باری که به منزل رسید

به گزارش جهان صنعت نیوز:  این رویکرد آمریکا از یک سو نویدبخش رفع کشمکش اخیر میان ایران و آمریکا است و از سوی دیگر و به ظن برخی رسانه‌های آن طرف آبی؛ آرامش قبل از توفان است. بسیاری از تحلیلگران مسائل بین الملل معتقدند که آمریکایی‌ها از جریان توقیف کشتی‌ایرانی در جبل الطارق درس گرفته و می‌دانند که ایران زیر بار زور نخواهد رفت و آنجا که مقررات و حقوق بین الملل به آن حق داده باشد، به هیچ وجه کوتاه بیا نیست و اقدام متقابل را در هرجایی که دستش برسد، نشان خواهد داد. این گروه از تحلیل‌گران معتقند که آمریکا و ترامپ که در آستانه انتخابات قرار دارد اینگونه خطر نکرده و مانعی در مسیر درگیر کشتی‌های ایران نیز ایجاد نخواهد کرد.

گروه بدبین‌تر اما ماجرای سقوط پهپاد آمریکایی که ابتدا با سکوت  این کشور و واکنش‌ ملایم‌تر از انتظار ما همراه شد و چندی بعد به ترور فرمانده نظامی ارشد ایرانی یعنی سردار سلیمانی ختم شد را یادآوری می‌کنند و معتقدند که شاید دست و پای آمریکا توسط مقررات بین المللی بسته باشد و در این مورد اقدام عملی انجام ندهد اما باید منتظر بود که جایی دیگر و به نحوی دیگر تلافی کند!

اشتباه آمریکا

فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین و کارشناس مسائل بین‌المللی اما با این گروه کاملا مخالف است. او در گفت‌وگویی با «جهان صنعت» ماجرای فروش بنزین به ونزوئلا را با جریان سقوط پهپاد آمریکایی قابل مقایسه ندانست و گفت: « در جریان پهپاد آن پهپاد به طور یقین در حریم هوایی ایران قرار داشت، تجاوی صورت گرفته و در مقابل به آن شلیک شده و سقوط کرده بود. این مساله قابل اثبات – هم از نظر ریاضی و برد موشک و هم زاویه موشک که اگر قدری دورتر بود، موشک ما به آن نمی‌رسید – بود. این ها را می‌دانستند و برای همین آن واکنش را داشتند. در واقع بحث اینکه یک پهپاد را به صورت غیرمجاز به فضای کشوری فرستاده بودند و مورد اصابت موشک قرار گرفت با جریان فروش بنزین به ونزوئلا کاملا فرق دارد».

وی افزود: « فروش بنزین از جهاتی به آن موضوع شباهت دارد اما نه از جهت تهدید آمیز بودن بلکه از این جهت که آمریکا ناچارا کنار کشید. مگر فروش بنزین از سوی ایران به ونزوئلا تحت هیچ یک از قوانین بین المللی و قطعنامه‌های سازمان ملل منع شده بود که آمریکا این تبلیغات را راه انداخت و کشتی فرستاد؟! کدام قطعنامه ایران را از فروش بنزین، نفت یا محصولات پتروشیمی و هر آنچه که آمریکا در تحریم یکجانبه خود قرار داده است، منع کرده است؟! قطعا هیچ کدام. برجام تمام محدودیت‌هایی که وجود داشت را از بین برد.:»

مجلسی با اشاره به اینکه « اگر کشورها، شرکت ‌ها و بانک‌ها با ما معامله نمی‌کنند بحث دیگری است» گفت: « برای پاسخ به این پرسش باید دید که مشکل ما چیست و مشکل آنان چیست؟ این موضوع ناشی از یک منع قانونی نیست. این بحث تمایل به دوستی یا عدم تمایل به دوستی است. آن‌ها از تهدید آمریکا می‌ترسند و آمریکا را به ایران ترجیح می‌دهند. برای همین شاهدیم که حتی هیچ کدام از بانک‌های چینی هم با ما کار نمی‌کنند».

وی در پاسخ به اینکه از سکوت آمریکا در قبال حرکت کشتی‌های ایرانی به سوی ونزوئلا و عملیاتی نکردن تهدیداتش باید چه برداشتی داشت؟ گفت: « آمریکا در اقدام اولیه خود قصد ترساندن ما را داشت و البته آنجا هم اشتباه کرد. به این خاطر که قدرت درست کسانی است که به قول مدیر روزنامه کیهان در سرازیری، بدون ترمز و با تحت گاز می‌خواهند، بزنند چه برسد به جایی که قانون حق با آن‌ها باشد. در ین مساله اما یک هشدار می‌تواند نهفته باشد».

هشدار آمریکا

این کارشناس مسائل بین المللی در تشریح این هشدار آمریکا گفت: « این هشدار هم مبنی بر این است که قصد دارند در آینده برای حمل و نقل دریایی ایران مزاحمت ایجاد کنند. یعنی بلایی که بر سر لییبی آوردند. یعنی ورود و خروج هواپیما و کشتی و … مورد کنترل قرار بگیرد که این هم حرف زور است».

وی همچنین خاطر نشان کرد: « این نکته را مورد توجه قرار دهید که ونزوئلا مورد تحریم کشورهایی آمریکایی است. به یاد آورید که بهانه انگلیس برای توقیف کشتی ما در جبل الطارق این بود که طبق مقررات اتحادیه اروپا کسی نباید به سوریه نفت بفروشد. ما نیز گفتیم که کشورهای اتحادیه اروپا هر طور مایل هستند رفتار کنند اما ایران و سوریه تابع این مقررات نیست. منطق ما در آنجا درست بود و مانع اعمال زور انگلیس‌ها شدیم.  مساله فروش نفت به ونزوئلا شبیه آن موضوع است. برای این تجارت هیچ منع قانونی وجود ندارد».

مجلسی فرستادن ناوهای آمریکایی به کارائیب را نوعی قدرت‌نمایی از سوی آمریکا دانست و گفت: « این حرکت در واقع قدرت نمایی ترامپ بود که سیستم و نظام داخلی آمریکا آن را کنترل کرد. برای اینکه آنجا اینطور نیست که یک دیوانه‌ای با احساس مدیرعاملی بخواهد مملکت را به صورتی که می‌خواهد اداره کنند. سیستم در آمریکا اجازه نمی‌دهد یک نفر به همان راحتی که همکاران خود را اخراج می‌کند در خارج از کشور هم عمل کرده و بگوید چون من زور دارم جلوی فلان کشتی را بگیرید. خود سیستم آمریکا با آن قانونمداری که دارد مانع از این رویه شد».

وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی براینکه هشدار آمریکا برای اعمال نفوذ بر حمل و نقل دریایی ایران را چقدر باید جدی تلقی کرد؟ گفت: « از وقتی که نظام علنا اعلام جهاد کرده و خواسته که جنگ را از جنبه اقتصادی خود خارج کند و صحبت از راه حل نهایی می‌کند، باید این هشدار که آمریکا بخواهد محاصره دریایی و هوایی به نحوی اعمال کند، جدی‌تر تلقی کرد. البته با مقاومت‌هایی مواجه خواهد شد مثلا روسیه که همسایه ما است ممکن است به رفت و آمدهای خود ادامه دهد و آمریکایی‌ها هم ریسک مقابله با او  را نپذیرند اما همانطور که درباره معاملات بانکی و … صورت گرفت و همانطور که بسیاری از فرودگاه‌های اروپایی به ما بنزین نفروختند، ممکن است که اجازه فرود هم ندهند. یعنی به صورت نسبی می‌توانند ارتباطات دریایی و هوایی ما را هم در محاصره قرار دهند».

تشکر مادورو

نگاهی به رویکرد ایران و ونزوئلا در هفته‌های اخیر اما ثابت می‌کند که هیچ یک از دو کشور گوششان به این قبیل هشدارها بدهکار نیست. شاهد این مدعا واکنش مقامات دو کشور به حضور ناوهای آمریکایی در کارائیب بود. مثلا آنجا که حسن روحانی، رییس جمهوری کشورمان در تماس تلفنی امیر قطر با تاکید بر اینکه اگر نفتکش‌های ما در دریای کارائیب یا هر کجای جهان از سوی آمریکایی‌ها دچار مشکل شوند برای آن‌ها مشکل به وجود خواهد آمد، گفت: «همواره حق مشروع دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی و تامین منافع ملی را برای خود قائل هستیم و امیدواریم آمریکایی‌­ها خطا نکنند.»

جالب اینجا است که آمریکا بعد از این اظهارات سکوت پیشه کرد. تنها واکنش آمریکا به این اظهارات و بعد هم رسیدن نخستین نفتکش ایران به ونزوئلا، اظهارات جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق آمریکا بود. او در یک پیام توییتری ارسال محموله نفتی ایران برای ونزوئلا را خطری برای واشنگتن و تمام کشور‌های منطقه آمریکایی جنوبی توصیف کرد و نوشت: « همه ما از مداخله مجدد چین، روسیه، کوبا و ایران در ونزوئلا دچار مشکل می‌شویم. محموله گازی ایران برای کمک مالی به دولت شکست خورده مادورو، هم برای آمریکا و هم برای کشور‌های آمریکایی جنوبی خطرناک است. ما در مخالفت با نفوذ ایران در کنار گوایدو (رهبر شورشیان در ونزوئلا)  ایستاده ایم.»

ناگفته نماند که نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا نیز در پی اوج گرفتن تنش میان واشنگتن و کاراکاس، اعلام کرد کشورش که در انتظار ورود تانکر‌های نفتکش ایران برای تامین سوخت مورد نیازش است و روز پنجشنبه آزمایش موشکی را در جزیره اورشیلا این کشور انجام داده است.

او همچنین پس از ورود ۵ شناور و تانکر حامل سوخت ایران برای کاراکاس، از دولت و ملت ایران بابت همبستگی با مردم ونزوئلا و پشتیبانی از کاراکاس قدردانی و تشکر کرد. او در رسانه‌ی دولتی ونزوئلا گفت: «ونزوئلا و ایران هر دو خواهان صلح هستند و ما حق داریم آزادانه تجارت کنیم.» مادورو از مردم این دو کشور به عنوان «مردمی انقلابی که هرگز در مقابل ستمگری آمریکا زانو نخواهند زد» یاد کرد.

رسیدن این محموله به ونزوئلا برای دیگر کشورهای دنیا نیز اهمیت بسیاری داشت. مثلا کوبا که بولتون از مداخله آن در ونزوئلا ابراز نگرانی کرده بود. میگوئل دیازکانل، رئیس جمهور این کشور با اشاره به ورود نفتکش ایرانی به غرب کاراکاس اظهار کرد که ایران توانسته محاصره جنایتکارانه و غیرقابل قبول آمریکا را درهم بکشند.

اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسی