بایدن منتظر کاهش التهابات منطقه است
به گزارش جهان صنعت نیوز: ایران اصرار دارد که آمریکا برای اثبات حسن نیت خود باید همزمان و حتی پیش از بازگشت به برجام تحریم‌ها را لغو کند. طرف آمریکایی نیز در مقابل نه‌تنها این موضوع را نمی‌پذیرد بلکه حرف از مذاکره بر سر مسائل غیربرجامی زده و توپ را در زمین ایران می‌اندازد. شاهد این مدعا اظهارات دیروز سخنگوی کاخ سفید است.
افزون بر این سیاست و رویکرد اروپا نیز چندان مشخص و قابل اتکا نیست. اتحادیه اروپا از کاهش فشارهای اقتصادی بر ایران در ازای پایبندی به تعهدات برجامی می‌گوید و به رایزنی با آمریکا می‌پردازد اما از سوی دیگر شاهدیم که فرانسه دم از ورود برخی کشورهای منطقه به مذاکرات می‌زند!
مجموع این مسائل در کنار هم ثابت می‌کند که وضعیت برجام و آنچه میان ایران و آمریکا یا غرب در جریان است، پیچیده‌تر از این حرف‌هاست. علی بیگدلی استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین‌الملل و اروپا اما تنها راه حل باز کردن این کلاف سردرگم را مذاکره می‌داند. او معتقد است که این راهکار باید عملیاتی شود و گریزی هم نیست. ضمن اینکه به رویکرد و سیاست طرف غربی خوش‌بین است. آنچه در ادامه می‌آید مشروح گفت‌وگوی وی با «جهان‌صنعت» است.
– بایدن در سخنرانی خود با محور سیاست خارجی اشاره‌ای به ایران نکرد. دلیل این موضوع به نظر شما چیست؟ نامشخص بودن سیاست آمریکا و طرف غربی در قبال برجام یا تعمد برای سوق دادن ایران به سوی مذاکره؟
صحبت نکردن بایدن درباره ایران دلایل مختلفی دارد از جمله اینکه هنوز بایدن نتوانسته دیدگاه‌های خود را با اتحادیه اروپا یکسان کند. ضمن اینکه هنوز تیم او کامل نشده است. نکته دیگر اینکه هنوز نتوانسته موضوع ایران را با کنگره به یک نقطه توافق برساند. مساله دیگر آن است که او عمدا به خاورمیانه و ایران توجه نمی‌کند تا از التهابات کاسته شود .
– یعنی پرداختن به مساله ایران و خاورمیانه در شرایط فعلی نتیجه خوبی ندارد؟
مساله خاورمیانه خیلی در هم پیچیده شده و هر کدام از کشورهای منطقه یک خواسته و یک آرزو دارند. بنابراین بایدن به دنبال این است که استراتژی جامعی را در حوزه خاورمیانه مطرح کند و با هماهنگی اتحادیه اروپا و شاید همکاری‌های دور و نزدیک روسیه و چین، همچنین با مذاکراتی که به صورت محرمانه با عربستان و اسراییل صورت می‌گیرد، به نتیجه برسد.
بنابراین تاخیر در پرداختن به مساله ایران ناشی از در اولویت نبودن یا تعمدی بودن نیست چراکه این مذاکرات باید حتما صورت گیرد.
– فکر می‌کنید طرفین شروط هم را برای انجام این مذاکرات خواهند پذیرفت؟
آمریکا راهی غیر از مذاکره ندارد. ایران نیز همین طور. اینکه بگوییم ما مذاکره نمی‌کنیم، یک حرف بی‌معنای سیاسی است. همه کشورهای دنیا برای حل اختلافات خود مذاکره می‌کنند. هر رویه‌ای غیر از این بر مبنای تفکرات خودساخته برخی است و راهی غیر از مذاکره وجود ندارد. منتها بایدن فعلا عمدا خودش را وارد مساله خاورمیانه به عنوان کانون حساس استراتژیکی نمی‌کند تا جمیع جهات را فراهم کند و یک استراتژی تام و تمامی را درباره این منطقه تدوین کند.
– به یکسان کردن دیدگاه‌ها با اروپا اشاره کردید. سیاست و رویکرد اروپا را در این مقطع زمانی نسبت به ایران چطور ارزیابی می‌کنید؟
تنها اتحادیه اروپاست که منفذی برای ما ایجاد کرده تا از طریق آن با دنیا ارتباط داشته باشیم و نباید آن را از دست بدهیم. منتها تصمیم‌گیری‌های عجولانه ما به خصوص مصوبه اخیر مجلس قدری اتحادیه اروپا را از ما رنجانده است. از طرف دیگر چون بایدن به دنبال این است که روابط آمریکا را با اروپا ترمیم کند، می‌توان گفت که هر دو به دنبال یک سیاست واحد هستند.
– اما ماکرون از وارد کردن عربستان و اسراییل به مذاکرات گفته بود.
اگر ماکرون می‌گوید که اسراییل و عربستان هم باید در این کار دخالت داشته باشند، به خاطر دلایل خاص او است. بالاخره در آستانه انتخابات فرانسه است. فرانسوی‌ها در خاورمیانه سرمایه‌گذاری کرده و اسلحه می‌فروشند. با این حال به نظر من خیلی کار عاقلانه‌ای نیست و نباید عربستان و اسراییل را وارد مذاکرات برجامی کرد. این دو مقوله جدا از هم است اما آنچه که مسلم است در مذاکرات آینده برخلاف آنچه که در دوران اوباما روی مسائل هسته‌ای متمرکز شده بودند، این بار برجامی با تعلق خاطر نسبت به مسائل دیگری از جمله حقوق‌بشر شکل خواهد گرفت.
– این همان موضوعی است که به نظر می‌رسد ایران زیربار آن نمی‌رود.
به هرحال دموکرات‌ها روی مساله حقوق بشر حساسیت دارند. همان طور که کارتر در این باره حساس بود و یکی از موارد اختلاف او با شاه عدم رعایت حقوق بشر در ایران بود. بنابراین بایدن اکنون در حال هماهنگ کردن خود با اتحادیه اروپا است تا اروپایی‌ها نیز از این سیاست حمایت کنند و فشارهای داخلی در ایران کاهش یابد. این اصلی‌ترین نقطه سیاست خارجی بایدن خواهد بود چون جوهره حزب دموکرات مساله فشار به کشورها از کانال رعایت حقوق بشر است.
از سوی دیگر نباید نادیده بگیریم که این منطقه که ما الان به اسم خاورمیانه می‌شناسیم قابل دوام نیست. اینکه ایران بتواند در عراق و سوریه و لبنان و یمن مناطق نفوذ سیاسی و امنیتی داشته باشد خیلی قابل دوام نیست و باید اصلاحات عمیقی صورت بگیرد. بنابراین ایران نیز باید تغییرات اساسی در استراتژی‌های منطقه‌ای خود بدهد.
این را نیز در نظر بگیرید که تحمل این فشارهای سنگین اقتصادی برای مردم ایران قابل تحمل نیست. در مجموع مساله خاورمیانه آنقدر پیچیده است که بایدن حق داشته باشد در سخنرانی آن شب از آن صحبت نکند.
– آن سخنرانی در مجموع به نفع ایران بود؟
بله، به نظر من به نفع ایران بود و هیچ نقطه آزاردهنده و خشونت‌آمیزی در سخنان بایدن نسبت به ایران وجود نداشت و این امتیاز مهمی است که به ایران داده شده است. دولتمردان ما نیز باید این را بپذیرند که جهان وارد مدار جدیدی از سیاست شده و ما باید از نقطه صفر خود خارج شویم.
– به تنگناهای اقتصادی و تحمل‌ناپذیر شدن آن برای مردم ایران اشاره کردید. در پیشنهاد اخیر اتحادیه اروپا پایبندی ایران به تعهدات برجامی در ازای کمک به رفع مشکلات اقتصادی قرار گرفته بود. به نظر شما اروپا می‌تواند کمکی به رفع تحریم‌ها کند؟
اروپا نمی‌تواند بدون توافق آمریکا در اینجا سرمایه‌گذاری کند. آقای لودریان در روزهای اخیر گفته بود که ایران برای پذیرش سرمایه دو مشکل دارد و باید ساختارهای خود را تغییر دهد، ضمن اینکه شفافیت مالی و اقتصادی ایجاد کند. به عبارت دیگر اگر این دو مشکل حل نشود، اروپا نمی‌تواند کاری انجام دهد. ضمن اینکه اتحادیه اروپا حتما باید با توافقات آمریکا سرمایه‌گذاری در ایران را انجام دهد.
با این وجود آنچه که من به عنوان یک کارشناس می‌توانم بیان کنم این است که مذاکرات با ایران حتما آغاز می‌شود و اینکه چه کسی شروع می‌کند و چه کسی شروع نمی‌کند و… اهمیت کمتری دارد. مساله مهم این است که نه می‌توانیم آمریکا را در فضای بین‌المللی نادیده بگیریم و نه آمریکا می‌تواند ایران را در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه نادیده بگیرد، هر دو باید یکدیگر را به نحوی بپذیرند. این سیاست‌گریزی و انتقام‌جویی باید به پایان برسد.
– نقش تعاملات ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این باره چقدر است. وال‌استریت ژورنال در گزارشی مدعی شده که بازرسان آژانس در ایران شواهدی از فعالیت‌های اعلام نشده پیدا کرده‌اند. با توجه به چالش‌های اخیر ایران و آژانس فکر می‌کنید این مساله چه تبعاتی خواهد داشت؟
فکر می‌کنم این موضوع خیلی مهم نیست و بیشتر جنبه آزاررسانی دارد. چنین اظهارنظرهایی برای اعمال فشار بیشتر به ایران است. دقت داشته باشید که هنوز خود آژانس در این باره اظهارنظر نکرده و صرفا وال‌استریت ژورنال این مطلب را بیان کرده است. لذا معتقدم که خیلی اهمیتی ندارد و فضا را به زیان ایران مسموم می‌کنند و ایران باید تلاش کند که از این فضای مسموم و انزوای سیاسی رها شود زیرا ادامه این وضعیت می‌تواند منجر به خیزش‌های اجتماعی شود. شرایط بسیار حساسی در ایران و منطقه وجود دارد. به همین خاطر باید قدری در دیدگاه‌ها و سیاست‌های خود تجدیدنظر کنیم. به خاطر همین شرایط حساس هم آمریکا در حال مشورت با شرکای خود است و نمی‌خواهد مثل ترامپ به تنهایی وارد عمل شود.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :