تزاریسم پنهان در قالب جمهوری پوتین
مهدی مطهرنیا * فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی سوسیالیستی در سال ۱۹۹۰ بارقه‌های امید را در بین مردم روسیه و دیگر ایالات پیوسته اما استقلال‌یافته از اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در جهت حصول به نظام‌های دموکراتیک روشن کرد، ولی ورود آنها به مرحله گذار با بحران‌ها و فراز‌ونشیب‌های گوناگون تاریخی همراه بوده و هنوز این بحران گذار سایه خود را بر این منطقه و به ویژه خود روسیه افکنده است.
روی کار آمدن گورباچف، بعد از او یلتسین و سپس پوتین، سه‌گانه‌هایی را نشان می‌دهد که نگرش‌های متفاوتی را شکل و محتوا بخشیده‌اند و اکنون پوتین سودای آن را دارد که به عنوان رییس‌جمهور مادام‌العمر تزاریسم پوتینی را در قالب یک جمهوری تهی‌شده از محتوای دموکراتیک حاکم کند و با ایجاد هیجان‌های نظامی و تحریک احساسات میهن‌پرستانه با جهت‌گیری‌های ناسیونالیستی زمینه‌هایی را ایجاد کند که بتواند با سهولت بیشتر دیکتاتوری مسکو را گسترش دهد و تا پایان عمر خود بتواند به عنوان رییس‌جمهور مادام‌العمر با دستکاری در قانون اساسی بر مسکو حاکم باشد.
او دیگر حتی نمی‌تواند رهیافت پوتین-مدودف را دنبال کند. این معنا نشان می‌دهد که او در میان نزدیکان خود دچار نوعی تردید است و دیگر نمی‌تواند به مهره‌ای آن اندازه نزدیک به خود مانند مدودف ایمان داشته باشد یا فردی را در میان نزدیکان خود یابد که بتواند در نبرد قدرت با او پاسکاری کند.
او اکنون مرد قدرتمند مسکو اما تنهاست و تلاش دارد با ایجاد یک حرکت میلیتاریستی با رویکرد سیاسی اهداف خود را دنبال و با تکیه بر رژه روز پیروزی در روسیه خود را به عنوان فرد قدرتمندی که می‌تواند ثبات را در دوران گذار برای ملت روسیه به همراه آورد معرفی کند و به این ترتیب با تحریک احساسات، آرای مربوط به قانون اساسی و رای به اصلاحات ایجاد یک حکومت تزاریستی پنهان در قالب جمهوری پوتینی را فراهم سازد. این هدفی است که پوتین دنبال می‌کند، بنابراین باید دید مردم روسیه راضی هستند بار دیگر تن به یک نظام اقتدارگرای فاشیستی در قالب جمهوری پوتینی بدهند یا اینکه بار دیگر حرکتی را انجام خواهند داد که شگفتی‌ساز باشد. انجام این حرکت بی‌تردید در قالب انتخابات صورت نخواهد گرفت چراکه در رژیم‌هایی مانند رژیم حاکم بر مسکو در دوره پوتین، انتخابات بیشتر نمایشی برای مشروعیت بخشیدن به جهت‌گیری‌های اقتدارطلبانه شخص اول کشور محسوب می‌شود نه آنکه در خدمت گسترش دموکراسی باشد. از این رو به انتخابات آینده از منظر دموکراتیک امیدی نیست بنابراین باید گفت او از حالا جشن بزرگی برای رسیدن به یک قدرت بی‌انتها در عمر خود برگزار کرده و پیشاپیش تلاش دارد این پیروزی را در قالب رژه بزرگ ارتش روسیه جشن گیرد و فضای موجود را به سمت این پیروزی متمایل کند.
* کارشناس مسائل بین‌الملل
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :