بایدن بدون توجه به فشار اسراییل و عربستان به وعده‌اش عمل کند
محمدجواد جمالی‌نوبندگانی * دوره ریاست‌جمهوری چهارساله دونالد ترامپ که دو سال پیش به طور یکطرفه از توافق برجام خارج شده بود، به اتمام رسید و جو بایدن رقیب دموکرات او جایگزینش در کاخ سفید شد؛ چهره‌ای که وعده داده بود در صورت پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به برجام برمی‌گردد. حالا که این اتفاق افتاده، توقع می‌رود علاوه بر بازگشت به برجام همه تحریم‌هایی که به طور ناجوانمردانه در حق ملت ایران اعمال کرده است را بردارد چراکه بازگشت به برجام بدون لغو تحریم‌ها از نظر جمهوری اسلامی ایران ارزشی ندارد.
در این باره رییس‌جمهوری اعلام کرد توپ در زمین آمریکاست و طبق وعده بایدن، باید ضمن برداشتن تحریم‌ها به برجام بازگردد. ولی نکته‌ای که وجود دارد این است که بایدن هم از طرف خود برای بازگشت به برجام شروطی را تعیین کرده است که از نظر جمهوری اسلامی ایران قابل پذیرش نیست. البته توافق برجام زمانی امضا شده که آقای بایدن معاون رییس‌جمهوری آمریکا بوده و هر آنچه در برجام آمده، مورد تایید او هم بوده است. پس در این صورت اولین ایرادی که به بایدن وارد است این است که با تعیین شرط و شروط برای بازگشت به برجام به همان سمتی می‌رود که ترامپ رفته بود یعنی آقای بایدن هم به نحوی در حال خلف وعده است.
نکته دیگر اینکه هم آمریکایی‌ها و هم اروپایی‌ها و هم سازمان انرژی اتمی و همه کسانی که ناظر بر برجام بوده‌اند، اذعان دارند که ایران به همه تعهدات برجامی خود یکجا عمل کرده است و یکی از ایراداتی که منتقدان برجام بیان می‌کنند، این است که چرا ما به همه تعهدات برجامی خود عمل کرده‌ایم در حالی که اروپا و آمریکا تعهدات‌شان را اجرا نکرده‌اند و حالا توقعی بیجا برای آنها ایجاد شده است.
بنابراین زمانی که ما به همه تعهدات برجامی خود عمل کردیم و آمریکا از برجام خارج شد، اروپایی‌ها هم در قبال برجام فقط گفتاردرمانی کردند. حتی طبق گفته آقای ظریف بعد از خروج آمریکا از برجام، اروپایی‌ها برای اینکه ایران را در برجام نگه دارند، ۱۸ تعهد مکتوب امضا کردند ولی به هیچ‌یک از آنها عمل نکردند. پس بهتر است تیم آقای بایدن بدون اینکه از اسراییل و عربستان و امارات تاثیرپذیری داشته باشد، به همه وعده‌هایی که داده، بدون پیش‌شرط عمل کند.
البته یکی از مشکلاتی که در دوران دموکرات‌ها با آن مواجه بودیم، این بود که اعلام می‌کردند برای تجارت با ایران مشکلی ندارند ولی از طرفی وزارت خزانه‌داری آمریکا در پشت پرده با همه کشورهایی که با ایران رابطه تجاری داشتند، تشکیل جلسه می‌داد و آنها را بین تجارت با ایران و آمریکا مجبور می‌کرد تنها یکی را انتخاب کنند. این کار برای تجارت ایران مشکل‌ساز شد. در حالی که در برجام آمده است هیچ اقدامی که مانع از اقدامات تجاری ایران شود، طرفین نباید انجام دهند. ولی در پشت صحنه این کار را علیه ما انجام می‌دادند و خسارات زیادی بر ما تحمیل کردند.
نکته بعدی این است که تحریم‌هایی که ترامپ علیه ما اعمال کرده تا روزهای آخر قدرتش بر مبنای مبارزه با تروریسم اعمال شد که کار را مشکل خواهد کرد. ولی با توجه به اینکه اکثریت کنگره را دموکرات‌ها در اختیار دارند، باید با بایدن همراهی کنند و این‌طور نباشد که اقدامات ترامپ به عنوان یکی از ابزارهای اعمال فشار آمریکا در مقابل جمهوری اسلامی ایران استفاده شود.
ما برجام را در قبال چشم‌پوشی از برخی حقوق‌مان مثل حق غنی‌سازی ۲۰ درصد و محدودیت‌هایی که در بازه‌های زمانی مختلف بود، پذیرفتیم که یک فضای باز سیاسی و اقتصادی و روابط تجاری در منطقه و نظام بین‌الملل داشته باشیم. همچنین برجام نام مشخصی دارد؛ «برنامه جامع اقدام مشترک» ولی هیچ اقدام مشترکی انجام نشده است.
اگر آمریکایی‌ها با کمک اروپایی‌ها بخواهند مباحث منطقه‌ای و امنیتی و نظامی را ذیل برجام قرار دهند و با این شروط جلو بیایند، از نظر جمهوری اسلامی ایران قابل پذیرش نیست و نشان می‌دهد آنها با وعده بازگشت به برجام صرفا می‌خواهند فشار بین‌المللی را بر ایران افزایش دهند یا می‌خواهند چون در برجام حضور دارند، مکانیسم ماشه را علیه ما فعال و از حضورشان در برجام سوءاستفاده کنند، پس باید مراقب باشیم.
* نایب رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :