برگزیت در مسیر انتقال و گذار

دکتر صلاح‌الدین هرسنی*دوران گذار از منظر زمان‌بندی تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۰ ادامه می‌یابد. مهم‌ترین مشخصه بریتانیا در دوران گذار این است که در این دوران بسیاری از مناسبات اتحادیه اروپا با بریتانیا لااقل در ظاهر امر دست‌نخورده باقی می‌ماند. به عبارت دیگر مسائل بریتانیا تا ۳۱ دسامبر تا میزانی تابع مناسبات گذشته است به این معنی که شهروندان بریتانیا می‌توانند بدون هیچ‌گونه محدودیتی با سایر کشورهای اتحادیه اروپا تردد کنند با این تفاوت که پرچم بریتانیا را دیگر نمی‌توان در میان پرچم‌های کشور‌های

اتحادیه اروپا دید.حال با همه شرایطی که برای خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا فراهم شده است، می‌توان گفت که اجرای برگزیت و تحقق رویا‌های جانسون بی‌چالش نخواهد بود. به عبارت دیگر هزارتوی برگزیت پرچالش‌تر و پرمخاطره‌تر از آن است که بتواند به جانسون و هم‌حزبانش اجازه دهد مسیر آسان و بی‌چالشی را در تحقق برگزیت و خروج از اتحادیه اروپا داشته باشند.

در این ارتباط بزرگ‌ترین چالش بریتانیا در دوران گذار و انتقال، لغزش برگزیت روی مرز ایرلند شمالی است. در واقع آن‌گونه که بر اساس مناسبات مرزی انگلیس و ایرلند شمالی در مساله برگزیت پیداست، با اجرای برگزیت بخش شمالی جزیره ایرلند یا همان ایرلند شمالی به همراه انگلیس از اتحادیه اروپا خارج می‌شود و این خروج در شرایطی است که توافق شده هیچ مرز فیزیکی بین این بخش و بخش جنوبی جزیره ایرلند کشیده نشود.

در واقع پس از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، این خط به یک مرز خارجی اتحادیه اروپا تبدیل می‌شود و نگرانی از این است که ایجاد هر گونه تجهیزاتی در مرز ایرلند، خشم ملی‌گرایان و رنجش اتحادگرایان پروتستان را برانگیزد و آتش‌ تنش‌ها در ایرلند شمالی را دوباره شعله‌ور کند. دومین چالش اجرایی‌سازی برگزیت، بیشتر رنگ و بوی اقتصادی دارد.

آن‌گونه که پیش‌بینی شده، در چند سال اول خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، اقتصاد این کشور بیش از ۱۰۰ میلیارد پوند ضرر می‌کند. از سوی دیگر شواهد موجود نشان می‌دهند که بریتانیا از تامین‌کنندگان اصلی بودجه اتحادیه اروپاست و این خروج باعث می‌شود بار بودجه‌ای که بریتانیا برای اتحادیه تامین می‌کرد به دوش اقتصاد‌های بزرگ اروپا مثل آلمان و فرانسه بیفتد.

اما مهم‌ترین چالش اجرایی‌سازی برگزیت، تبعاتی است که اجرای آن را ممکن است متوجه اروپای واحد کند. به واقع اجرای برگزیت می‌تواند همچون کارکرد دیوار برلین به ایده دوقطبی شدن اروپا کمک کند و حتی سبب شود ایده اروپای واحد رنگ ببازد و حتی ممکن است دومینو و دنباله‌‌روی برخی دیگر از اعضای این اتحادیه از طرح لندن در خروج از این اتحادیه را به دنبال داشته باشد. محققا این‌گونه تحولات در پسابرگزیت به جهت آنکه از وزن اتحادیه اروپا در معادلات جهانی کم می‌کند، نمی‌تواند مورد قبول پاریس و برلین باشد. به این ترتیب به نظر نمی‌رسد با اجرایی‌سازی برگزیت، ما شاهد آرامش، ثبات و سامان در حیات سیاسی جزیره باشیم.

* کارشناس مسائل بین‌الملل