تبعات عدم تخصیص ارز به کالاهای اساسی

مجید موافق‌قدیری * در واقع تعلل بانک مرکزی در تامین ارز بسیاری از کالاها باعث شکل‌گیری نابسامانی‌های جدیدی در بازار برخی از کالاها از جمله نهاده‌های دامی و استراتژیک شده که در تولید محصولات پروتئینی استفاده می‌شوند.

به این ترتیب عدم تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی برای ترخیص حدود یک میلیون تن ذرت دامی، نه تنها باعث بروز مشکل در بازار محصولات پروتئینی شده بلکه افزایش قیمت ۳۰۰ تومانی هر کیلو ذرت دامی را نیز به همراه داشته است. در حالی که این موضوع به گرانی هرچه بیشتر نهاده‌های تولید دامن خواهد زد و در نهایت قیمت تمام‌‌‌شده کالاهای پروتئینی را افزایش خواهد داد. از این رو در نهایت با موج جدید افزایش قیمت برخی کالاها برای مصرف‌کنندگان و همچنین تحمیل هزینه‌های بیشتر به فعالان این حوزه روبه‌رو خواهیم شد.

البته ماه‌هاست که واردکنندگان و تولیدکنندگان واقعی در صف‌های شلوغ تامین ارز برای واردات نهاده‌های دامی گم شده‌‌اند و از بابت تولید در خطر هستند اما واقعیت این است که مشکل اصلی آنها علاوه بر تعلل بانک مرکزی در تخصیص ارز، به عواملی همچون تعدد بخشنامه‌ها و قوانین، دخالت دولت در قیمت‌گذاری محصولات پروتئینی، بوروکراسی‌های پیچیده اداری، افزایش موانع تولید و کسب‌وکار، نوسانات ارزی و… برمی‌گردد و در حقیقت آنچه باعث می‌شود نهاده‌های دامی به قیمتی بالا به دست پرورش‌دهندگان و تولیدکنندگان خوراک دام برسد، از همین موضوعات نشات می‌گیرد. آنچه مسلم است این است که بخش خصوصی همواره موافق اقتصاد بازار بوده و به اعطای ارز دولتی به واردات کالاهایی از جمله کالاهای اساسی اعتقادی نداشته است.

اما دولت به دلیل نگرانی از افزایش تورم، سیاستی را برگزید و ادامه داد که منجر به آرامش بازار نشده و تنها هزینه‌های تولیدکنندگان را افزایش می‌دهد. به این ترتیب به طور حتم فشاری که بر تولیدکنندگان وارد می‌شود، مصرف‌کنندگان را نیز تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.

از این رو با توجه به اینکه در شرایط فعلی بخشی از کالاهای دارای ثبت سفارش و تایید وزارت صمت، در انبارهای گمرکی منتظر تخصیص ارز هستند و مشمول دموراژ یا رسوب در انبارهای گمرک شده‌اند، به دولت پیشنهاد می‌شود که علاوه بر اصلاح سیاست‌های ارزی خود و تعیین تکلیف بارهای موجود در گمرک، برای تنظیم بازار کالاها از تشکل‌های معتبر و خاص کمک بگیرد.

در شرایط فعلی دولت باید مقداری از ذخایر استراتژیک خود را جهت آرامش و تعادل به بازار عرضه کند و از واردکنندگان موجود حمایت‌های لازم را انجام دهد تا بازار شب عید با افزایش قیمت‌های جدید روبه‌رو نشود. در واقع در حال حاضر لازم است دولت موانع گمرکی، بوروکراسی‌های پیچیده اداری و موازی‌کاری در سازمان‌ها را که برای واردکنندگان موانع زیادی ایجاد کرده، کاهش دهد تا بازار نهاده‌های دامی از تنش رهایی پیدا کند و بازار کالاهای اساسی از وضعیت نابسامانی که پیش‌بینی می‌شود، در امان بماند.

* رییس انجمن خوراک دام ایران