زندگی برزخی
جهان صنعت| فاطمه بیک‌پور- بودجه ۹۸ حوزه سلامت و درمان که اعلام شد سکان‌دار وزارت بهداشت در اقدامی شوکه‌کننده استعفا داد. نخستین گام شروع بحران‌های این حوزه در سال ۹۸ برداشته شد، در حالی که هنوز بحران‌های درمانی در سال ۹۷ تمام نشده است. در حالی که کش‌و‌قوس استعفای وزیر بهداشت و سکوت روحانی همچنان ادامه دارد، ناگهان خبر می‌آید که علاوه بر بودجه سلامت که خود وزیر به شدت نسبت به آن معترض بوده، بودجه بیماران خاص نیز بسیار کاهش یافته است. روز دوشنبه رییس مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌های وزارت بهداشت اعلام کرد: میزان اعتبارات برای بودجه بیماران خاص در سال ۹۸ نسبت به سال‌های ۹۶ و ۹۷ بسیار کاهش‌یافته و نسبت به همین امسال ۸۰ میلیارد تومان کاهش داشته است. این به معنای زنگ خطر جدی برای بیماران خاص است که مستقیم جان آنها را نشانه گرفته است. ابتدای سال ۹۷ بود که با خبر فوت ۹۴ بیمار تالاسمی به علت کمبود دارو بسیار تلخ آغاز شد. حالا چگونه قرار است این بیماران با این میزان کاهش اعتبار بودجه‌ای از سوی دولت حمایت شوند آن هم زمانی که بسیاری از آنها به دلیل نداشتن هزینه درمانی با بالا رفتن نرخ داروهایشان، درمان را رها می‌کنند و به انتظار مرگ می‌نشینند؟ این کاهش بودجه در حالی صورت گرفته که به نسبت سال ۹۶، چهار بیماری دیگر به سه بیماری قبلی بیماران خاص افزوده شده و این تناقض آشکار است که چطور با ۸۰ میلیارد تومان کاهش بودجه قرار است هفت بیماری خاص با این تعداد بیمار، از حمایت سازمان‌های درمانی دولتی برخوردار شوند؟ در همین زمینه رییس مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌های وزارت بهداشت ضمن انتقاد از کاهش اعتبار ردیف بودجه‌ای بیماران خاص در لایحه بودجه سال ۹۸ تاکید کرد: کاهش اعتبارات مربوط به بیماران خاص در بودجه سال ۹۸ یک زنگ خطر است زیرا هزینه‌ها افزایش یافته و مشکلات ارزی در کشور وجود دارد.
مهدی شادنوش در گفت‌وگو با ایسنا، با انتقاد از کاهش اعتبار ردیف بودجه‌ای بیماران خاص در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸، گفت: در سال ۱۳۹۶ میزان بودجه بیماران خاص ۲۳۴ میلیارد تومان بود، در سال ۱۳۹۷ این اعتبار به ۲۱۶ میلیارد تومان رسید و اکنون در لایحه بودجه دولت برای سال آینده این ردیف به ۱۵۰ میلیارد تومان کاهش پیدا کرده است یعنی بیش از ۸۰ میلیارد تومان کاهش در اعتبارات مربوط به بیماران خاص شاهدیم. او ابراز امیدواری کرد: این ردیف بودجه‌ای در مجلس شورای اسلامی اصلاح شود. باید توجه کرد که تجهیزات و داروهای مصرفی این بیماران وابسته به ارز است. از طرفی برای تامین داروهایشان هم به اعتبارات کافی نیاز داریم. بنابراین امیدواریم نمایندگان مجلس شورای اسلامی به این موضوعات توجه کنند زیرا بیماران و خانواده‌هایشان به شدت آسیب‌پذیرند و طی سال‌هایی که با بیماری خاص دست‌وپنجه نرم کرده‌اند، به دلیل هزینه‌هایی که داشتند، معمولا در قشر ضعیف جامعه جای می‌گیرند.
اگر اعتبارات ۱۱۰۰ میلیارد تومان شود، می‌توان ۴۰ بیماری خاص را پوشش داد
او با بیان اینکه تلاش می‌کنیم ارائه خدمات به این بیماران دچار نقصان نشود، گفت: واقعیت این است که با دست خالی نمی‌توان کاری انجام داد. کاهش اعتبارات بیماران خاص در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ در حالی است که ما پیشنهاد کرده بودیم که اگر سالانه اعتباری بالغ بر ۱۱۰۰ میلیارد تومان به حوزه بیماران خاص اختصاص داده شود، می‌توانیم تا ۴۰ بیماری خاص را تحت پوشش قرار دهیم؛ ۴۰ بیماری‌ای که شاید گروه‌های اندکی را شامل شوند، اما بیماری‌هایی هستند که خانمان‌برانداز بوده و هزینه‌های سنگینی دارند و می‌توانند خانواده‌ها را به زیر خط فقر بکشند. مطمئنا مردم ایران هم با توجه به عواطف و اعتقادات‌شان راضی هستند که اگر قرار است یارانه‌ای به کسی اختصاص یابد، این بیماران در راس و اولویت دریافت یارانه و خدمات باشند.
شادنوش با بیان اینکه خانواده‌های بیماران خاص و صعب‌العلاج با مشکلات و هزینه‌های زیادی مواجه‌اند و باید از آنها حمایت کنیم، گفت: به عنوان مثال پدر یک بیمار مبتلا به ام‌پی‌اس به من می‌گفت: «درست است وزارت بهداشت ۹۶ درصد از هزینه داروی بیمار من را پوشش می‌دهد و من چهار درصد را می‌پردازم، اما این چهار درصد ماهی چهار میلیون تومان می‌شود. من یک کارگر شهرداری هستم و همه زندگی‌ام را خرج بچه‌ام کردم. دیگر چیزی ندارم که مابه‌التفاوت هزینه این دارو را بدهم.» این خانواده‌ها نه راه پس دارند و نه راه پیش. البته وزارت بهداشت از محل منابع اختصاصی خود این بیماران را تحت پوشش حمایتی قرار می‌دهد، اما تا کجا می‌توان این اقدام را انجام داد؟ باید فکری اساسی برای این بیماران شود. چاره‌ای نیست، مگر اینکه ردیف بودجه‌ای این بیماران به صورت یک ردیف مستقل بودجه‌ای در اعتبارات سالانه دیده شده و هزینه‌های درمان بیماری‌ها هم به صورت واقعی دیده شود. در این حوزه می‌توان به صورت هدایت‌شده و مستقیم یارانه را به این بیماران منتقل کرد.
روز گذشته اما شادنوش از وعده مبهم سازمان برنامه‌و‌بودجه در خصوص اعتبار‌بخشی به بیماران خاص عنوان کرد: بر اساس دستور مستقیم دکتر نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه، قول داده شده اعتبارات بیماران خاص در بودجه سال ۱۳۹۸ به صورت ۱۰۰ درصد تخصیص پیدا کند تا هر چه بیشتر از دغدغه خانواده‌های این عزیزان کاسته شود.
۴ بیماری اضافه و بودجه را کمتر می‌کنند!
از سوی دیگر احمد قویدل رییس انجمن حمایت از بیماران هموفیلی نیز در گفت‌وگو با «جهان صنعت» نسبت به این کاهش اعتبار برای بیماران خاص واکنش نشان داد. او ابتدا در خصوص اعتراض حسن هاشمی نسبت به وضعیت بودجه بهداشت و درمان در سال ۹۸ عنوان کرد: معتقدم آنچه وزیر ابراز کرده، کاملا بحق بوده است. زمانی که سال‌های وزارت هاشمی را مرور می‌کنیم، می‌بینیم تحول بزرگی در حوزه بهداشت و درمان رخ داد. فارغ از همه حضیض‌های بودجه‌ای وزارت بهداشت، طرح تحول سلامت همان گزینه‌ای بود که وقتی در وزارت بهداشت اجرایی شد، تبدیل شد به عامل مهم رای دادن دوباره مردم به روحانی زیرا اهداف این طرح ارائه خدمت به عامه مردم است که یکی از اصول قانون اساسی بود که برای اولین بار بعد از انقلاب در دستور کار قرار گرفت. بودجه طرح تحول سلامت کمتر از ۴۵ یا ۵۰ درصد در وزارت بهداشت جذب و مابقی آن تبدیل به بدهکاری وزارت شد. او ادامه داد: بودجه‌های معمول این وزارتخانه به صورت روتین کسری داشتند. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی هم نتوانست بودجه اصلی طرح تحول سلامت را در اختیارشان بگذارد. حالا می‌بینیم با نحوه بودجه‌بندی حوزه درمان در سال ۹۸ و کاهش اعتبارات بودجه بیماران خاص، بعد از دور دوم ریاست‌جمهوری روحانی، همچنان بی‌مهری‌ها نسبت به این حوزه ادامه دارد. قویدل خاطرنشان می‌کرد: مجلس چهار بیماری دیگر به بیماران خاص اضافه کرده و حالا دولت بودجه این بیماران را کم کرده است. در واقع بخشنامه وزارت بهداشت نبود که بار چهار بیماری دیگر را به دوش بکشد. کدام عقل سلیمی می‌پذیرد که چنین بودجه‌بندی‌ای با افزایش بیماری به بیماران خاص انجام شود؟! وقتی بار بیماری زیاد شده چطور باید آن را تامین کرد؟ رییس انجمن بیماران هموفیلی تاکید کرد: وزارت بهداشت در سال‌های اخیر آنقدر خود را توسعه داده که حتی در حوزه توانبخشی و بیماران اوتیسم نیز پذیرش دولتی می‌کند. با این اوصاف چطور میزان بودجه را کاهش می‌دهند؟ از آن طرف می‌گویند وزارت بهداشت تبلیغات منفی می‌کند.
هیچ بودجه اضافی به ما اختصاص پیدا نکرده است
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اعلام می‌کند ما ردیف بودجه‌ای دیگری هم به حوزه بیماران خاص به مبلغ ۲۱۶ میلیارد تومان اختصاص داده‌ایم که از محل هدفمندی یارانه‌ها تصویب شده است. لازم به ذکر است این بودجه‌ها به دو صورت هستند. ۱- بعضی از این بودجه‌ها پولش موجود است و برای هزینه در نظر گرفته شده تامین می‌شود. ۲- بخشی دیگر از آنها بودجه‌هایی هستند که بعدا باید تحقق پیدا کنند. در واقع بودجه‌هایی هستند که ردیف عینیت‌یافته ندارند. هر گاه از این دست بودجه‌ها به وزارت بهداشت اختصاص داده‌اند، کمتر از ۲۰ تا ۳۰ درصد میسر و تامین شده و در واقع هیچ بودجه اضافه‌ای به ما نداده‌اند. این محل، محلی از بودجه نیست که تحقق یافته باشد.
کسری در کسری برای وزارت بهداشت
قویدل در ادامه بیان کرد: هم‌اکنون با وزارتخانه‌ای مواجهیم که از نظر ساختار بودجه‌ای، بدهکاری از کسری سنوات بودجه قبلی دارد. به اضافه بدهی بزرگ طرح تحول سلامت. حالا هم ۸۰ میلیارد تومان بودجه بیماری‌های خاصش کاهش یافته است. در چنین فضایی، مجموعه‌ای از مردم و بیماران خاص باید بتوانند خدمات خاص خود را دریافت کنند. همان که ۳۰ درصد هزینه سرپایی و ۹۰ درصد هزینه بستری را پرداخت نکنند. خب این هزینه‌ها را چه کسی قرار است پرداخت کند؟از کجا باید تامین شود؟
معلوم نیست ۵۰۰ میلیون یوروی صندوق ذخیره ارزی کجاست
این فعال در حوزه حمایت از بیماران هموفیلی که جزو بیماران خاص اولیه کشور است، خاطرنشان می‌کند: قبل از اینکه تحریم‌ها آغاز شود، به مدت هشت ماه موجودی داروهای بیماران خاص را داشتیم و حداقل تا هشت ماه نباید در این زمینه آسیب و کمبود می‌دیدیم، اما خیلی زودتر با تحریمی که توسط خود ایرانی‌ها صورت گرفت، آسیب دیدیم و دچار کمبود دارو و نبود داروی خارجی شدیم. چون مراکز داروخانه‌ای نمی‌توانستند بدهی‌های خود را به شرکت‌های دارویی پرداخت کنند، آنها هم به داروخانه‌ها دارو ارائه نمی‌دادند. به عنوان مثال در بیمارستان مفید مردم دچار مشکلات زیادی برای تامین داروهای بیماران خاص شدند. آنقدر وضعیت خراب و دشوار شد که اجازه داده شد ۵۰۰ میلیون یورو از صندوق ذخیره ارزی که صرفا برای مسائل امنیت ملی هزینه می‌شود، برای بهداشت و درمان برداشت شود. قرار بود این پول به سازمان‌های بیمه‌گر که به بیمارستان‌ها بدهکارند ارائه شود، تا آنها پولشان را پرداخت کنند و داروخانه‌ها هم بتوانند با پرداخت بدهی‌هایشان، داروهای مورد نیاز بیماران را از شرکت‌های دارویی دریافت کنند تا داروها به اندازه کافی تامین شوند. اما دو ماه است سرنوشت این پول نامشخص است. در حالی که بسیار راحت می‌توانستند این مبلغ را اختصاص دهند و بسیاری از مشکلات این حوزه را حل کنند. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی نمی‌گوید این پول کجاست و وارد سیستم درمانی کشور نشده است. خود مدیرعامل بیمه سلامت نیز عنوان کرده: نمی‌دانیم پول کجاست!
با این بودجه، مرگ بیشتر بیماران خاص رقم می‌خورد.
قویدل معتقد است: همین رفتارها باعث مختل شدن ارائه خدمات درمانی به بیماران متفاوت می‌شود و جان بیماران خاص به شدت به خطر می‌افتد. در واقع معلولیت و مرگ بیشتر این بیماران رقم می‌خورد. با توجه به اینکه بسیاری از این بیماران جزو خانواده‌های ضعیف هم هستند با تورم شدید سال ۹۷ و مشکلات عمده اقتصادی مردم، آنها دیگر توان درمان بیماری‌شان با این وضعیت بودجه دولتی را نخواهند داشت.
او در پاسخ به اینکه در واکنش به این مساله و کاهش اعتبارات‌شان چه اقدامی انجام داده‌اند می‌گوید: سازمان‌های مردم‌نهاد نامه‌ای خطاب به رییس‌جمهور نوشتند که در آن چند محور عنوان شده؛ دلایل چرایی ماندن وزیر بهداشت در وزارتخانه، دلیل بی‌مهری و بی‌توجهی دولت نسبت به حوزه بهداشت و درمان در امر بودجه‌نویسی و علت کاهش اعتبارات بیماران خاص.
نماینده مجلس می‌گوید چرا ۱۰ میلیون نفر که هرگز بیمه نبودند توسط وزارت بهداشت بیمه شدند!شما نماینده ملت هستید؟
قویدل در ادامه تصریح می‌کند: با اینکه تنها امیدمان برای اصلاح این رقم مجلس است، اما یکی از نمایندگان مجلس عنوان کرد: چرا وزیر بهداشت به ۱۰ میلیون نفر دفترچه بیمه داده است؟ من می‌پرسم: شما نماینده ملت هستی؟ به چه چیز معترضی؟ اینکه بیش از ۱۰ میلیون نفر از مردم این کشور هرگز بیمه نبودند و حالا بیمه شده‌اند؟ او گفته: هاشمی پول نفت را تمام کرده است! مگر پول نفت را کجا می‌خواستی ببری که از هزینه شدن در راه بهداشت و درمان معترضی؟ پول نفت طبق وظایف اصلی دولت باید صرف بهداشت و درمان و آموزش و امنیت ملی کشور شود.
تبعات کاهش اعتبارات بیماران خاص
او در ادامه در خصوص اینکه کاهش اعتبارات بودجه‌ای برای بیماران خاص چه تبعاتی می‌تواند داشته باشد عنوان می‌کند: بسیاری از کودکان هموفیلی در زمان وزارت وحید دستجردی به دلیل نبود دارو معلول شدند. همان موقع مسببان این امر محاکمه نشدند. ما همه چیز را تقصیر تحریم‌ها می‌اندازیم. در حالی که بی‌نظمی، عدم ثبات سازمانی و عدم توجه به مهم‌ترین حوزه مردم، یعنی بهداشت و درمان باعث این فاجعه شد. آیا کسی همان موقع پرسید که شرکت‌های دارویی که دارو ارائه نمی‌دهند، چه سرنوشتی برای بیماران مختلف رقم زدند؟ همین حالا هم این اتفاقات رخ خواهد داد. همان طور که از ابتدای سال ۹۷ هم با مرگ و میر بیماران تالاسمی آغاز شد.
سازمان مدیریت نگاه کاسبکارانه به بودجه دارد
او در پایان خاطرنشان می‌کند: معتقدم در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور تفکر انحرافی حاکم شده و نگاه کاسبکارانه به بودجه دارند. وزارت بهداشت محل درآمدزایی نیست. چنانچه توریسم‌درمانی توسعه یابد بله شاید بتوان در‌آمد هم کسب کرد، در غیر این صورت همه‌اش هزینه است.
یادداشتلینک کوتاه :