کافه‌گردی، زندگی در لحظه

به گزارش جهان صنعت نیوز به نقل از ایرنا: کافه گردی در شهرهای بزرگ به ویژه پایتخت از مهم ترین تفریح جوانان شده است هرچند که این سبک گذران فراغت در دهه های پیشین نیز وجود داشته است و اقشار مختلف در قهوه خانه ها و چایخانه ها زمانی را برای استراحت یا تفریح و سرگرمی سپری می کردند. در گذشته  قهوه خانه ها و چایخانه های قدیمی و سنتی،  ظاهری ساده داشت، اما امروزه همان مکان های ساده و بی آلایش، جای خود را به کافه های شیک و مدرن داده است؛ کافه هایی که در آنها نه فقط چای در استکان کمر باریک یا قهوه در فنجان کوچک که نوشیدنی ها و خوراکی هایی با اسامی عجیب و غریب و تزئین های فانتزی میهمانان خود را پذیرا می شود و مأمنی برای گذران فراغت در آرامش فراهم می آورد. فضای تعاملی که به گفته تحلیلگران اجتماعی مبتنی بر نیاز روز و با توجه به ویژگی های روابط اجتماعی نوین به سرعت در حال گسترش و جا باز کردن در فرهنگ فراغت است.

این محیط فرهنگی و به اصطلاح تفننی که آن روزها با هدف مدیحه سرایی، نقالی، شاهنامه خوانی، غزل خوانی، مشاعره و نشر اخبار و اطلاعات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بنا شد؛ این روزها نیز کما بیش با حفظ اهداف دهه های گذشته برای اغناء اوقات فراغت، مخاطبان و مشتریان بسیار دارد.

طبق اطلاعات سازمان میراث جهانی، پیشینه وجود پاتوق های فرهنگی یا همان قهوه خانه ها و چایخانه ها به دوران صفویان بر می گردد؛ آن زمان که در زمان سلطنت شاه طهماسب نخستین قهوه خانه در شهر قزوین ایجاد شد و  این ساختار اجتماعی در دوران شاه عباس اول در اصفهان توسعه و گسترش یافت.

حضور در کافه زندگی در لحظه را برایم به تصویر می کشد

حمید دانشجوی مقطع کارشناسی است که در خوابگاه دانشجویی و دور از خانواده زندگی می کند. او که برای گذران اوقات فراغت پس از پایان کلاس ها هر روز به کافه سر می زند، درباره مراجعه روزانه اش به کافه  می گوید:‌ محیط کافه، زندگی در لحظه را برای من به تصویر می کشد و اینجا دغدغه ها و آشفتگی های روزمره را اگر چه کوتاه از ذهنم را می توانم پاک کنم.

وی می افزاید: با ورود به کافه انگار از یک دنیا اضطراب و تشویش به یک دنیا پر از آرامش قدم گذاشته ای؛ آرامش این محیط اگر تصنعی و کوتاه مدت هم باشد، در جامعه امروز ما حائز اهمیت است.

به عقیده این دانشجو در این فضا، آرامش دیگران هم در فردی که در این فضا قرار می گیرد تاثیر می گذارد و محیط امن کافه باعث می شود تا  از بروز آسیب های اجتاعی پیشگیری شود ضمن اینکه وقتی دیگران را تماشا می کنم که در سکوت مشغول مطالعه هستند من هم ترغیب می شوم که مطالعه کنم.

فضای متفاوت و جوان پسند کافه ها نیز در جلب توجه و نظر مشتریان در مقبولیت این فضا تاثیر شایانی داشته است و به ویژه شماری از دختران، کافه ها را به دلیل برخی از محدودیت ها در فضاهای عمومی دیگر مانند بوستان ها و پارک ها برای گذران زمان با دوستان مناسب در می یابند.

غزل دانش آموخته دانشگاه تهران است؛ او برای کنکور کارشناسی ارشد ۵ روز در هفته در کافه ای واقع در مرکز شهر مطالعه می کند.

غزل محیط کافه را برای مطالعه امن و توام با آرامش توصیف می کند و معتقد است در این فضا فارغ از هیاهو و در سکوت می تواند به تحقیق و پژوهش بپردازد.

این دختر جوان معتقد است: در کشور ما به دلیل برخی محدودیت ها، جوانان تمایل به کافه گردی دارند، در حال حاضر با توجه به شرایط اقتصادی جامعه همچنین هزینه های چشمگیر برخی از تفریح ها افزایش نیز یافته است.

به عقیده این دانش آموخته دانشگاه تهران، این محیط برای دیدار و گفت وگو با دوستان و گذران اوقات فراغت از بهترین اماکن فرهنگی – تفننی به شمار می آید.

وی همچنین یادآور شد: پسرها در جامعه ایران مانند دختران با محدودیت روبه‌رو نیستند و این عامل نیز یکی از موثرترین دلایل حضور چشمگیر دختران در کافه ها است.

گروهی از جوانان نیز در این خصوص معتقدند: کافه گردی با ایجاد و تقویت تعاملات اجتماعی همچنین الگوبرداری از برخی شخصیت ها مانند هنرمندان و نویسندگان که در کافه ها حضور می یابند؛ باعث پیشگیری از برخی آسیب های اجتماعی می شود.

گفت وگو در باره برخی از کتاب ها و نقد و بررسی فیلم ها هم به گفته این جوانان سبب افزایش آگاهی و تشویق و ترغیب آن ها به مطالعه و مشاهده فیلم است و این امر نیز در پیشگیری از بسیاری از آسیب ها موثر است.

به اعتقاد شماری از جامعه شناسان برخی محدودیت های جامعه به ویژه برای دختران و زنان از جمله عدم حضور بانوان در ورزشگاه ها، کافه گردی را به یکی از پرطرفدارترین تفریح های جوانان مبدل ساخته است.

امان الله قرائی مقدم جامعه شناس و استاد دانشگاه در این خصوص گفت: وقوع انقلاب صنعتی و استفاده از ماشین اوقات فراغت بشر را افزایش داد؛ بنابراین از دهه ۲۰ اغناء اوقات فراغت در سراسر جهان مورد توجه قرار گرفت و هر یک از کشورها با ساخت مراکز هنری، فرهنگی و ورزشی از جمله تئاتر و سینما برای اغناء اوقات فراغت جوانان اقدام کرد.

وی با بیان اینکه احداث کافه ها نیز با این هدف (گذران اوقات فراغت) در ایران مورد توجه قرار گرفت؛ ادامه داد: با توجه به برخی از محدودیت ها در جامعه ایران،  عدم اجازه حضور دختران در ورزشگاه ها بی تردید حضور جوانان در شماری از محیط های اجتماعی از جمله رستوران ها و کافه ها افزایش می یابد.

به عقیده قرائی مقدم، این اقدام (کافه گردی) در شرایط امروز سبب پیشگیری از بسیاری از آسیب های اجتماعی و افزایش رضایت خاطر و احساس آرامش جوانان است.

این جامعه شناس خاطرنشان کرد: تاسیس برخی مراکز و سازمان ها مانند وزارت ورزش و جوانان برای اغناء اوقات فراغت جوانان موثر است؛ اما اوقات فراغت جوانان فقط با ورزش غنی نمی شود و مستلزم برقراری ارتباطات اجتماعی و معاشرت و گفتمان است و اینها می تواند دلایلی برای توسعه و گسترش کافه گردی باشد.

۲۸ درصد از دانش آموختگان دانشگاهی در کشور از بیکاری رنج می‌برند

این استاد دانشگاه ادامه داد: یکی دیگر از مهم ترین دلایل افزایش کافه گردی در ایران مساله بیکاری است؛ در زمان حاضر بر اساس برخی از آمارها نزدیک به ۲۸ درصد از دانش آموختگان دانشگاهی در کشور با معضل بیکاری دست و پنجه نرم می کنند و این امر در یک جامعه به طور حتم حضور در این محیط های تفننی را افزایش می دهد.

قرائی مقدم با اشاره به آثار و تبعات موثر کافه گردی افزود: در برخی از مواقع اما حضور در این محیط ها زمینه ساز برخی از آسیب های اجتماعی نظیر اعتیاد و روابط ناسالم نیز می شود؛ به عنوان مثال استفاده از قلیان در برخی از کافه ها می تواند زمینه ساز اعتیاد باشد.

وی خاطرنشان کرد: سیاست گذاران و برنامه ریزان کشوری باید برای اوقات فراغت جوانان برنامه ریزی کنند؛ در غیر این صورت تربیت و آینده جوانان از منظر جامعه شناختی بی شک با آسیب روبه رو می شود.

بیکاری از مهمترین دلایل توسعه و گسترش کافه گردی در این روزها است

به اعتقاد برخی از صاحبنظران مسائل اجتماعی افزایش بیکاری در جامعه نیز سبب توسعه و گسترش کافه گردی شده است. به گفته این کارشناسان معضل بیکاری شخصیت و عزت نفس جوانان را تحت تاثیر قرار می دهد؛ آنان را بی انگیزه و بی هدف می کند  و در کشوری مانند ایران که به دلیل برخی از اعتقادات مذهبی و فرهنگی با محدودیت روبه رو است، انتخابی جزء این را پیش رو قرار نمی دهد.

مصطفی اقلیما، جامعه شناس و استاد دانشگاه در این باره اظهار داشت: یکی از مهمترین دلایل حضور گسترده جوانان در این محیط اجتماعی بیکاری است.

وی افزود: اکنون براساس برخی از منابع، نزدیک به ۹۰ درصد از دانش آموختگان دانشگاهی در کشور حتی در مقطع دکتری با معضل بیکاری دست و پنجه نرم می کنند. بنابراین هدف مشخصی را دنبال نمی کنند و به برخی از تفریح ها از جمله کافه گردی روی می آورند.

این تحلیلگر با تاکید بر استخدام دانشگاهیان در مراکز دولتی و خصوصی اظهار داشت: در شرایط بد اقتصادی برخی از دانش آموختگان دانشگاهی مجبور به دست فروشی شده اند؛ این امر به طور حتم شخصیت اجتماعی و اعتماد به نفس این جوانان را تحت تاثیر قرار می دهد و آن‌ها را به گذران اوقات فراغت بی هدف مستعد می سازد.

رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران همچنین با اشاره به برخی از محدودیت ها در کشور تصریح کرد: تفنن و سرگرمی در جامعه ایران از تنوع برخوردار نیست و کافه گردی بنابر این دلیل نیز در سال های اخیر با افزایش قابل توجهی روبه رو بوده است.

اقلیما ادامه داد: به عبارت دیگر کافه گردی در سال های اخیر در کشور بر این اساس توسعه یافت که جوانان انتخابی جزء این را پیش رو نمی یابند.

وی یادآور شد: حضور در بسیاری از مجموعه های ورزشی، هنری، فرهنگی  نیز مستلزم هزینه های چشمگیر است که البته در این شرایط بی تردید کافه گردی با توجه به هزینه اندک مورد توجه واقع می شود.

به عقیده این استاد دانشگاه برخی از مراکز علمی – آموزشی، موسسات آزاد و فرهنگسراها نیز برای دانش آموختگان دانشگاهی به ویژه مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری غیرکاربردی است.

اقلیما در ادامه خاطرنشان کرد: کافه گردی در سراسر جهان امری شایع است اما این تفنن باید هدفمند باشد؛ برای گذران اوقات فراغت و رفع خستگی ها یا گفتمان اجتماعی انجام پذیرد.

این تحلیگر مسائل اجتماعی با اشاره به تاکید جامعه بر ازدواج جوانان گفت: ایجاد زندگی مشترک نیازمند اشتغال و ثبات نسبی اقتصادی است و جوانان بیکار بی شک فرصت ازدواج را از دست  می دهند.

وی افزود: حضور این جوانان به طور مداوم در کنار خانواده نیز گاه با سرکوفت در خصوص دستیابی به اشتغال و ازدواج همراه است و برای نجات از این مساله و فرار از خانواده، حضور در کافه ها ترجیح می یابد.

تاثیر کافه گردی بر پیشگیری از آسیب های اجتماعی

اقلیما همچنین در خصوص تاثیر کافه گردی بر پیشگیری از آسیب های اجتماعی گفت: کافه گردی با اغناء اوقات فراغت جوانان از طریق گفت وگو با دوستان در جلوگیری از آسیب ها موثر است؛ اما کافه گردی بیکاران گاه با برخی از آسیب های اجتماعی همراه می شود.

رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران خاطرنشان کرد: به عنوان مثال گفتمان جوانان بیکار در خصوص کسب درآمد شاید به راه‌های غیرقانونی بی انجامد؛ در غیر این صورت بی شک کافه گردی برای رفع خستگی های روزمره، دغدغه ها، تقویت ارتباطات و برگزاری جلسه های کاری سودمند است.

به گفته اقلیما بروز بسیاری از آسیب های اجتماعی در جوامع همچون سرقت نیز به دلیل فقدان اشتغال است و وظیفه اساسی هر یک از دولت ها در سراسر جهان نه اهداء وام که رونق اشتغال است.

اخبار برگزیده