود ندارد. به طوری که میزان کمی از سهام شرکت های دولتی بزرگ ژاپن نیز در بورس ارائه می شود. روند خصوصی سازی در این کشور هنوز تمام نشده و همچنان دولتمردان این کشور در تلاش هستند که شرکت ها را ۱۰۰ درصد خصوصی کنند. به طوری که در سال ۲۰۱۴، آبه نخست وزیر ژاپن صندوق سرمایه گذاری بازنشستگی این کشور را مجبور کرد که ۲۵ درصد از سهام خود را در بورس ژاپن ارائه دهد.

گزارش های مجمع جهانی اقتصاد نیز نشان می دهد که با توجه به آغاز خصوصی سازی شرکت های حمل و نقل و راه آهن ژاپن، آمار تصادفات و حوادث در این کشور کاهش پیدا کرد. در این گزارش نوشته شده است که تقاضای زیاد مردم و نیاز به افزایش کارآمدی حمل و نقل ریلی دلیل اصلی رشد بخش خصوصی در این حوزه بوده است.

در قرن بیستم، برندهای ژاپنی نیز توانستند در بازارهای جهانی شکوفا شوند. شرکت هایی مانند تویوتا، نیسان، میتسوبیشی و سونی غولهایی بودند که به بهبود وضعیت اقتصادی این کشور کمک کردند. به طوری که برخی از ژاپنی ها بر این باورند سونی توانست بعد از جنگ جهانی دوم، با نفوذ در بازارهای جهانی، منفور بودن این کشور را از بین ببرد. یکی از محصولات سونی که با موفقیت بیسابقه ای رو به رو شد «پلی استیشن» بود. به طوری که پس از ارائه این محصول در بازارهای جهانی، این شرکت توانست با تاسیس نمایندگی در آمریکا، موجب تحول و پیشرفت رابطه اقتصادی آمریکا و ژاپن شود.

به گفته کارشناسان این کشور، در حال حاضر شرکت های کوچک و متوسط بخش خصوصی، اقتصاد ژاپن را سرپا نگه داشتند.  در حال حاضر اقتصاد ژاپن ۴ میلیون و ۲۱۰ هزار شرکت دارد که ۹۹٫۷ درصد آن را شرکت های کوچک و متوسط تشکیل می دهد. بیش از نیمی از ارزش افزوده ای که برای صنعت این کشور ایجاد می شود، توسط شرکت های کوچک و متوسط است.  در این میان تعداد شرکت های سهامی یا بنگاه ها، یک میلیون و ۷۰۰ هزار شرکت است. امروزه تعداد شرکت های کسب و کار فردی ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار شرکت است.

الگو از ژاپن

با مروری به تاریخ کشورهای موفق، به نظر می رسد امروزه اصلی ترین هدف دولت توجه به بخش خصوصی و حمایت آن هاست. در همین رابطه اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور اخیرا در جریان بازدید از انبارهای عمومی گمرک تهران اظهار کرد: «بخش خصوصی واقعی کشور سربازان خط مقدم جنگ اقتصادی پیش رو هستند که باید از آنها حمایت کنیم و اجازه ندهیم عملکرد نادرست برخی افراد سوء استفاده گر، موجب بدنامی بخش خصوصی خوشنام کشور شود.»

اما کماکان بخش خصوصی انتقادهایی در خصوص عدم حمایت دولت از کارآفرینان و تجار مطرح می کند. مسعود خوانساری، رییس اتاق بازرگانی تهران در یادداشتی که ماه گذشته منتشر کرد، نوشت:«  باید دقت کرد که مهم‌ترین عامل در شکل‌گیری وضعیت امروز کشور ، فارغ از شعارها و برنامه‌ها، بی‌میلی دولت‌ها به حضور موثر بخش‌خصوصی در عرصه اقتصاد است.»

خصوصی سازی در کشور ژاپن باعث افزایش رقابت و بهبود کیفیت زیرساخت های این کشور شده است. خصوصی سازی نه تنها در ژاپن، در کشورهایی مانند آلمان، کره و سوییس نیز تاثیرات چشمگیری داشته است. در همین راستا، در حال حاضر کارشناسان بین المللی معتقدند تنها راه ایران برای عبور از بحران کنونی موسوم به جنگ اقتصادی، اهمیت دادن به بخش خصوصی و به پیش بردن جدی روند خصوصی سازی است.

 

اقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدن