جدیت دولت برای کمک به مشاغل و چالش تشدید تورم

جهان صنعت نیوز| این مهمان ناخوانده علاوه بر تلفات انسانی که به دنبال داشته، تمام حساب و کتاب های فعالان اقتصادی را نیز به هم زده است و به معضلی جدی نه تنها برای اقتصاد ایران بلکه برای اقتصاد جهانی تبدیل شده است.

با این تفاوت که کشور ما ابرچالش هایی قدیمی همچون تحریم های بین المللی، رکود، تورم، گرانی، بیکاری، رشد منفی اقتصادی و … را نیز همچنان تجربه می کند. از این رو به طور حتم تاثیرپذیری اقتصاد ایران از این ویروس بیش از دیگر کشورها خواهد بود.

به این ترتیب با وجود اینکه هر ساله اسفند ماه یکی از بهترین ماه‌های مالی برای صاحبان کسب و کارها بود اما به همه گیری این ویروس در کشور، شاهد تعطیلی بسیاری از کسب و کارهای سنتی مانند مغازه‌ها، پاساژها و … بودیم تا جایی که بیش از ۹۰ درصد کسب و کارها با تعطیلی، ضرر و بیکاری روبرو شدند.

 اگرچه این معضل این بار تنها مختص ایران نبود و با شیوع چشم‌گیر کرونا در سراسر دنیا، کسب و کارها با مشکلات زیادی مواجه شدند. در این میان البته نباید فراموش کرد که در همین حین بازار برخی از کسب و کارهای آنلاین که پاسخگوی نیازهای جدی مصرف کنندگان بودند، با رونق قابل توجهی روبرو شد که آن هم به دلیل به کار گیری روش های مدیریتی از سوی آنها بوده است که در زمان عادی به بسیاری از کسب و کارهای سنتی توصیه می شد.

با این حال اگرچه بازار فروش آنلاین برخی کسب و کارها این روزها بسیار داغ شده اما واقعیت این است که بیشتر کسب و کارها در کشور این روزها به حالت متزلزل درآمده اند و خیابان های کشور که در اسفند ماه و همچنین نوروز همیشه شلوغ بود، حالا خلوت ترین روزهای خود را مشاهده می کنند.

به عبارت دیگر کرونا ویروسی است که بازارش هر لحظه داغ‌تر می‌شود و بازار خیلی از کسب و کارها را به طور کلی از بین می برد. بازارهایی که تا همین چند ماه پیش هم چندان وضعیت مناسبی نداشتند و با رکود دست و پنجه نرم می کردند.

زیان اقتصادی کرونا

از این رو کرونا علاوه بر ترسی که در حوزه سلامت برای مردم به همراه آورده است، فعالان اقتصادی را نیز روز به روز بیشتر دچار واهمه می کند چرا که اگر قرار باشد تا خرداد ماه شرایط به همین منوال ادامه پیدا کند، بسیاری از اقشار سطح جامعه حتی اگر از لحاظ جسمی از شر این ویروس جان به سالم به در ببرند، از لحاظ اقتصادی از پس آن بر نخواهند آمد.

بر این اساس مقابله با بحران های اقتصادی ناشی از ویروس کرونا این روزها از اهمیت بیش از اندازه مهمی برخوردار است. تا جایی که حتی وضعیت بیکاری کارگران  و کسب و کارها برای دولت نیز نگران کننده شده است و دولتمردان اقدامات جدیدی را برای کمک به کسب و کارهای آسیب دیده در دستور کار قرار داده اند.

 این در حالی است که دولت ویروس کرونا را چندان جدی نمی گرفت و یا اینکه حاضر نبود واقعیات را در این خصوص به موقع به مردم بگوید. از این رو با وجود اینکه کرونا در اواسط ماه دسامبر (۲۴ اذر) در شهر ووهان در مرکز چین شیوع پیدا کرد اما اقدامات لازم و به موقع برای پیشگیری و  مقابله با این ویروس در ایران انجام نشد تا جایی که در نهایت کشور ما در صدر لیست کشورهای درگیر با این ویروس قرار گرفت.

نیاز به قوانین ضربتی

این اتفاق علاوه بر تلفات انسانی زیادی که به دنبال داشته و همچنین فشاری که به کادر پزشکی و سلامت وارد کرده است، تمام کسب و کارهای کشور را نیز دچار بحران کرده است. بحرانی که به طور حتم بدون کمک و دخالت دولت قابل حل نخواهد بود.

آنطور که کارشناسان می گویند، دولت با همکاری قوای دیگر، می‌تواند قوانینی ضربتی برای کاهش فشارها روی بخش مولد کشور تصویب و اجرایی کند. در واقع صاحبنظران اقتصادی بر این عقیده هستند که سه قوه باید دور هم جمع شوند و تبصره‌هایی از بخشودگی مالیات‌ها تا تأخیر در پرداخت ها را برای شرایط کنونی لحاظ کنند.

محدودیت منابع مالی 

این در حالی است که منابع مالی کشور محدود است و  با توجه به تحریم های آمریکا ، کاهش فروش نفت ، صدمه به تجارت خارجی از بابت کرونا و … خیلی نمی توان قدم چشمگیری برداشت اما به هر حال می توان برای کمک به بنگاه های آسیب دیده اقدامات مناسبی را انجام داد. آن هم با در نظر گرفتن اینکه  چرخ اقتصاد کشور وابسته به همین بنگاه های کوچک و متوسط کسب و کار است.

از این رو و  با توجه به میزان درگیری قابل توجه کشور با این ویروس، حالا دولت تذکرات کارشناسان در رابطه با ورشکستگی بنگاه های تولیدی و بیکاری چشمگیر کارگران را  جدی گرفته و در نهایت اقدام به تصویب پرداخت تسهیلات به کسب و کارها کرده است که البته تضمینی برای اجرای آن وجود ندارد. در حالی که اگر این مسئله مورد توجه قرار نمی گرفت، اقتصاد کشور برای همیشه فلج می شد.

شرط رییس جمهور برای پرداخت تسهیلات  

بر همین اساس رییس جمهور حسن روحانی در جلسه اقتصادی کرونا اظهار کرد: از امروز محدودیت‌های جدید اعمال می‌شود. نسبت به کسب و کارهایی که صدمه دیدند مشروط به اینکه کارگری را اخراج نکرده باشند تسهیلات ارزان قیمت در اختیارشان می‌گذاریم که برای این کار برنامه‌ریزی می‌شود.

روحانی اعلام کرد: اگر بنگاهی صدمه دیده و کارگری را اخراج نکرده باشد تسهیلات ارزان قیمتی را در اختیار آنها قرار می‌دهیم. در این زمینه  وزارتخانه های صمت و رفاه و بخش اقتصادی دولت، برنامه ریزی و تعیین  و جدول آن را مشخص می‌کنند و در مجموع   ۷۵ هزار میلیارد تومان را برای این کار مدنظر قرار دادیم. ان شاءالله بانک مرکزی با همکاری بانکها این اقدام را انجام خواهد داد.

وی همچنین افزود:   ۷۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات را با نرخ ترجیحی ۱۲درصد در اختیار بنگاه های خدماتی و تولیدی قرار می‌دهیم و زمان بازپرداخت آن ۲ ساله است.

رئیس جمهور با اشاره به استفاده از صندوق بیمه بیکاری نیز گفت:  علاوه بر این اقدامی که انجام دادیم، مواردی هم لازم است که از صندوق بیمه بیکاری استفاده کنیم.  برای این کار هم رقمی حدود  ۵هزار میلیارد تومان مدنظر قرار دادیم برای اینکه این صندوق بتواند بیمه بیکاری را برای ۳ ماهی که پیش رو داریم پرداخت کند.

البته رییس جمهور در آخرین ذستور خود برای حمایت از مردم و کسب و کارها از پرداخت تسهیلات یک میلیون تومانی به همراه یارانه اردیبهشت ما خبر داده که قرار است اقساط آن با بهره ۴ درصد و از محل خود یارانه پرداختی کسر شود اگرچه این اقدام می تواند بخش اندکی از نگرانی های مردم و صاحبان کسب و کارها را کاهش دهد اما اقساط حدود ۴۵ هزار تومانیاین وام به معنای آنست که از سومین ماه سال یارانه ها که نگاه تعداد زیادی از مردم به دریافت آن است کاهش خواهد یافت . این در حالیست که این حجم از نقدینگی می تواند بازهم به افزایش تورم منجر شود.

همراهی رییس کل بانک مرکزی

پرداخت تسهیلات در حالی از سوی رییس جمهور اعلام شده که معمولا بانک ها در این راستا همکاری چندانی انجام نمی دهند به طوری که در نهایت پرداخت تسهیلات کمکی به واحدهای تولیدی در حد حرف باقی می ماند اما این بار شرایط با روزهای عادی فرق می کند به طوری که رئیس کل بانک مرکزی بلافاصله پس از اعلام خبر پرداخت تسهیلات، این موضوع را تایید کرد و گفت: به بخش های اقتصادی آسیب دیده از کرونا تا سقف ۷۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی با نرخ سود ۱۲ درصد اعطا می شود.

عبدالناصر همتی در یادداشت اینستاگرامی خود اعلام کرد: بانک مرکزی با تامین اعتبار لازم و با همراهی بانک های کشور، این تصمیم مهم را در اسرع وقت عملیاتی و اجرایی خواهد کرد.

وی افزود: بانک های کشور همانطور که در شرایط سخت کرونایی فداکارانه در خدمت مردم بوده و هستند و نزدیک به ۳۰ نفر از  بهترین همکارانشان را در جریان خدمت به مردم از دست داده اند، در این ماموریت نیز که کمک به تداوم رونق تولید کالا و خدمات در کشور و حمایت از کسب و کارهای آسیب دیده می باشد، مسوولیت تاریخی خود را ایفا خواهند کرد. 

لزوم حمایت های به موقع

در همین خصوص حمید حاج اسماعیلی فعال کارگری به «جهان صنعت نیوز» گفت: فعالیت اقتصادی افراد برای حفظ سلامتی خود در بازار‌ها کاهش یافته و  دولت باید در این شرایط حمایت‌های ویژه‌ای از تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی داشته باشد.

به گفته وی،  اگر  این حمایت‌ها به موقع صورت نگیرد و دولت همچون روال گذشته عمل کند، ضربه سنگینی به اقتصاد کشور وارد می‌شود.

این کارشناس معتقد است که اگر دولت حمایت‌های ویژه خود را به موقع آغاز نکند، بخش خدمات آسیب می‌بیند و آسیب به این بخش تاثیر مستقیم در بخش تقاضا و عرضه کالا در بازار خواهد داشت که در حلقه نهایی باعث افزایش قیمت کالا‌های اساسی نیز می‌شود.

به گفته حاج اسماعیلی، در این شرایط دولت می‌تواند از تولید کنندگان در حوزه معافیت یا تخفیف‌های مالیاتی حمایت کند. به این ترتیب هزینه‌های تولید کنندگان کاهش پیدا می کند  و ضرری که به بخش کسب و کار وارد می‌شود، کاهش پیدا خواهد کرد.

حاج اسماعیلی به اقدامات برخی از کشور‌های جهان نیز که درگیر ویروس کرونا هستند اشاره کرد و افزود:  حمایت در قالب مالیات و بیمه از جمله حمایت‌هایی است که دولت این کشور‌ها از بخش تولید و خدمات کرده است.
وی معتقد است که کرونا در  بخش صادرات و تجارت خارجی نیز تاثیر منفی داشته است به طوری که دولت باید راهکار‌هایی را هم در خصوص این موضوع در کشور اجرایی کند که از جمله آن‌ها می‌توان به استخدام چند رایزن تجاری برای پیدا کردن مشتریان بین المللی اشاره کرد.

به گفته این فعال کارگری، تصویب تسهیلات جدید از سوی دولت مثبت ارزیابی می شود اما با توجه به بحرانی که اقتصاد کشور را فرا گرفته است، باید سود این تسهیلات کاهش پیدا کند تا تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی از پس بازپرداخت آن بر بیایند.

فعالیت در بستر فضای مجازی

بر این اساس دولت باید همچنان به دنبال راهکار‌هایی باشد تا از ضرر رساندن ویروس کرونا به کسب وکار و مشاغل جلوگیری کند. در همین خصوص یک کارشناس اقتصادی با اشاره به تاثیر کرونا بر اقتصاد و کسب وکارهای بسیاری از کشورها از جمله چین گفت: ویروس کرونا نه تنها چین، بلکه ایران و بسیاری از کشورهای دنیا را غافگیر کرده اما چین با کنترل شدید و قرنطینه، توانست بر این بیماری غلبه کند و جلوی گسترش کرونا ویروس را بگیرد، تا آنجا که حتی در خانه را روی خانواده‌هایی که همکاری نمی کردند قفل زد و مردم به شکل آنلاین غذا سفارش داده، خدمات خود را دریافت کردند و از طریق دورکاری سرکار حاضر شدند.

علی اصلانی افزود: دولت چین یکسری امکانات برای خانواده ها در مقابله با کرونا فراهم و یک نفر از اعضای خانواده را مسئول خرید مایحتاج کرد که با لباس مخصوص و تجهیزات کامل ضد کرونا از خانه خارج می شد.

این فعال کارگری با بیان اینکه بسیاری از کسب و کارها در چین در بستر فضای مجازی حفظ شدند، افزود: اگر چه اقتصاد چین از کرونا کم ضرر نکرده ولی آنها به دلیل وجود زیرساختهای قوی اقتصاد، بنگاههای تعاونی، فعال بودن شبکه های مجازی و اینترنت و از همه مهمتر استقرار نظام و دولت الکترونیک توانستند در چنین شرایطی دوام بیاورند.

 وی تصریح کرد: هرچه به سمت الکترونیکی شدن برویم، اولین آثار مثبت آن را در تولید و بهره وری داخلی خواهیم دید. شرایط امروز ایجاب می کند که به این سمت حرکت کنیم و نظام یکپارچه الکترونیک را در کشور پیاده سازی کنیم.

دولت های جهان چه کردند؟

مهمترین قربانیان ویروس کرونا تاکنون شرکت‌های هواپیمایی، کشتیرانی، مسافربری، صنعت گردشگری، بازارهای سهام و کسب و کارهای کوچک هستند. بر این اساس اگرچه کارگروهی اقتصادی برای مقابله با خسارات کرونا تشکیل شده است و همچنان در این کارگروه پیشنهادهایی در رابطه با شناسایی آن بخش از فعالیت‌های اقتصادی که بیشترین آسیب‌ را دیده اند از جمله بعضی از مشاغل مخصوصاً مشاغل موسمی و فصلی شب عید که کاسبی خود را از دست داده‌اند، احصاء می شود اما باید برای مقابله هر چه سریع تر با این ویروس از تجربه دیگر کشورهای دنیا نیز استفاده کرد.

تا روز اول فروردین سال ۱۳۹۹ مصادف با ۲۰ مارچ ۲۰۲۰، قیمت نفت به پایین‌ترین مقدار خود ظرف ۱۷ سال گذشته رسید و درخواست برای تجارت کالاها هم کم شد و کشورها بسته به شرایط خودشان دنبال کاستن از خسارت‌های بحران کرونا هستند.

کمک هزار میلیارد دلاری آمریکا

طبق آنچه که نشریه اشپیگل اعلام کرده،  دولت آمریکا برای کمک به کسب‌وکارها و جلوگیری از بحران، ۱۰۰۰ میلیارد دلار کنار گذاشته و دولت بریتانیا هم معادل ۳۸۰ میلیارد دلار وام و تسهیلات ارائه کرده است. دولت چین نیز ۱۶۰ میلیارد یوان (معادل ۲۲ میلیارد دلار) به اقتصاد خود تزریق کرد.

آلمان هم در نظر دارد تا ۴۰ میلیارد یورو جهت کمک به شرکت‌های کوچک و مشاغل آزاد به اقتصاد خود تزریق کند. دولت آلمان تصمیم دارد این مبلغ را جهت کمک به مشاغل آسیب دیده از ویروس کرونا به اقتصاد خود تزریق کند.

نرخ بهره با کمترین سود

بانک مرکزی استرالیا نیز از برنامه‌ریزی برای خرید پنج میلیارد دلار استرالیا ( ۲.۸۷ میلیارد دلار آمریکا) اوراق قرضه به منظور حمایت از اقتصاد این کشور و کاهش آسیب های ناشی از کرونا خبر داد. این برای نخستین بار از زمان بحران مالی ۲۰۰۹ است که این بانک دست به انجام چنین اقدامی می زند.

پیش‌تر نیز بانک مرکزی استرالیا نرخ بهره را به کمترین سطح خود رسانده بود. در واقع کارشناسان انتظار دارند، اقتصاد دو تریلیون دلاری استرالیا امسال تحت تاثیر ویروس کرونا وارد رکود شود.  

همچنین دولت سوییس اعلام کرد که برای حمایت از شرکت ها و کارکنان سوییسی در برابر پیامدهای اقتصادی کرونا، یک بسته حمایتی به ارزش ۳۲ میلیارد فرانک ( ۳۲.۵۶ میلیارد دلار) را در نظر گرفته است. دولت همچنین با عبور شمار قربانیان از ۴۳ نفر، تجمع بیش از پنج نفر را ممنوع اعلام کرد.  

تعویق اقساط بانکی

همچنین صندوق بین‌المللی پول بودجه‌ای ۵۰ میلیارد دلاری را برای کمک‌ به کشورهایی که از ویروس کرونا آسیب دیده‌اند اختصاص داده است.

همچنین در شرق دور، سنگاپور در نظر دارد تا به هر شهروند سنگاپوری مبلغ ۱۰ هزار دلار سنگاپور پرداخت کند اما کارشناسان مطمئن نیستند توزیع نقدینگی به این روش در شرایط کنونی راهکار درستی باشد.

در این میان دولت لبنان علاوه بر اقدامات احتیاطی و دستورالعمل های پزشکی و بهداشتی برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا با اعلام برخی بخشودگی های مالی و مالیاتی سهم خود برای مقابله با این ویروس را افزایش داده است .

از سوی دیگر ایران نیز از صندوق بین‌المللی پول ۵ میلیارد دلار درخواست وام کرده و برای حمایت از مشاغل آسیب‌دیده، طرح‌هایی از جمله تعویق اقساط بانک و وام‌های حمایتی را در برنامه خود قرار داده است.

کمک هواداران فوتبال

در این میان شاهد این هستیم که برخی هواداران تیم های فوتبال در دنیا نیز برای کمک به مشاغل آسیب دیده وارد عمل شده اند. بر همین اساس  هواداران تیم دورتموند آلمان برای کمک به مشاغل آسیب دیده بر اثر شیوع ویروس کرونا، مبلغ ۸۱ هزار یورو کمک کردند.

 رقابت های لیگ فوتبال آلمان بوندسلیگا برای کمک مردم هر شهر کشور آلمان به مشاغل آسیب دیده محله خودشان پس از شیوع ویروس کرونا یک مسابقه دیجیتالی برگزار کرده اند. کاربران می‌توانند در این مسابقه شرکت کنند و عواید حاصل از آن به آسیب دیده گان تعلق می‌گیرد.

هواداران تیم فوتبال دورتموند آلمان برای کمک به مشاغل آسیب دیده شهر خودشان در این مسابقه پیش قدم بوده اند. هواداران زنبور‌ها با شرکت در این مسابقه مبلغی ۸۱ هزار یورویی برای همشهریان متضرر از شیوع ویروس کرونا جمع آوری کرده اند. این مبلغ حدودا معادل یک میلیارد و سیصد و هفتاد میلیون تومان می‌شود.

به طور کلی بر اساس آنچه گفته شد، کشورهای جهان جدی‌تر از قبل به دنبال کاستن تبعات اقتصادی ناشی از کرونا هستند که در این میان ایران نیز باید هرچه جدی تر در این خصوص گام بردارد تا اقتصاد بیمار ایران بیش از این با بحران مواجه نشود.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژه