بنگاههای اقتصادی به کمک دولت بیایند
به گزارش جهان صنعت نیوز: منیره چگینی-سیاست‌گذاری‌های داخلی و وجود تحریم‌ها باعث شده تا وضعیت اقتصادی کشور در شرایط ایجادشده با بحران کرونا دچارتهدیدات بیشتری شود.به اعتقاد کارشناسان کشور دارای اقتصاد داخلی پویا و درون زایی نیست ورشد اقتصادی منفی و پایین آمدن مجموع تولید ناخالص ملی خبر از اوضاع وخیم اقتصاد می‌دهد.
بنیاد هریتیج که یکی از موسسات معتبر اعتبارسنجی در دنیا است در سال ۲۰۱۹ رشد اقتصادی منفی برای ایران پیش بینی کرده است. رشد منفى باعث می‌شود اقتصاد ما کوچکتر شود. ارزش پول ملی کاهش یافته و بودجه تعیین شده تحقق نیابد.
بودجه ده ها هزار میلیارد تومان کسری دارد، هرچند بانک مرکزى که در واقع قلک دولت است از طریق انتشار اسکناس این کسری را جبران خواهد کرد، اما یکی از نتایج این سیاست، تورمی است که در طی سال ایجاد می‌شود یعنی اگر فرض کنیم امروز تورم ۳۰ درصد است که البته در مورد مواد غذایی تورم نقطه به نقطه فروردین ۹۷ تا فروردین ۹۸ در حدود ۸۶ درصد گزارش شده کسرى پنهان بودجه بیشتر قابل درک است.محمود جامساز اقتصاددان در گفت و گویی به سوالات اقتصادی ما چنین پاسخ داده است.
بحران کرونا ،تحریم‍‌های نفتی و صادرات درآمدهای کشور را به خطر انداخته است وبهنظر میآیدآمریکا قصد ندارد در این شرایط از مواضع خود عقب نشینی کند در این صورت وضعیت اقتصادی کشور چگونه خواهد شد؟
فروش نفت ایران با تحریم ها کاهش یافته و بسیاری از کشورهای خریدار نفت ما با تقاضای ومعافیت از آمریکا توقف خرید خود را به تعویق انداخته اند.هشت کشور(خریداران نفت ایران) به مدت ۶ ماه فرصت داشتند و معلوم نیست ترامپ خرید نفتی این کشورها ومعافیت آنها را تمدید کند. ما با بحرانی فروش نفت مواجهیم و نمی دانیم که آقا در آینده مشتریان اصلی نفت همچنان از ما خرید می کنند یا نه با تهدیدهای آمریکا به سوی بازارهای دیگر می روند. مالیات هم یکی دیر از درآمدهای دولت است و یک درآمد مهم در بودجه است اما مالیات‌ها نیز به نحوی به درآمدهای ارزی ما بستگی دارند .البته افزایش‌هایی در برخی هزینه‌ها از جمله عوارض آب و برق و سایر خدمات و محصولات دولتى دیده می‌شود و سهم صندوق توسعه ملی تغییراتی داشته است تا درآمدهاى بودجه افزایش یابد اما به طور مسلم هزینه‌ها قطعیت دارند ولی درآمد‌ها قطعیت ندارند. بخش بزرگی از اقتصاد ما در دست نهادهای غیر پاسخگو است. تاکنون پول نفت نمی‌گذاشت مشکلاتی که ما امروز با آنها روبرو هستیم خود را نشان دهند متاسفانه سیل اخیر نیز هزینه بسیار بالایی را به دولت تحمیل کرد.
کرونا شرایط ایران را بسیار خطرناک تر کرد مدیریت پسا کرونایی در اقتصاد ایران بسیار مهم است چه باید کرد تا اوضاع از این وخیمتر نشود؟
اگر دولت به سرعت به اقتصاد دوران پساکرونا سامان ندهد، شاهد مشکلات بسیار زیادی خواهیم بود. ویروس کرونا بسیاری از کشورها را درگیر خود کرده است و تا این لحظه حدود ۱میلیون و ۳۰۰هزار نفر در سراسر جهان مبتلا شده‌اند. در بعضی کشورها مانند چین به سرعت سیاست قرنطینه در پیش گرفته شد و در کشور ایران رئیس دولت دربرابر این امر منطقی مقاومت کرد و حتی گفت که اسفندماه از ویروس کرونا اطلاع یافته است درصورتی که این ویروس از اوایل بهمن وارد ایران شد. این موضوع نشان می‌دهد که آقای روحانی تا چه‌حد از امور کشور بی‌خبر است و حتی زمانی که خبردار هم شد، گفت هیچ قرنطینه‌ای در کار نخواهد بود. چنین رویکردی باعث شد که ویروس کرونا بیش از پیش در سطح کشور گسترش باید. در چنین وضعیتی کادر درمانی ایران از جمله پزشکان و پرستاران فداکارانه پای کار آمدند و به مداوای بیماران پرداختند که در این میان تعدادی از آنها هم جان باختند. دولت هم با کمبود فزاینده ارز روبه‌رو شد و می‌دانیم وقتی کمبود ارز ایجاد شود تهدیدهای ریالی هم به وجود می‌آید زیرا تولید ما نیازمند ورود بعضی از مواد اولیه از خارج است و وقتی آن مواد اولیه تأمین نشود، بحران ریالی هم پدیدار می‌شود.
پیش بینی رشد اقتصادی پس از کرونا چگونه است ؟
پیش از شیوع ویروس کرونا گفته می‌شد که در سال۹۹ با رشد منفی ۵/۹درصدی روبه‌رو می‌شویم که با توجه به وضعیت پیش‌آمده ناشی از کرونا به نظر می‌رسد این رشد منفی تا ۱۲درصد هم پیش می‌رود و بسیاری از شغل‌ها به دلیل پایین آمدن قدرت تولید و خرید از بین می‌روند. کنترل اوضاع هم به قدری از دست دولت خارج شده است که دلار تا مرز ۱۸هزار تومان پیش رفته و سکه از ۶میلیون تومان عبور کرده است. در این اوضاع ایران درخواست ۵میلیارد دلار وام از صندوق بین‌المللی پول کرده است که چندروز پیش با این درخواست مخالفت شد.دولت اکنون با دو مسئله مهم روبه‌رو است. نخست ریشه‌کن‌کردن کرونا و حفظ جان و سلامت مردم و دوم سامان‌دهی اقتصادی. در حوزه نخست به هر حال با جان‌فشانی پزشکان و پرستاران تا حدی بیماران مداوا می‌شوند؛ هرچند میزان مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در ایران ۵/۶درصد است که این درصد ایران را بعد از کشورهای ایتالیا و اسپانیا در رده سوم مرگ‌ومیر ناشی از این ویروس قرار داده است. در حوزه دوم هم مشکلات بسیاری وجود دارد. اگر قرار باشد تا دست‌ِکم دوماه‌ونیم دیگر ایران درگیر بحران کرونا باشد باید منتظر پیامدهای سخت اقتصادی باشیم که البته از همین حالا بعضی از عواقب آن دیده می‌شود؛ برای مثال مسافرکش‌ها یا دست‌فروش‌ها در همین مدت ضرر قابل توجهی دیده‌اند؛ کسب‌وکارها هم همین‌طور و ما شاهد آن هستیم که صاحبان کسب‌وکارهای کوچک با چک‌های برگشتی مواجه شده‌اند زیرا آنها برای شب عید میزان زیادی کالا خریداری کرده بودند که آنها را نتوانستند بفروشند. بنگاههای کوچک و متوسط هم صدمات زیادی دریافت کردند زیر تقاضا پایین آمد و آنها نتوانستند بدهی‌های بانکی خود را بپردازند. در چنین شرایطی لازم است که دولت بعد از بحران کرونا به اقتصاد کشور سامان دهد و به بنگاههای اقتصادی کمک کند تا زمین نخورند.
در کشورهای دیگر به صاحبان صنایع و کسب و کارهای کوچک وام صفر درصد دادند در ایران هم این اقدام با ۱۲ درصد سود انجام گرفت چرا دولت نمی تواند وام صفر درصد سود بدهد،البته با رد درخواست وام ایران از سوی صندوق بین المللی پول پیش بینی شما در تامین منابع این کمک ها چیست؟
دیگرکشورها به صنایع وصاحبان کسب وکارهای کوچک وام صفر درصد سود میدهند اما در ایران بابت کمک به صنایع وکسب وکارها وام ۱۲ درصد سود میدهند چرا ایراننمیتواند وامصفر درصد سود اعطا کند د رحالی که منابع تامین این مساعدت مالی نامعلوم است؟
آقای روحانی گفته است که وام‌هایی با سود اندک می‌دهیم که منظور او سود اندک ۱۲درصد است که همین ۱۲درصد هم رقم بسیار بالایی نسبت به کشورهای دیگر است و این در شرایطی است که کشور ایران یک کشور اسلامی است و قانون بانکداری بدون ربا در آن جاری است .در حال حاضر ایران نمی‌تواند به راحتی نفت بفروشد زیرا به دلیل تحریم‌ها ما در بازار غیررسمی نفت خود را ارزان‌تر از قیمت واقعی می‌فروشیم و معمولا پول‌های نفتی هم منظم دریافت نمی‌شود؛ بنابراین دولت نمی‌تواند امید چندانی به فروش نفت داشته باشد. شاید بتوان گفت که دولت قادر است از صندوق توسعه ملی برداشت کند. این هم یکی از راه‌های موجود است زیرا یکی از زیرمجموعه‌های این صندوق منابع حساب ارزی است که برای شوک‌های اقتصادی‌های برون‌مرزی پیش‌بینی شده است. ما نمی‌دانیم در این صندوق چه میزان منابع مالی وجود دارد و دولت هم مردم را غریبه می‌داند و شفاف نمی‌گوید که در حال حاضر چه میزان پول از این صندوق وجود دارد.
دولت باید چه اقداماتی پس از کرونا داشته باشد؟
بعد از بحران کرونا دولت با انواع مشکلات اقتصادی روبه‌رو خواهد بود؛ باید به تمام بانک‌ها کمک کند، به بنگاههای اقتصادی آسیب‌دیده وام دهد، زمینه‌ای را فراهم کند تا کارگران اخراج شده به کارهایشان بازگردند تا در نهایت بتواند به اقتصاد ایران جان تازه‌ای بدهد. شاید دولت بخواهد برای انجام همه اینها از بانک مرکزی وام بگیرد که اگر این کار را بکند حجم نقدینگی بالا می‌رود و به تبع آن تورم شدید در کشور شکل می‌گیرد؛ بنابراین دولت هرکاری که می‌خواهد بکند باید پیامدهای تورمی آن را نیز در نظر داشته باشد. به دلیل شرایط نامناسب دیپلماتیک خارجی‌ها تمایلی به سرمایه‌گذاری در ایران ندارند قطعا سرمایه‌گذاری خارجی به دلیل تحریم‌ها امکان‌پذیر نیست، گردشگری ایران هم در حد صفر استوامیدی به احیاء آن نمی توان داشت . شاید یکی از مهم‌ترین راه‌هایی که دولت می‌تواند به آن چشم داشته باشد مالیات است . آن هم نه اخذ مالیات از بنگاههای کوچک وکسبه که از کرونا آسیب دیده اند بلکه اگر دولت می‌خواهد قدری به شرایط اقتصادی ایران سامان دهد باید از آن نهادهای بزرگ مالیات بگیرد زیرا آنها هزاران میلیارد درآمد دارند. حتی اگر نمی‌تواند از آنها مالیات هم بگیرد استقراض کند زیرا آنها اندوخته قابل توجهی دارند.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژه
لینک کوتاه :
