حال ایران خوب است؟

محمدصادق جنان‌صفت  * هر ایرانی دلسوز به این مرز و‌ بوم و این سرزمین شگفت‌انگیز که ارزش داشتن یک سرزمین آباد و شاد با شهروندانی سرزنده و چشم‌اندازی روشن را نیک می‌داند، این روزها از خود می‌پرسد آیا حال سرزمین‌مان خوب و خوش است؟ پاسخ به این پرسش بسیار دشوار است و روزگار نیز به گونه‌ای است که باید با دیدن همه گوشه و کنارها به این پرسش جواب داد. بدیهی است دادن پاسخ کلی که بله حال ایران خوب و خوش است و چرا باید بد باشد یا اینکه ایران حال و روز خوشی ندارد نیز دردی را درمان نمی‌کند اما از هیچی بهتر است.

علاوه بر این باید برای پاسخ به این پرسش جداسازی‌هایی را انجام داد و از زاویه‌های گوناگون به این داستان نگاه کرد. بدون چون و چرا پاسخ درست به این پرسش بدون نظرسنجی کارشناسانه، غیرجانبدارانه و گردش آزاد اطلاعات و پرسشگری از اکثریت شهروندان سخت و ناممکن است. نکته مهم این است که پرسش نیز باید با دقت کارشناسانه و دقیق طرح و ارائه شود. به طور مثال ممکن است برخی و گروهی از پرسش‌شوندگان بپرسند حال ایران نسبت به چه دوره‌ای را می‌پرسید؟

نسبت به دهه ۱۳۷۰؟ نسبت به دهه ۱۳۸۰؟ گروهی نیز ممکن است در پاسخ به پرسش یادشده بگویند حال خوش یا ناخوش ایران را در برابر کدام سرزمین و شهروندان کدام کشور می‌پرسید. آیا به طور مثال حال ایرانیان و ایران را نسبت به شهروندان و کشور ونزوئلا یا کره‌شمالی می‌پرسید یا شیلی و کره‌جنوبی؟ گروهی نیز می‌پرسند حال ایران را از نظر اقتصادی می‌پرسید یا سیاسی؟ به این ترتیب می‌توان دریافت که پرسش یادشده ابعاد و زوایا و گوشه و کنارهای پرشماری دارد که باید به دقت بررسی شده و روزی از شهروندان پرسیده شود.

اما تا روزی که این پرسش با شهروندان در میان گذاشته شود می‌توان نوشت گروهی از شهروندان و نیروهای سیاسی در برابر این پرسش ترش کرده و به ویژه اگر پرسش از سوی کسانی باشد که منتقد روزگار امروزند بدون چون و چرا می‌گویند حال ایران خوش و خرم است و حتی طرح این پرسش را نادرست می‌دانند. اما همین گروه‌های شهروندی و نیروهای سیاسی روزانه ده‌ها خبر و گزارش از بداحوالی ایرانیان سراسر کشور و از خاور و باختر ایران می‌دهند و البته همه این ناخوشی‌ها را دستاورد دولت مستقر دانسته و می‌گویند همه شاخ و برگ و ریشه تهیدستی و نابرابری و رانت و فساد در این دولت پدیدار شده‌اند.

از سوی دیگر شماری از گروه‌های شهروندی و نیروهای سیاسی و گروه‌های مرجع فکری باور دارند حال ایران دست‌کم از نظر کسب‌وکار و روزی و معیشت شهروندان خوش نیست. این گروه با مقایسه ایران امروز و ایران دهه ۱۳۸۰ و با استناد به آمارهای رسمی می‌گویند درآمد سرانه ایرانیان در روستا و شهرها و قدرت خرید آنها سقوط کرده است. این گروه باور دارند ایران در مقایسه با کشورهایی مثل ترکیه و کره‌جنوبی دست‌کم از نظر اقتصادی در موقعیت نااستواری قرار دارد و در برابر پیشرفت آنها در رشد درآمد سرانه، در رشد صادرات، در به دست آوردن تکنولوژی و در به دست آوردن سهم بیشتر از اقتصاد جهانی درجا زده است. کاش روزی برسد که با سربلندی بگوییم حال ایران واقعا خوب است.