پرواز مشکوک بر فراز تهران

به گزارش جهان صنعت نیوز: شامگاه شنبه، حوالی نیمه‌شب خبری در شبکه‌های اجتماعی پیچید مبنی بر آنکه ساکنان تهران صدای آژیر خطر را شنیده‌اند. بلافاصله فیلم‌های مربوط به این حادثه در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و پس از آن به فضای رسانه‌ای کشور راه یافت؛ فیلم‌هایی که همگی شنیده شدن صدای آژیر را تایید می‌کردند.

به نظر می‌رسید آژیر در مناطق غربی تهران، به خصوص حوالی بلوار مرزداران شنیده شده باشد؛ صدایی که ابتدا هیچ مقام رسمی از علت آن سخن نگفت و منابع غیررسمی علل گوناگونی را از حملات سایبری گرفته تا پرواز ارتفاع پایین هواپیماها بر فراز تهران برای آن برشمردند. به گزارش تسنیم، پس از به صدا درآمدن صدای آژیر در غرب تهران برخی خبرهای غیررسمی حاکی از انفجار در یکی از ترانس‌های توزیع برق بود که تا این لحظه پیگیری‌ها نشان می‌دهد در بخش توزیع برق تهران هیچ انفجاری در ترانس‌های پایتخت رخ نداده است.

همچنین پیگیری‌ها از شرکت‌های آبفای تهران و شرکت توزیع برق تهران بزرگ حاکی از این است که یکی از آژیرهای سازمان مدیریت بحران کشور به دلیل نشت آب باران، دچار اتصالی شده و برای لحظاتی به صدا درآمده است.

 اما همزمانی این اتفاق با یک رویداد، سبب شد تا نگرانی مردم دوچندان شده و بالطبع شایعات نیز فرصت پروبال پیدا کنند. همزمان با شنیده شدن صدای آژیر، پرواز استانبول-تهران هواپیمایی ترکیش‌ایرلاینز که در حال پرواز حوالی فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) تهران بود، به سمت باکو تغییر مسیر داد.

پروازی که بازگشت

پرواز شماره Tk874 هواپیمایی ترکیش‌ایرلاینز، ساعت ۲۰:۴۷ دقیقه به وقت محلی پس از ۱۷ دقیقه تاخیر استانبول را به سمت تهران ترک کرد. این پرواز که توسط یک فروند ایرباس A321 نئو به شماره ثبت (رجیستر) TC-LSJ انجام می‌شد، بنا بود ساعت ۱۲:۰۵ در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) به زمین بنشیند، اما پس از نزدیک شدن به این فرودگاه در هولدینگ فرود قرار گرفت و پس از ۴۰ تا ۵۰ دقیقه چرخیدن حوالی فرودگاه بین‌المللی تهران، به سمت باکو تغییر مسیر داد. این هواپیما پس از اینکه به سلامت در فرودگاه حیدر علی‌اف باکو به زمین نشست، ساعت ۳:۵۷ بامداد این فرودگاه را به مقصد تهران ترک کرد و نهایتا در ساعت ۴:۳۲ بامداد در فرودگاه امام خمینی (ره) فرود آمد. تمامی مسافران پرواز، در نهایت به تهران منتقل شدند. اما پرواز بازگشت به استانبول با تاخیر انجام شد، چراکه خدمه پرواز بیش از زمان مجاز در ماموریت بوده و به اصطلاح اور دیوتی شده بودند. بنابراین این هواپیما در نهایت پس از استراحت خدمه، تهران را به سمت استانبول ترک کرد.

مقامات ایرانی بلافاصله علت تغییر مسیر این پرواز به سمت باکو را شرایط بد آب‌وهوایی در اطراف فرودگاه امام خمینی (ره) اعلام کردند، اما همزمانی این رویداد با شنیده شدن صدای آژیر در تهران و فرود چندین هواپیمای دیگر در فرودگاه امام خمینی (ره)، سبب شد تا در شایعات، سرگذشت پرواز استانبول-تهران با آژیر هشدار گره بخورد.

برخی مدعی شدند که علت اصلی شنیده شدن آژیر در تهران، نقص فنی پرواز ۸۷۴ و پرواز آن با ارتفاع پایین در محدوده ترمینال هوایی تهران بوده است. برخی دیگر ادعا کردند که همزمان با این اتفاق، سایت فرودگاه امام خمینی (ره) از دسترس خارج شده و بنابراین علت بازگشت هواپیما و شنیده شدن صدای آژیر، حملات سایبری به فرودگاه‌های ایران بوده است. در نهایت حتی شایعاتی مطرح شد مبنی بر اینکه خلبان پرواز استانبول- تهران به علت شنیدن صدای آژیر هشدار تصمیم به تغییر مسیر به سمت باکو گرفته است. این شایعات ادامه داشت، تا آنکه بالاخره مقامات ایرانی سخن گفتن را آغاز کردند.

ربطی به وزارت راه ندارد

در یکی از اولین اظهارنظرها درباره این رویداد، شهرام آدم‌نژاد معاون حمل‌ونقل وزیر راه‌و‌شهرسازی و جانشین وزیر در ستاد مدیریت بحران این وزارتخانه گفت: صدای آژیر دو شب گذشته در غرب تهران، ارتباطی با فرودگاه‌های تهران و به ‌طور کل، مجموعه وزارت راه‌و‌شهرسازی ندارد.

او که در یک برنامه زنده تلویزیونی سخن می‌گفت، ادامه داد: ضمن اینکه درباره ابهامات مربوط به ترکیش‌ایر، اگر هم قرار بود ارتباط داشته باشد، این موضوع مربوط به فرودگاه امام خمینی (ره) است و قطعا صدای آن به تهران نمی‌رسید. چون خبری نبوده بنابراین تکذیبی هم در این زمینه وجود ندارد.

آدم‌نژاد با اشاره به شایعاتی که علت به صدا درآمدن آژیر در تهران را پرواز ارتفاع پایین هواپیما می‌دانند، افزود: به خاطر داشته باشیم که معیارهای تقرب هواپیما به فرودگاه، در یک چارچوب کاملا استاندارد انجام می‌شود. اینکه تصور کنیم پرواز در ارتفاع غیراستاندارد انجام شده و سپس آژیر به صدا درآمده، تصوری غلط است و هیچ‌گاه چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد.

حمله ابرهای کومولونیمبوس

اما بالاخره علت تغییر مسیر پرواز تهران-استانبول به سمت باکو چه بود؟ فرشید حسینی مدیر روابط عمومی شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت»، علت تغییر مسیر این هواپیما را شرایط بد آب‌وهوایی توصیف کرد و گفت: این هواپیما دو فرودگاه جایگزین یعنی اصفهان و باکو را در مسیر پروازی خود ثبت کرده بود و به علت وجود ابرهای باران‌زای کومولونیمبوس (Cb) در اطراف فرودگاه امام خمینی(ره)، تصمیم به لغو فرود در این فرودگاه گرفت و از آنجا که مسیر حرکت ابرها از سمت جنوب و فرودگاه اصفهان بود، تصمیم به تغییر مسیر به سمت شمال و فرودگاه باکو گرفت.

او در پاسخ به این سوال که چرا باقی پروازها موفق به فرود در فرودگاه امام‌خمینی‌(ره) شدند، توضیح داد: پرواز هواپیمایی ترکیش، به علت آنکه مدتی در اطراف تهران منتظر فرود مانده بود، از وضعیت سوخت خود نگران بود و در نهایت تصمیم به تغییر مسیر گرفت. دقایقی بعد از این اتفاق، شرایط آب‌وهوایی برای فرود مناسب شد و باقی پروازها تصمیم به فرود گرفتند.

حسینی با رد شایعات مبنی بر حمله سایبری به فرودگاه تهران گفت: «سایت فرودگاه در تمام این مدت در دسترس بود.» او شنیده شدن صدای آژیر را بی‌ارتباط با تغییر مسیر پرواز ۸۷۴ دانست و افزود: «آژیر در منطقه مرزداران تهران شنیده شده که کیلومترها با فرودگاه امام خمینی (ره) فاصله دارد.»

همچنین محمدحسن ذیبخش سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» با رد شایعات مبنی بر ارتباط این پرواز با شنیده شدن صدای آژیر در تهران گفت: «این پرواز به هیچ عنوان از مسیر از پیش تعیین شده خارج نشد و نزدیک فضای تهران پرواز نکرد.»

گفتنی است این شایعه که خلبان پرواز با شنیدن صدای آژیر تصمیم به تغییر مسیر گرفته نیز نمی‌تواند محلی از اعراب داشته باشد چراکه خلبان نمی‌توانسته از آن فاصله و ارتفاع، صدایی که در تهران پخش می‌شده را بشنود. از طرف دیگر خلبان هر پرواز با فضای کنترل کشور در ارتباط است و در صورت چنین رخدادی، باید مراتب را به اطلاع این مرکز می‌رسانده است.

سلامت سامانه‌های ارتباطی

اما پاسخ مسوولان به شایعات مبنی بر حمله سایبری به فرودگاه‌های کشور چیست؟ عضو هیات‌مدیره و راهبر عملیات هوانوردی شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران با اشاره به تغییر مسیر هواپیمای ترکیش‌ایر از فرودگاه امام خمینی (ره) به فرودگاه باکو ضمن تکذیب ارتباط این تغییر مسیر با سامانه مخابراتی شرکت فرودگاه‌ها تاکید کرد: «تمام ارتباطات مخابراتی شرکت در ۲۴ ساعت گذشته بدون وقفه و به صورت عادی مشغول ارائه سرویس بوده است. شرکت از تمام تجهیزات لازم در لایه‌های مختلف برای حفاظت امنیتی از شبکه مخابراتی استفاده کرده و از لحاظ نفوذ‌ناپذیری دارای رتبه قابل قبولی است.»

محمد امیرانی در گفت‌وگو با ایلنا افزود: «پس از بازگشت پرواز ترکیش از فرودگاه امام خمینی‌(ره) به سمت باکو، همزمانی این اتفاق با صدای آژیر و شایعه ارتباط آنها با هم باعث شد سایت شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران با تعداد زیادی بازدیدکننده روبه‌رو شود که این امر کندی سایت را به دنبال داشت.»

در نهایت شاید این سوال پیش آید که چرا این پرواز، اگر نیاز به پرواز به سمت شمال داشته، در یکی از فرودگاه‌های شمالی کشور مانند رشت یا تبریز فرود نیامده و ترجیح داده از فضای ایران خارج شود. در جواب باید گفت که فرودگاه‌های جایگزین هر پرواز، هنگام طراحی طرح پرواز مشخص شده و از پیش تعیین شده‌اند. در واقع هر خلبان پرواز ترکیش استانبول-تهران، پیش از پرواز می‌داند که اگر به هر علت نتواند در تهران فرود آید، باید به سمت اصفهان یا باکو تغییر مسیر دهد. یکی از مسوولان شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در این رابطه به «جهان‌صنعت» می‌گوید: «انتخاب فرودگاه جایگزین به شرایط مختلفی از جمله تفاوت آب‌وهوای آن فرودگاه با مقصد اصلی و امکانات آن بستگی دارد. البته فرودگاه‌های شمالی ایران از امکانات خوبی برخوردار هستند و طبیعتا می‌توانند به عنوان فرودگاه جایگزین تهران مطرح شوند اما این سیاست شرکت هواپیمایی ترکیش‌ایرلاین است که یکی از فرودگاه‌های جایگزین خود را در باکو قرار داده است.»

هر چند به نظر می‌رسد این معادله به سادگی حل شده و نیازی برای نگرانی وجود ندارد اما شاهد هستیم که افکار عمومی در شبکه‌های اجتماعی، بیش از اخبار رسمی به شایعات باور دارد. شاید علت این پدیده را باید در ضعف اطلاع‌رسانی کشور و سابقه بد مقامات در توضیح پدیده‌ها جست‌وجو کرد؛ سابقه‌ای که مردم کشور را بدبین کرده است.

اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژه