موانع صادراتی در ایران

علی شریعتی‌مقدم* البته در حال حاضر شرکت‌های مختلفی برای تولید و صادرات زعفران در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند و الزامات اصولی تولید و بسته‌بندی این محصول نیز در کشور ایجاد شده است اما چالشی که مانع توسعه بیشتر این صنعت در کشور می‌شود، محدودیت و مشکلات فضای کسب‌و‌کار داخلی است.

در واقع شرکت‌هایی که در ایران سرمایه‌گذاری می‌کنند، مجبور به پرداخت سود بانکی ۱۸ تا ۲۰ درصدی هستند، همچنین مجبور به برگشت ارز به کشور هستند که به دلیل تحریم عملا امکان آن وجود ندارد به طوری که صادرکنندگان تنها برای حفظ بازارهای خود صادرات ریالی دارند.در حال حاضر چالش‌هایی از جمله انزاوی تجاری، لجستیک، حمل‌و‌نقل هوایی، عدم پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی توسط دولت، بررسی دفاتر و جریمه صادرکنندگان از مشکلات عمده پیش روی صادرات زعفران به شمار می‌رود به طوری که می‌توان گفت در شرایط فعلی نفرات اول صادرات زعفران کشور صادر‌کنندگان واقعی این محصول نیستند و بخش زیادی از این محصول توسط این افراد و به صورت فله‌ای صادر می‌شود.

به عبارت دیگر بسیاری از صادرکنندگان ایرانی بیشتر از اسپانیایی‌ها برای صادرات تلاش می‌کنند اما به دلیل اینکه اسپانیا در اروپا و حتی بازار آمریکا بدون صرف هزینه بالا برای حمل‌و‌نقل، این محصول را صادر می‌کند و از طرفی تعرفه‌های گمرکی نیز توسط آنها پرداخته نمی‌شود، صادرکنندگان کشور ما به نتیجه لازم نمی‌رسند که مهم‌ترین مشکل در این ارتباط همان‌طور که گفته شد، به موانع کسب‌و‌کار داخلی برمی‌گردد.

البته در این خصوص باید به این نکته نیز توجه داشت که اسپانیایی‌ها فعالیت خود برای صادرات این محصول زودتر از ایرانی‌ها آغاز کرده‌اند.با این حال با وجود تمام مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد، بسیاری از تشکل‌های صادراتی زعفران دواطلب شده‌اند تا کارت اهلیت برای آنها صادر شود که به این وسیله صادر‌کنندگان متفرقه از دور خارج شوند. بر این اساس بخشی از هزینه‌های تبلیغات زعفران ایرانی در دنیا، توسط تولید‌کنندگان داخلی پرداخت خواهد شد.

در این خصوص همچنین دولت بسته‌ای حمایتی را برای صادرات این محصول پیشنهاد کرده که در صورت تصویب در سازمان ‌برنامه‌وبودجه به مرحله عملیاتی می‌رسد. این در حالی است که برای بودجه سال آینده نیز پیشنهاد شده است که از محل واردات گیاهان دارویی به صادرات زعفران کمک شود.

در این طرح سازمان توسعه تجارت از صادرکنندگانی که ارزش‌افزوده بالایی دارند حمایت می‌شود اما این به معنی آن نیست که جلوی صادرات زعفران به اشکال دیگر گرفته شود بلکه دولت صادر‌کنندگان را تشویق می‌کند که زعفران را در بسته‌های کوچک و با ارزش‌افزوده بیشتری صادر کنند. به عنوان کلام آخر یکی از درخواست‌هایی که برای صادرات زعفران از دولت وجود دارد کاهش تعرفه صادرات به دیگر کشورها به ویژه چین و هند است چرا که در حال حاضر چین به عنوان بزرگ‌ترین بازار نهایی زعفران ایران ظهور کرده است.

*رییس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران