لزوم تصویب لایحه حمایت از کودکان

سیدحسن موسوی‌چلک * با مصرف مواد مخدر و حالاتی که به فرد مصرف‌کننده دست می‌دهد گاهی مواقع رفتاری را از خودش نشان می‌دهد که فورا از آن پشیمان می‌شود ولی دیگر کاری از دست کسی برنمی‌آید. از قضا طبق شواهد پدر رومینا معتاد و بیکار است. همچنین آزار توسط پدر سابقه داشته است. البته ما هنوز از جزئیات پرونده اطلاعی نداریم و نمی‌دانیم چه اتفاق‌هایی درون آن خانواده رخ داده اما به سادگی می‌توان پنداشت که فضای خانه برای کودکانی مشابه رومینا امن نیست، حال این فضای ناامن برگرفته از رفتار کودک یا یکی از والدین باشد. آنچه اهمیت دارد سرپوش گذاشتن بر قتل‌های ناموسی است. یکی از مواردی که هرچه سریع‌تر باید بر آن تاکید شود تصویب لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان است.

همچنین دولت باید مردم را با منابع اجتماعی آشنا کند. خانواده در چنین شرایطی با کمک منابع اجتماعی باید بتواند تعارضات را مدیریت کند. اگر رومینا با شماره‌های مددکاران و اورژانس اجتماعی آشنا بود در چنین مواقعی ابتدا با آنها تماس می‌گرفت و درخواست کمک می‌کرد شاید این اتفاق برایش رخ نمی‌داد. بنابراین مردم با عدم شناخت از منابع اجتماعی دیگر از ظرفیت‌های موجود استفاده نمی‌کنند و نتیجه آن وقوع اتفاقاتی شبیه قتل یا هر جرم دیگری می‌تواند باشد. لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان که تقریبا ۱۰ سالی در مجلس خاک می‌خورد، امسال هم باید منتظر شد تا ببینیم نمایندگان کاری از پیش می‌برند یا خیر! اگر این لایحه تصویب شود می‌تواند یک پشتوانه محکم برای تمام کودکان باشد. همچنان امیدواریم مجلس یازدهم طلسم این لایحه را بشکند و آن را به قانونی تبدیل کند که قابلیت اجرا داشته باشد. حال امید داریم با تصویب لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان این نوع جنایت‌های دهشتناک توسط نزدیک‌ترین افراد کودکان به آنها صورت نگیرد یا حداقل کمتر شود. گرچه همه این تلاش‌ها هم انجام شود باز هم ما شاهد قتل‌های مشابه اینچنین خواهیم بود زیرا فقر فرهنگ در بسیاری از مناطق ایران خود یک معضل آشکار است که تنها با آموزش و قانون می‌توان آن را اصلاح کرد.

در هر جامعه‌ای که این فرهنگ و روحیه مردسالاری وجود داشته باشد، مردان خود را مالک زنان و دختران خود بدانند چنین قتل‌هایی صورت می‌گیرد. نباید فراموش کرد که قتل‌های ناموسی ریشه در ساختارهای اجتماعی دارد. وقوع این جرم را نمی‌توان به مناطق خاصی نسبت داد. قتل‌های ناموسی به شکل‌های مختلف خود را در جامعه نشان می‌دهد، ولی به طور کلی در بخش‌هایی از جامعه که مدرن‌تر هستند یا امکان طلاق و جدایی زن و مرد فراهم‌تر است، قتل‌های ناموسی هم در آن بخش از جامعه کمتر خواهد بود چون علاوه بر اینکه خیانت زن در فرهنگ مردسالار یک خیانت نابخشودنی است طلاق گرفتن زن نیز، هم برای خانواده زن و هم برای خانواده مرد مشکل‌ساز است. در نتیجه در جوامعی که امکان طلاق فراهم نیست و فرهنگ جامعه این اجازه را به زن و مرد نمی‌دهد که جدا شوند و طلاق و جدایی به عنوان یک ننگ و داغ اجتماعی بر چهره زن و مرد زده می‌شود، گاهی این عامل نیز می‌تواند مشکل‌ساز باشد و در جامعه‌ای که این تصور وجود دارد، قتل‌های ناموسی می‌تواند بیشتر باشد تا در جامعه‌ای که راحت‌تر با امر طلاق کنار بیاید.

البته هر دلیلی که در حوزه مربوط به روابط زنان یا حق زنان به وجود آید، با واکنش‌های منفی بسیاری هم از سوی برخی از زنان سنتی و هم با واکنش منفی اکثر مردان مواجه می‌شود ولی اگر روی این تحقیقات بحث شود، می‌توانند به شکل منطقی انجام شود تا اینکه کل بحث را نادیده بگیریم و در این زمینه سکوت اختیار کنیم. به نظر من تغییر یا عدم تغییر آنها باید در یک فضای گفت‌وگویی به وجود آید که مخالفان و موافقان بتوانند صحبت کنند تا تصمیم درستی از سوی جامعه گرفته شود. در آخر بهتر است پدران عزیز برای حل هر معضلی در خانواده به منابع اجتماعی رجوع کنند و از مددکاران و مشاوران رایگان کمک بگیرند نه اینکه همانند دوران قرون‌وسطایی دختران خود را به قتل برسانند.

* رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران