زاگرس در یک قدمی نابودی
به گزارش جهان صنعت نیوز: در برخی نقاط دیگر کشور نیز همچون گلستان، کاشان، البرز، آذربایجان‌شرقی و… هشدار درباره وقوع آتش‌سوزی داده شده است. این در حالی است که عوامل انسانی علت ۹۵ درصد آتش‌سوزی‌های جنگل و مراتع است. اختلافات قومی، دامداران و کشاورزان، سهل‌انگاری گردشگران دلیل اصلی آتش‌سوزی‌هاست. حال از هفته گذشته تاکنون ۵۰ فقره آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع ایران رخ داده و ۷۰۰ هکتار از جنگل‌های کشور به خاکستر تبدیل شده است.
«وزارت دفاع برای مهار آتش‌سوزی‌های جنگلی کشور بالگرد اعزام نمی‌کند.» این گفته مداوم مسوولان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور است که در یک هفته گذشته بار‌ها شنیده شد و به جایی هم نرسید. زمانی هم که فرستاده فقط یک بار بر فراز آتش می‌رود و بعد به دلیل عدم سوخت کافی باز می‌نشیند!
دولت باید وضعیت اضطراری اعلام کند. نیروهای نظامی همچون ارتش و سپاه باید آماده‌باش باشند و با تجهیزات خود وارد عمل شوند. وضعیت قرمز است.
همچنین روز شنبه سازمان برنامه و بودجه کشور، با توجه به افزایش گرمای هوا و بالا رفتن احتمال آتش‌سوزی جنگل‌های کشور با دستور «محمدباقر نوبخت» ۱۵ میلیارد تومان برای تامین امکانات ضروری و تجهیزات مناسب و خدمات پروازی برای اطفای حریق هوایی جنگل‌ها و مراتع کشور در جهت پیشگیری از بروز حوادث پیش‌بینی نشده و کاهش روند آسیب‌پذیری پوشش جنگلی ایران تخصیص یافت.
زاگرس عمدی آتش گرفته!
سعید انصاریان، فعال محیط‌زیست جنگل‌های زاگرس، درباره آتش‌سوزی‌های اخیر در هفت نقطه به «جهان‌صنعت نیوز» گفت: بنده از مردم محلی منطقه شنیدم دو تا دامدار به دلیل اختلافات شعله آتش را روشن کردند که از خوزستان شروع شده و نزدیک به ۳۰ کیلومتر پیشروی کرده است. در حال حاضر منطقه زاگرس انبار باروت است و در شرایط مثلث آتش قرار دارد، سه ضلع کامل است یعنی اکسیژن، گرما و علفزارهایی که در بارندگی‌های مرغوب زمستان و بهار روییدند حال کاه شدند و با اندک عامل حرارتی ممکن است فاجعه‌ای رخ دهد.
در اینکه صددرصد عوامل آتش‌سوزی‌ها انسانی است شکی نیست، حال ممکن است سهوا یا عمدا باشد از جمله آتش زدن مزارع بعد از درو یا حتی سهل‌انگاری در تفریحات شبانه. حال همانند گذشته آتش گسترش پیدا کرده زمانی که در مرحله‌ای است که می‌شود مهارش کرد به دلیل نبود امکانات کافی و حتی اولیه‌ای که خود بومی‌های بتوانند آتش را مهار کنند هم وجود ندارد. البته در حال حاضر هم بومی‌ها منطقه به همراه محیط‌‌بانان با شاخه‌های تر همان درختان که می‌سوزند سعی می‌کنند آتش را مهار کنند. تنها مردم بی‌گناه در صحنه‌اند، اگر آتش ابعاد کوچکتری داشت امکان مهار به این شکل وجود داشت اما وقتی آتش وسعت می‌گیرد و باد هم بر آن مسلط است دیگر کنترل آن غیرقابل ممکن است.
وی افزود: وقتی حجم آتش از کنترل خارج می‌شود، تازه آن زمان رسانه‌ها دست به کار می‌شوند و محیط‌زیست هم متوجه وضعیت اسفناک منطقه می‌شود. این نشان‌دهنده چرخه معیوب محیط‌زیست است چراکه در ابتدای امر باید محیط‌زیست به داد جنگل‌ها و مراتع برسد نه آخرین نفر! حال که بعد از مدت طولانی مطلع می‌شوند، هیچ امکاناتی برای مهار آتش ندارند. همه این عوامل دست در دست هم می‌دهد تا فاجعه‌ای مثل دشستان، خائیز، گچساران و زاگرس اتفاق بیفتد. مساله همانند خائیز که مدیریتش با محیط‌زیست است، خود محیط‌‌بانان دست خالی وارد عمل شدند.
چنین آتشی که هشت نقطه کشور را دربر گرفته برای مهار آن یک بالگرد وجود ندارد با وجود اینکه مرز دو استان خوزستان و کهگیلویه‌و‌بویراحمد، است. هیچ ارگانی هم زیر بار مهار این آتش‌سوزی نمی‌رود. سازمان محیط‌زیست و منابع طبیعی هرساله با بحران سوختن جنگل‌ها مواجه‌اند اما وقتی آتش خاموش می‌شود انگار از اول چنین آتشی نبوده و به دست فراموشی سپرده می‌شود. دیگر یادشان می‌رود برای سال بعد تجهیزات را کامل کنند. هنوز تابستان آغاز نشده اگر با این روند چاره‌اندیشی نشود و از چنین آتش‌سوزی‌های عبرت نگیریم و سریعا یک عمل پیشگیرانه‌ای آغاز نشود ما دو ماه دیگر شاهد فجایع غیرقابل جبرانی خواهیم بود.
درخت بلوطی دیگر وجود ندارد!
انصاریان درباره تصاویر فرار گله‌های گراز از منطقه گفت: متاسفانه تصاویر دلخراشی از منطقه دست به دست می‌شود که یک دسته از گله‌های گراز و کله‌قوچ‌ها به سمت مکان‌های امن یعنی پایین‌دست پناه می‌برند که اتفاقا شهر برای این دست حیوانات امن نیست زیرا شکارچیان در این مواقع از فرصت استفاده و همه را شکار می‌کنند. گرچه برخی از حیوانات همانند کبک‌ها گیر افتادند و سوختند. همچنین درختان بلوطی که امسال در آنجا کاشته شده ۱۰۰ سال دیگر تازه هم‌اندازه درختانی می‌شوند که در حال حاضر در آنجا می‌سوزند. به عقیده بنده دولت هیچ انگیزه‌ای برای مهار آتش‌سوزی‌های اخیر ندارد. البته ممکن است آنها هم دلایل خودشان را داشته باشند اما باز این مردم هستند که در میدان حضور دارند.
وی افزود: از زمانی که یک بلوط را در خاک می‌کاریم تا وقتی که آن بارور شود حدود ۴۰ تا ۶۰ سال طول می‌کشد. تاکنون ۲۰ میلیون از درخت‌های زاگرس نابود شده است. اکنون منطقه‌ای که در حال سوختن است دیگر امکان کاشت هیچ گیاهی در آن وجود ندارد و باید کاشت مصنوعی در آن انجام داد. همان درختان انگشت‌شمار کهنسالی هم که وجود داشته، تاکنون سوخته است. البته در این جور مواقع خلأ نقش رسانه‌های غول‌پیکری همانند تلویزیون بسیار به چشم می‌آید.
پاسکاری مسوولان
این فعال محیط‌زیست درباره پاسکاری مسوولان گفت: انگار سازمان محیط‌زیست آخرین نهادی است که نسبت به این موضوعات واکنش نشان می‌دهد. در کل به عقیده بنده چرا باید سازمان محیط‌زیست و جنگل‌ها و مراتع از هم جدا باشند؟ مگر وظایف این دو با هم تفکیک‌پذیر است؟ حال که هست باید کار هر دو بیشتر شود نه اینکه امور را به هم پاسکاری کنند و منطقه حفاظت‌شده‌ای همانند خائیز در آتش بی‌مسوولیتی این افراد بسوزد. گرچه این سازمان‌ها به لحاظ بودجه‌ای هم بی‌دفاع‌اند و از پس حقوق نیروهای خودشان هم برنمی‌آیند. انگار هیچ مانور، پیش‌بینی و آموزشی به این افراد داده نشده، حتی طرحی برای چنین مواقعی ندارند.
وی افزود: تنها راهکار مهار این نوع آتش‌سوزی‌ها ارائه یک طرح جامع و کامل است که در آن آموزش، تجهیز نقاط حادثه‌خیز برای پیشگیری از وقوع حوادث و در کنار آن سازوکار مدیریت بحران ویژه‌ای تدوین کند. در آن زمان می‌توان امیدوار بود که شاید بشود کاری پیش برد. البته در حال حاضر مدیران بی‌کفایتی بر سر کار‌ند و در اصل ماشین امضای پروژه‌های ضدمحیط‌زیستی هستند نه مدیران دلسوز و لایق. برای هماهنگی یک بالگرد که تنها یک بار از زمین بلند شد و به دلیل کمبود بنزین فورا نشست هزاران نفر هماهنگی کردند تا فقط بیاید وارد منطقه شود اما هیچ کاری از پیش نبرد و بازگشت.
مسوول این آتش‌سوزی‌ها
انصاریان گفت: تنها مسوول این آتش‌سوزی‌ها دولت دستپاچه، بودجه ناکافی و عدم هماهنگی دستگاه‌های دولتی است.
محیط‌زیست تجهیزات ندارد!
محمد درویش، فعال محیط‌زیست درباره آتش‌سوزی‌های زاگرس به «جهان‌صنعت» گفت: این ماجرا قدمت زیادی دارد. سازمان‌های محیط‌زیست و منابع طبیعی باید برخوردار از یگان‌های مجهز و اطفای حریق باشند. اما متاسفانه در کشور ما به این مطالبه بهایی داده نمی‌شود و ما هنوز یگان مجهزی برای اطفای حریق هوایی نداریم. حتی از ابزار لازم برای اطفای حریق زمینی هم برخوردار نیستیم. نه اینکه تلاش کردیم تا حرکت‌های مردمی را برای این جور مواقع ساماندهی کنیم تا در چنین بزنگاه‌های وارد میدان شوند.
سازمان محیط‌زیست کفش ضدحریق هم به اندازه کافی ندارد. همچنین هواپیمای ویژه اطفای حریق جنگل‌ها برای مناطق صعب‌العبور نداریم. ما حتی هیچ فیلم آموزشی برای مردم تهیه نکردیم تا بدانند در آغاز فصل گرما یعنی خرداد ماه بیشتر از قبل رعایت کنند. به طور کل هر سال که آتش به جان درختان می‌افتد برخی مسوولان شعار‌هایی می‌دهند و باز بعد از مدتی به فراموشی سپرده می‌شود تا سال بعد.
وی افزود: مناطقی همانند زاگرس جنوبی که طعمه آتش شده به خاطر تغییرات اقلیمی میانگین ریزش‌های آسمانی کاهش یافته، تغییر کاربری اراضی شدیدتر شده است. حال اگر این درختان از بین رود امکان بسیار ضعیفی وجود دارد که دوباره برویند. با این آتش‌سوزی‌ها عملا زاگرس را از دست داده‌ایم. زیرا با این شرایط بارندگی‌ها با فشار بیش از حد دام و تخریب قاچاقچیان درخت دیگر بازپروری درختان بلوط و… در آن منطقه بسیار سخت است.
درویش درباره از بین رفتن حیوانات منطقه گفت: متاسفانه حیوانات از ترس و هراس فرار کردند و به مناطق شهری پناه آوردند، در صورتی که شهر برای هیچ حیوانی ایمن نیست. حال برخی از این حیوانات در جاده تصادف می‌کنند و برخی دیگر شکار می‌شوند. به خصوص نوزادان و توله‌های حیوانات که نمی‌توانند همپای دیگران فرار کنند این‌ها باقی می‌مانند و در آتش می‌سوزند. به طریقی زیستگاه حیوانی و طبیعی زاگرس نابود شده است.
جنگل‌ها در آتش سوختند
سرهنگ علی عباس‌نژاد، فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، گفته آتشی که هفته گذشته به جان ۷۰۰ هکتار از جنگل‌های ایران افتاد در چهار منطقه وسعت پیدا کرد که در گچساران، خائیز، بهبهان و بوشهر افزایش یافت.
او گفت: در دشتستان بوشهر دو روز است که آتش به جان جنگل افتاده و نیاز به اطفای هوایی حریق به‌دلیل صعب‌العبور بودن منطقه است که متاسفانه بالگرد برای اطفا نداده‌اند و تنها یک فروند بالگرد برای هلی‌برد نیرو به این منطقه اختصاص یافت. سرهنگ عباس‌نژاد افزود: وزارت دفاع که بحث هماهنگی بالگرد‌ها را انجام می‌دهد، معتقد است باید مطالبات دولت به آن وزارتخانه پرداخت می‌شد که نشده است.
آنها گلایه دارند که سازمان برنامه و بودجه اعتبار انباشت شده‌شان برای اطفای حریق جنگل‌ها را پرداخت نکرده است. به گفته فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، به‌نظر می‌رسد سازمان برنامه و بودجه در پرداخت نکردن این مطالبات تعمد دارد وگرنه مگر می‌شود هیات‌وزیران دستور پرداخت این مطالبات را داده باشد و این دستور در سازمان برنامه و بودجه اجرا نشود؟
در یک هفته گذشته عرصه وسیعی از رویشگاه‌های جنگلی ایران طعمه آتش شد. اختلاف بر سر تامین اعتبار ۲۰ میلیارد تومانی برای پرداخت مطالبات معوق به منظور اعزام بالگرد‌های اطفای حریق در عرصه‌های طبیعی کشور بالا گرفته و قربانی این اختلاف، انفال و منابع طبیعی کشور شد.
منطقه حفاظت شده خائیز با مساحتی بیش از ۳۳ هزار هکتار در ۱۵ کیلومتری دهدشت قرار دارد و از جنوب به بهبهان، از شرق به پل پادوک در خیرآباد گچساران و از غرب به سد مارون متصل می‌شود. این منطقه گرمسیری به دلیل غارها و چشمه‌سارهای متعدد، پوشش گیاهی و جانوری متنوع و چشم‌اندازهای طبیعی محبوب طبیعت‌دوستان و گردشگران است.
انواع درختان از جمله بلوط و گیاهانی چون خارشتر، یونجه وحشی، گون، اسپند، شیرین‌بیان، آویشن و گل‌های مختلف در این منطقه رشد می‌کنند. پلنگ، کاراکال و پرندگانی مانند جغد شاخدار و جغد ماهیخوار هم در این منطقه زندگی می‌کنند و مطلوب‌ترین زیستگاه کل و بز در ایران است. خائیز از سال ۱۳۷۷ به عنوان منطقه حفاظت شده ثبت شده است.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :